TA’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

27



O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA


MAXSUS TA’LIM V AZIRLIGI

A.NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

«Tasdiqlayman» O’quv ishlari prorektori

A. S. Soleyev

« » 2010 yil

Tarix-falsafa fakulteti

Milliy g’oya, falsafa va fan metodologiyasi kafedrasi
«Falsafa» fani bo’yicha
ISh Ch I O’QUV D A S T URI

(bakalavr yo’nalishi uchun)

Jami o’quv yuklama -88 Ma’ruza - 20

Amaliy mashg’ulotlar - 28 Mustaqil ish - 40

Dasturni tuzuvchilar: dots. Zohidov H.

«Milliy g’oya, falsafa va fan metodologiyasi» kafedrasi 2010 yil 27 avgustdagi yig’ilishining N°1- bayonnomasi bilan tavsiya etilgan Kafedra mudiri: prof. J.Ya.Yaxshilikov

Tarix-falsafa fakulteti o’quv-uslubiy kengashining 2010 yil 27 avgustdagi N°1 - bayonnomasi bilan ma’qullangan O’quv-uslubiy kengash raisi: dos. R. Ro’zimurodov

Tarix-falsafa fakulteti ilmiy Kengashining 2010 yil 27 avgustdagi N°1 yig’ilishi qarori bilan tasdiqlangan Fakultet dekani: prof.Sh.S.G’afforov

Samarqand - 2010.

28

	Mavzu	Soat	Adabiyot
			(raqam va sahifalar)
	Falsafaning bahs mavzulari, jamiyatdagi o’mi va		1(3,9);
1	asosiy vazifalari.		9(3-18);
	1. Falsafaning predmeti va asosiy bahs mavzulari		12(489-508);
	2. Falsafiy dunyoqarash, uning xususiyatlari va tamoyillari		17(174-222);
	3. Falsafaning asosiy yo’nalishlari, fanlar tizimidagi o’rni va vazifalari	2	22(3-58);
	4. Mustaqillik va falsafiy dunyoqarashning yangilanish zarurati.
	Qadimgi Sharq va antik dunyo falsafasi.		12(489-508);
2	1. Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri.		22(67-80);
	Misr, Bobil falsafasi		23(36-42);
	2. Qadimgi Hind va Qadimgi Xitoy falsafasi	2
	3. Qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi.
	Markaziy Osiyo falsafasi, uning jahon		7(125-135);
	madaniyatidagi o’rni.		12(489-508);
	1. Markaziy Osiyoda eng qadimgi falsafiy qarashlar. “Avesto” va zardushtiylik-		19;
	g’oyalari. Moniy va Mazdakning falsafiy qarashlari		20;
	2. Ilk o’rta asrlar falsafasi. Imom al-Buxoriy va		21;
	Imom at-Termiziy. Imom ul-A’zam Abu Hanifa, Imom Maturidiy va Burxoniddin al-Marg’inoniy. Al-Xorazmiy, al-Farg’oniy, Farobiy, Beruniy va ibn Sinoning ilmiy-falsafiy qarashlari. Tasavvuf va uning tariqatlari		22(59-65,81-131);
3	3. Amir Temur va temuriylar davri falsafasi. XVI -	2

