Tanlangan asarlar
Download 5.46 Mb. Pdf ko'rish
|
|
tib goh u, goh bu y erda chaqmoq chaqnab turardi. S o 'n g atrofni q o ro n g 'ilik qoplar, m am aqaldiroq gum- burlar, y om g'ir aralash shamol tinimsiz savalar edi. Goh yorishar, goh qorong'ilashar, goh yorishar, goh q o rong'ilasha r edi... Y o 'r g 'a osmonga sapchir, og'zini k a tta ochib kishnar edi. U chaqirar, u chorlar, u izlar, u k u tardi. «Q ay dasiz? Qaydasiz? J a v o b bering!» U nga jav o b an osmon gu m b u rlar, so 'n g y ana chopish, yana izlash, y ana b o 'ron q o 'y n ig a otilish... H avo goh yorishar, goh qorong'ilashar, goh yorishar, goh q o rong'ilasha r edi... B o'ron fa q at tongga borib tindi. B u lu tla r birin-ketin asta tarqalishdi, lekin sharqda m om aqaldiroq hali ham tinm asdi - osmon gum burlar, qarsillar, m om aqaldim qlar bir-biriga qo'shilib k etar edi. Ezilib ketgan yerdan bug' k o 'tarila rd i. Bir necha yilqichi ta rq a lib ketgan o tlarni to 'p la b , tevarak-atrofda izg'ib yurishardi. T anaboyni esa xotini izlab yurardi. T o 'g 'riro g 'i, k u tib o 'tirard i. U tu n d a y o q qo'shnilari bilan birga otga minib, eriga yordam berishi uchun chopgandi. U la r yil qilarni topishdi, ja rlik d a ushlab qolishdi. Lekin Tanaboy y o 'q edi. Adashib qolgandir deb o'y lashdi. Ammo u erining adashmaganligini bilardi. Shuning uchun ham qo'shnisining o 'g 'li: « H u v ana eringiz, J a y d a r opa... H u v ana kelyapti!» deb quvonib qichqirib, u tom on o tini choptirib ketayotganida, J a y d a r jo yidan ham q o 'z g 'alm ad i. Daydi erining qay ahvolda q ay tib kela- yotganligiga ot ustida jim gina q arab turardi. T anaboy bir tu n n in g ichida oriqlab ketgan sa man ot ustida jiq q a ho'l ichki k o 'y la k d a , vajohatli bir ko'rin ish d a jim gina q ay tib kelardi, Gulsari o 'n g o yog'iga oqsardi. - Biz b o'lsak sizni qidirib yuribmiz! - quvonib 223
x abar qildi uning oldiga chopib borgan yigitcha. - J a y d a r opa endi tashvishlana boshlagandi... Eh, bolakay, bolakay... - Adashib qoldim, - deb t o ‘n g ‘illadi Tanaboy. Er-xotin shu tarzda uchrashishdi. Bir-biriga hech narsa deyishmadi. Yigitcha ja rlikdagi yilqilarni haydash uchun uzoqlashib ketganidan keyingina xotini sekin dedi:
- Bu nimasi, h a tto kiyinishga ham ulgurmabsiz, yax- shiyamki, ishtoningiz bilan etiklaringiz bor. U yatm asm i? Axir endi yosh emassiz-ku. Ana, bolalaringiz yaqinda ulg 'ay ib qolishadi, siz bo'lsangiz... Tanaboy miq etmasdi. Nima ham der edi. Bu orada yigitcha yilqilarni haydab keldi. Hamm a o tla r va to y lar sog'-salomat edi. - Uyga ketdik, O ltivoy, - deb yigitchani chaqirdi J ay d a r. - Bugun sizlarning ham, bizlarning ham bir dunyo ishimiz bor. Shamol o'tovlarim izni a g 'd a r - to 'n ta r qilib tashladi. Yur, y ig 'ish tirib olaylik. Tanaboyga bo'lsa sekin dedi: - Siz shu yerda tu ra tu ring. Sizga ovqat, kiyim-ke- chak keltiraman. O da m larn in g ko'z iga q an d a y ko'rinasiz bu ahvolda? - H uv, anovi yerda, pastda bo 'lam an , - deb ishora qildi Tanaboy. U la r j o 'n a b qolishdi. T anaboy yilqilarni yaylovga haydab ketdi. Uzoq haydadi. O fto b yoyi lib, kun ilidi, cho'l b u g 'la n ib jo nlandi. Y o m g 'ir va k o 'k a tla r n in g hidi anqiy boshladi. O t l a r b aland-pastliklardan, ja rlik la rd a n shoshilmay lo'killab, sayhonlikka chiqishdi. Bu yerda Tanaboyning ko'zi oldida g o 'yo boshqa bir olam ochilgandek bo'ldi. Uzoq-uzoqlarda ufq oq b u lu tla rg a burkangandi. Osmon cheksiz, b aland va tip -tin iq edi. Bu yerdan ju d a uzoqda, c h o 'ld a poyezd t u t u n ta ra tib borardi. Tanaboy o td a n tushib, o 't- o 'la n la r ustidan yurib ket di. Yonginasidan t r a y «pir» etib uchdi-da, balandga k o 'ta rilib , sayray ketdi. T anaboy boshini quyi solib bo rardi, to 's a td a n gurs etib o'zini yerga tashladi. Gulsari x o 'jayinini hech qachon bunday ahvolda ko'r m agandi. U y uztuban yotar, yelkalari yig 'id an q alt- q a lt qilardi. U nomus va alam dan y ig 'lardi. Shuning- 224
