TA’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

74

	falsafasi. XVI-XVin asrlarda madaniy jarayonlar va milliy g’oyalar tanazzuli, Chorizm istilosi va falsafiy fikr taqdiri haqida tushunchaga ega bo’lish.
Ta’lim usullari	Ma’ro’za, muloqot, aqliy hujum,
O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari.	Jamoa, guruhlarda ishlash.
Ta’lim vositalari.	Ma’ro’za matni, auditoriya doskasi, darslik, ko’rgazmali qurollar.
Monitoring va baholash	Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov.

MAVZU: Markaziy Osiyo falsafasi va unining jahon madaniyatidagi o’rni Ma’ro’zaning texnologik xaritasi. 2 soat Ishlash bosqishlari Vaqti	Faoliyat
	Ta’lim beruvshi	Ta’lim oluvshi
1 bosqish Kirish 10 daqiqa	1.Mavzu: O’rta asrlar G’arb va SHarq falsafasi rivojlanishining umumiyligi Mashg’ulot reiasi: 1.O’rta asrlar G’arb falsafasi. Nominalizm va realizm. Apologetika, patristika, sxolastika g’oyalari. Uyg’onish davrida G’arbiy Yevropa falsafiy tafakkur rivoji. J.Bruno, N. Kopernik, Galiley, N. Kuzanskiy va b. 2. Markaziy Osiyoda eng qadimgi falsafiy qarashlar. “Avesto” va zardushtiylik- g’oyalari. Moniy va Mazdakning falsafiy qarashlari Ilk o’rta asrlar falsafasi. 3.SHarq uyg’onish davri. Imom al-Buxoriy va Imom at-Termiziy. Imom ul-A’zam Abu	Tinglaydilar aniqlaydilar va muhim joylarini yozib boradilar.

75

	Hanifa, Imom Maturidiy va Burxomddin al- Marg’inoniy. Al-Xorazmiy, al-Farg’oniy, Farobiy, Beruniy va ibn Sinoning ilmiy- falsafiy qarashlari. Tasavvuf va uning tariqatlari Amir Temur va temuriylar davri falsafasi. XVI - XVIII asrlarda madaniy jarayonlar va milliy g’oyalar tanazzuli. Chorizm istilosi va falsafiy fikr taqdiri. Maqsadi: Talabalarga O’rta asrlar G’arb va SHarq falsafasi rivojlanishining umumiyligi haqida tushuncha berish.
2 bosqish Asosi 60 daqiqa	Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim darajalarini aniqlash ushun tezkor savol-javob o’tkazadi. Markaziy Osiyo falsafasi haqida nimani bilasiz? Zardushtiylik haqida nimani bilasiz? IX-XII asrlarda yashagan mutafakkirlar haqida nimani bilasiz? O’qituvshi ma’ruzani bayon etishda davom etadi. 1.O’rta asrlar G’arb falsafasi. Nominalizm va realizm. Apologetika, patristika, sxolastika g’oyalari. Uyg’onish davrida G’arbiy Yevropa falsafiy tafakkur rivoji. J.Bruno, N. Kopernik, Galiley, N. Kuzanskiy va b. 2. Markaziy Osiyoda eng qadimgi falsafiy qarashlar. “Avesto” va zardushtiylik- g’oyalari. Moniy va Mazdakning falsafiy	Tinglashadi, savol berishadi, javoblarni eshitishadi. TaViflarni yozib oladilar. Ma’lumotlarni umumlashtirib bilimlarni shukurlashtiradilar

76

	qarashlari Ilk o’rta asrlar falsafasi. 3.SHarq uyg’onish davri. Imom al-Buxoriy va Imom at-Termiziy. Imom ul-A’zam Abu Hanifa, Imom Maturidiy va Burxoniddin al- Marg’inoniy. Al-Xorazmiy, al-Farg’oniy, Farobiy, Beruniy va ibn Sinoning ilmiy- falsafiy qarashlari. Tasavvuf va uning tariqatlari 4. Amir Temur va temuriylar davri falsafasi. XVI - XVIII asrlarda madaniy jarayonlar va milliy g’oyalar tanazzuli. 2.3. Talabalarga mavzuning asosiy tushunshalariga e’tibor qilishni va yozib olishlarini ta’kidlaydi.
3-boskish YAkuniy (10 dakika)	Mavzuni mustahkamlash ushun savollarga javob beradi. Mustaqil ish ushun topshiriq beradi. Darsni yakunlaydi.	Savol beradilar, aniqlaydilar.

77





Vizual Materiallar

1. 
   savol Markaziy Osiyoda eng qadimgi falsafiy qarashlar. “Avesto” va zardushtiylik-g’oyalari. Moniy va Mazdakning falsafiy qarashlari Ilk o’rta asrlar falsafasi.
   

A V e S t O


2-ilova





Markaziy Osiyoda Ta’limotlar rivoji 3-ilova


ZardushtiyliKdan Keyin Mancaziy Osiyoda II-III asrlarda rivojlangan tatliniot
Monizm hisoblanadi. Bu ta’limotning asoschisi Moniy (216-276 yillar) bo’lib, u
insonlar turmushi, hayoti va ijtimoiy masalalarga bag’ishlangan bir qancha
risolalar hamda Kitoblar yozib qoldirgan. LeKin ular bizgacha etib Kelmagan.
Hatto u insonlar bilim olishi uchun «MoniyliK yozuvi» alifbosini ham tuzgan.
O’zining ijtimoiy qarashlarida jamiyatdagi adolat, erKinliK, mehnatsevarliK
Kabi tushunchalarni ulug’laydi. Uning ta’limoticha, insonlar hayotiga nur
dunyosi - yaxshiliK va zulmat dunyosi - yovuzliK huKmronliK qiladi.


V-VI asrlarda Mancaziy Osiyoda zardo’shtiyliKKa qarshi qaratilgan ta’limot (470-529
yillar) MazdaKizm ta’limoti edi. Bu ta’limotning asosiy negizini ijtimoiy masalalar
tashKil etadi. Uningcha, dunyodagi yovuzliK insonlarni boy va Kambag’al bo’lishidir.
Bunday hayotni bartaraf etib, barchani jamiyatdagi tengligini ta’min etish lozim.
Hamma insonlar tengliK mafKurasiga amal qilsinlar. Bu tengliK insonlar barcha moddiy
boyliKlarga bir xilda egaligini ta’minlashi zarur, deydi. Bu ta’limotning asosiy negizini

«tengliK» g’oyasi tashKil etgan. 1- marta xotin-qizlarni tengligini himoya

qilgan

3. 
   savol. SHarq uyg’onish davri. Imom al-Buxoriy va Imom at-Termiziy. Imom ul-A’zam Abu Hanifa, Imom Maturidiy va Burxoniddin al- Marg’inoniy. Al-Xorazmiy, al-Farg’oniy, Farobiy, Beruniy va ibn Sinoning ilmiy-falsafiy qarashlari. Tasavvuf va uning tariqatlarini rivojlantirilushi. 4- ilova