29

	XVIII asrlarda madaniy
	jarayonlar va milliy g’oyalar tanazzuli.
	4.Chorizm istilosi va falsafiy fikr taqdiri. Jadidlik- milliy g’oyalar uchun kurash falsafasi.
	O’rta asrlar va yangi davr g’arb falsafasi .Hozirgi		12(489-508);
	zamon jahon falsafasi.		22
4	1. O’rta asrlar G’arb falsafasi. Nominalizm va realizm. Apologetika, patristika, sxolastika g’oyalari. Uyg’onish davrida G’arbiy Yevropa falsafiy tafakkur rivoji. J.Bruno, N. Kopernik, Galiley, N. Kuzanskiy va b.	2	(107-123,133-144); 23 (83-89,95-107); 24
	2. Yangi davr Yevropa falsafasi. F. Bekon, T.		(92-105,115-125);
	Gobbs, I. Kant, Gegel va b. XVIII asr		25;
	ma’rifatchiligi: Volter, Russo, Lametri, Didro, Gelvesiy, Golbax.		26;
	3. Hozirgi zamon jahon falsafasi va uning asosiy oqimlari: Pozitivizm, neopozitivizm, hayot falsafasi, ekzistensializm, jamiyat falsafasi (K. Popper. P. Sorokin) .		29(134-201); 30;
	Olam va odam: falsafiy talqin. Borliq, tabiat		2(104-139);
	falsafasi.		6(104-131);
	1. Olam tushunchasi. Substansiya. Olam va odam munosabati falsafaning asosiy masalasi. Olam		15(3-51);
	to’g’risidagi turlicha qarashlar. Olamning diniy,		17(174-222);
	ilmiy falsafiy manzarasi. Olamning namoyon bo’lish shakllari.		22(144-169);
	2. Borliq tushunchasi. Borliqning tuzilishi.		23
	Borliqninsh shakllari va ularning namoyon bo’lish		(107-124,146-159);
5	xususiyatlari. Materiya. 3. Harakat va uning shakllari, tamoyillari (abadiylik, uzluksizlik, nisbiylik). Borliqning fazo va vaqtda mavjud bo’lish tamoiyli. Ijtimoiy makon va zamon, uning taraqqyoti tamoyillari.	2	24(125-145);

30

	4. Tabiat tushunchasi, uning falsafiy mohiyati. Tabiatning tuzilishi. Tabiat va jamiyat. Tabiy va sun’iy muhit. Biosfera. Noosfera.
	Falsafada metod va metodologiya		2(104-139);
	muammosi.Falsafiy qonunlar va ketegoriyalar.		6(104-131);
	1. O’zgarish, o’zaro aloqadorlik, harakat, taraqqiyot tushunchalarining nisbati. Dialektika, sinergetika va		15(3-51);
	ularning asosiy g’oyalari. Determinizm.		17(174-222);
	2. Qonun va qonuniyat tushunchalari. Falsafiy		22(169-194);
6	qonunlarning xususiyatlari. Rivojlanish va o’zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari. Mustaqillik		23(124-145)4
	va jamiyatning tadrijiy taraqqiyoti. Tadrijiy		24(145-201);
	taraqqyot va mustaqillikning mustahkamlash jarayonida vorislik va yangilanishning o’ziga xos	2	25;
	xususiyatlari		26;
	3. Mavjudlik, o’zgarish va o’zaro bog’liqlikning asosiy shakllari. Falsafiy kategoriyalar va ularning farqlari. Alohidalik, xususiylik, umumiylik. Struktura vaelement. O’zbekiston taraqqyotida butun vaqism, o’zbek modelida alohidalik va umumiylik dialektikasi
	4. Mohiyat va hodisa. Mazmun va shakl. Sabab va oqibat. Zaruriyat va tasodif. Imkoniyat va voqyelik. Mustaqil O’zbekiston rivojida bu kategoriyalar namoyon bo’lishining xususiyatlari.
	Ong va ruhiyat. Bilish, uning		8(293-312);
7	shakllari va uslublari.		12(489-508);
	1.Falsafada ong va ruhiyat muammosi. Inson		19;
	ongining tabiiy-ijtimoiy jihatlari. Ong va in’ikos		22(221-229);
	2. Iroda. 0’zini-o’zi anglash. Ong va til. Ong va		23
	xotira. Ong, axborot va bashorat. Ijtimoiy va individual ong		(194-215,252-275);
	3. Bilim va bilish falsafiy tahlil mavzui sifatida.		24(202-271);