dek, um rida so'nggi bor erishgan b a x tid an ayrilganini ham bilardi. T o ‘r g ‘ay b o 'lsa hamon sayrardi... Ertasiga yilqilar to g 'la r tom on yo'l olishdi - endi ular bu yerlarga fa q at kelgusi yil b ahorda qaytishlari kerak edi. K o'chm anchilar daryo b o 'y lab ovul yaqinida- gi sizot pichanzorlardan o 't i b borishardi. Q o'y-qo'zilar, sigirlar, yilqilar, yuk ortilgan tu y a la r va o tla r egarlarida ayollar va bolalar o 't i b borishardi. Pahm oq itla r cho pishardi. Havoni har xil ovozlar: baqiriqlar, kishnashlar, m a ’rashlar larzaga keltirar edi. Tanaboy o'z yilqilarini keng o 'tlo q d a n , keyin yaqin- dagina, bayram da xaloyiqning g 'a la -g 'o v u ri, shovqin- suroni hukm surgan tep alik d an haydab borar va ovul tom onga qaram aslikka h a ra k a t qilardi. Gulsari bir ma- hal to 's a td a n chekkadagi hovli tom on qayrilganida, bu q ilig 'i uchun qamchi edi. S hunday qilib, u lar yulduz qashqali o 'sh a to 'r iq qun an n in g lablari singari silliq va mehribon q o 'lli ayolning hovlisiga kirishmadi. Y ilqilar baravariga chopib borishardi. Saman y o 'r g 'a x o 'jay in n in g o 'la n aytishini istardi, lekin u miq etmasdi. O vul o rtd a qoldi. Xayr, ovul. O ld in d a to g 'la r. Kelgusi bahorgacha xayr, cho'l. O l d inda to g 'la r. VI Tun yarim lashib qolgandi. B undan bu y og'iga G ulsa ri ortiq y ura olmasdi. U bu yerga, ja rlik k a q adar necha m arta la b to 'x t a b - t o 'x t a b , bir am allab yurib keldi, lekin jarlik d an o 'tish g a endi majoli yetmasdi. O td a n bundan ortiq ta la b qilish m um kin emasligini keksa Tanaboy tu- shundi. Gulsari azoblanib ingrar, odam kabi ingrar edi. U endi yota boshlaganda, T anaboy x a la q it bermadi. Sovuq yerda yotg an id a ham saman ot kallasini u yoqdan-bu yoqqa te b ra tib ingrashdan t x ta m a sd i. U so vuq qotgandi, b u tu n tanasi qaltirard i. Tanaboy ustidan po'stinini yechdi va uni o tn in g beliga yopib qo'ydi. - Nima bo 'ld i, ahvoling yom onm i? J u d a yomonmi? Sovuq qotibsan, Gulsari. Sen hech qachon sovuq qotmas eding-a... 8 -
2641
225 T anaboy y ana allanim a deb g 'u ld ira d i, lekin saman y o ‘r g ‘a endi hech narsani eshitmasdi. U ning yuragi naq q u lo g 'in in g ostida halloslab, zarb bilan gum-gup, gum-gup, gum -gup etib urar - g o 'y o y ilqilar o'zlarini t a ’qib qilayotganlaridan d ahshatga tu shib qochayotgan- dek tu y u la r edi. T o g 'la r o rtid an oy k o ‘tarild i va tu m a n ichida os- m onda osilib qoldi... Y ulduzlar tovushsiz uchar va so 'n a r edi. - Sen shu yerda y o ta tu r , men borib quvray terib kelay, - dedi chol. U bulturgi q u ru q burgan o 'tla rn i y ig ‘ib, atrofda uzoq d aydib yurdi. Bir quchog'ini terg u n c h a q o ‘llarini tikan- lar tirn a b ketdi. Keyin, b a r ehtim olga qarshi, q o 'lid a pichoq tu t ib ja rlik k a tu shdi va bu o rada y u lg 'u n g a duch keldi-yu, chinakam gulx an qiladigan b o 'ld ik , deb quvonib ketdi. Gulsari yaqinida yonayotgan olovdan doim qo 'rq ard i. Hozir esa q o'rqm adi, yonidan issiq va d u d urib tu- rardi. T anaboy qop ustida indam ay o 'tir a r , g ulxanga goh y u lg 'u n , goh burgan tashlab, olovdan k o ‘z uzmay, qo'llarin i isitardi. B a ’zan o 'rn id a n tu rib , ot ustiga tash- langan p o 'stinini tu z a tib q o ‘yar va yana olov yoniga o 'tir a r edi. Gulsari isinib oldi, qaltirashi to 'x ta d i, am mo k o ‘z oldi