31

	Bilish obyekti va subyekti. Inson bilishining asosiy bosqichlari. Hissiy va aqliy bilish.	2
	4. Ilmiy bilishning mohiyati, usullari va shakllari. Falsafada haqiqat tushunchasi. Mutlaq, nisbiy va sarob haqiqatlar.
8	Jamiyat va inson falsafasi. 1. Jamiyat tushunchasi. Jamiyatning taraqqiyot qonunlari. Jamiyat haqidagi turli xil nazariyalar. Jamiyat hayotida barqarorlik va beqarorlik. O’zbekistonning barqaror va tadrijiy rivojidagi xususiyatlar.		1(11-13); 2(104-139); 4(3-54); 9; 11;
	2. Taraqqiyotning o’zbek modeli,-Jamiyat tadrijiy rivojlanganishi konsepsiyasi. O’zbek modeli		15(3-51);
	tizimida oilaning o’rni. Jamiyat taraqqiyoti va jamoa, tashkilotlar, davlat oila munosabatlari.		17(174-222);
			22(229-245);
	3. “Odam”, “inson”, “individ”, “shaxs”, tushunchalari. Inson-tarixning yaratuvchisi va eng ulug’ ijtimoiy qadriyat. Insonda tabiiylik, biologiklik, ijtimoiylik va ma’naviylik uyg’unligi.	2	23(160-193);
	4. Ehtiyoj, maqsad va manfaatlar inson borlig’ining tamoyillari sifatida. O’zbekistonda o’tkazilayotgan isloxotlar inson manfaatlarini ko’zlab amalga oshirilayotgan jarayon. Demokratik jamiyat qurish va inson qadri hamda erkinliklari.
	G’oyalar falsafasi.		8(293-312);
	1. G’oya tushunchasi. Diniy, dunyoviy, ilmiy va		10;
9	g’ayri ilmiy g’oyalar. Milliy va umuminsoniy g’oyalar. Aqidaparastlik g’oyalari, ularning		12(489-508);
	mohiyati, xavf-xatari.		18(61-97);
	2. G’oya va mafkura. Hozirgi dunyoning mafkuraviy manzarasi. Markaziy Osiyodagi mafkuraviy jarayonlar.	1	22(211-220); 24;
	3. Istiqlol mafkurasining asosiy g’oyalari,

32

	tamoyillari, xususiyatlari, maqsadlari.
	Qadriyatlar falsafasi.		7(125-135);
10	1. Qadriyat kategoriyasi, uning mohiyati. Qadriyatlar tizimi.		19 (474-476,233-235);
	2. Qadriyatlarning namoyon bo’lishi shakllari. Aksiologiya qadriyatlar haqidagi fan. Qadriyatlar va		22(267-278);
	tarix.	1	23(226-237);
	3. Mustaqillik va qadriyatlar. O’zbekistonda milliy qadriyatlarni asrab-avaylash va umuminsoniy qadryatlarning ustivorligini ta’minlash jarayoni. Qadriyatlarning jamiyat va inson hayotidagi ahamiyati.
11	Fan falsafasi. Fan tushunchasi. Fanning paydo bo’lishi va turli sivilizasiya va davrlardagi taraqqiyoti. Yevroposentrizm va Osiyo sentrizm. Hozirgi zamon fanining umumiy tavsifi. Fanning jamiyatdagi o’rni. Fanda ijod muammosi. Fanning ma’naviy-axloqiy tamoyillari	1	7 (208-226,324-346); 19;
			22(279-288); 24(328-337); 25(424-425);
	3. Ilmiy-texnik inqilob va XXI asrda O’zbekistonda fan va jamiyatni insonparvarlashtirish hamda demokratlashtirish jarayoni. Fan va ma’naviyat.		28(1-2-boblar);
	Global muammolar falsafasi. Jahon sivilizasiyasi va taraqqiyotning o’zbek modeli.		2(104-139); 3(37-38);
12	1. Global (umumbashariy) muammolar, ularni hal qilish yo’llari va imkoniyatlari		4(3-54,175-178);
	2. Jahon sivilizasiyasining hozirgi davri va rivojlangan mamlakatlar taraqqiyoti.	1	9; 11;
	0’zbekistonning mustaqilligi va erkin taraqqiyoti- jahon sivilizasiyasiga qo’shilish yo’li.		15(3-51);
	Taraqqiyotning o’zbek modeli jahon		17(174-222);
	sivilizasiyasining tarkibiy qismi ekanligi. 0’zbekistonning jahon sivilizasiyasiga		23(276-297);