qorong'ilashar, k o'kragi qisilar, nafas
olishga havo yetishmas edi. Sham olda olov goh pasayar, goh kuchayardi. Q arshisida o 'tirg a n , uzoq v a q td a n beri uning x o 'jayini b o 'lib kelgan chol esa goh g 'o y ib b o 'lar, goh paydo b o i a r d i . Alahsirayotgan saman otga g o 'yo u egasi bilan birga bo'ronli tu n d a chopib borayotgan- dek, o'zi osmonga sapchib kishnayotgandek, yilqilarni qidirayotgandek, am mo ular topilm ayotgandek tu y ulardi. O ppoq chaqm oqlar y a lt-y u lt chaqnab va o 'c h ib turganga o'xshardi. Osmon goh yorishar, goh qorong'ilashar, goh yori- shar, goh q o ro n g 'ilash a r edi. 226
V II Qish tugadi. Endi, yashash^linchalik o g 'ir emasligini c h o 'p o n la rg a ko 'rsa tish uchun qish v aqtincha o 'rn in i ba- horga b o 'sh a tib beradi. Issiq k unlar keladi, mollarga jir bitib, e t oladi, sut va g o 's h t m o ‘l-ko‘l b o 'la d i, poyga va bayram lar keladi, oddiy k u n la r boshlanadi: qo'zilatish- qulu n latish , ju n qirqish, yosh molni o'stirish, yaylovdan yaylovga ko'chish, g o 's h t kom binatiga q o ‘y-yilqilarni haydab borish, bu ishlar orasida har kim ning o ‘z tashvi- shi - m u h ab b at va ayriliq, tu g 'ilis h va o'lim bor... Far- zandlarning m uvaffaqiyatlaridan odam lar g'u ru rlan ish ad i, u larning haqida in tern a tlard an noxush x ab a rlar olgan- da: «o'zim ning oldim da b o 'lganida, ehtim ol, yaxshiroq o ‘qirm idi?» deb kuyib-pishishadi. Nimalar b o im a y d i deysiz, tashvishlar boshingizdan oshadi va qishki azob- u q u b a tla r v aq tincha esdan chiqadi. «Yut» keladi, mollar nobud bo 'lad i, yerlar yaxm alak bilan qoplanadi, yirtiq, teshik o 'to v la r va muzdek m olxonalar kelgusi yilga- cha svodkalarda va hisobotlarda qolib ketadi. Keyin y ana qish bosib keladi - oq tuyasida chopib keladi va to g 'd a m i, cho'lda m i, qayerda bo'lm asin, cho'p o n n i izlab topadi ham da unga o'z hunarini k o'rsa tadi. V aqtincha u n u tilg a n ham m a narsani esga tushiradi u. Yigirmanchi asrda ham qish qishligini qiladi... O 's h a n d a ham xuddi shunday b o 'lg an edi. O riq lab ketgan mollar va yilqilar to g 'la rd a n tushishib, ch o 'lg a yoyilib ketishdi. Bahor. Q ishdan omon chiqishdi. O 's h a bahorda a y g 'ir Gulsari yilqilar orasida yurar- di. T anaboy endi uni kam dan kam egarlar, unga rahmi kelar, minaverish m um kin ham emasdi - qochirish mav- sumi yaqinlashib qolgan edi. Gulsari yaxshi a y g 'ir bo'ladiganga o'xshardi. Jajji- gina q u lunlarni xud d i o tadek kuzatib yurardi. O n a biya alahlab qolsa, u q u lu n n in g bir yoqqa dum alab ketishiga, yoki yilqilardan ajra lib qolishiga y o'l qo'ym asdi. Gul- sarining yana bir fazilati shu ediki, u o tlarni bekordan bekorga bezovta qilishlarini yoqtirmasdi, agar bezovta qilaverishsa, yilqilarni darrov uzoqroqqa haydab ke- tardi. 227
O 's h a yilning qishida kolxozda o 'zgarishlar bo'ldi. Yangi rais yuborishdi. J o 'r a ishlarni topshirdi-da, tum an kasalxonasiga yotdi. U ning yuragi ju d a zaiflashib qol- gandi. Tanaboy k o 'p m arta d o 'stini ko'rgani bormoqchi b o ‘ldi-yu, ammo ishni tashlab ketib b o 'larm id i? C h o'pon k o 'p bolali onaga o'xshaydi - doim tashvishda bo'ladi, ayniqsa kuz va k o 'k la m d a tashvishi ju d a k o 'p bo'ladi. Mol mashina emaski, m urvatini burab ketaversang. Shu tariqa T anaboy tum an kasalxonasiga bora olmadi. Endi uning yordamchisi y o 'q edi. Xotini yordamchi yilqibo- qar hisoblanardi - turm ush kechirish uchun bir am allab pul topish kerak edi-da axir: m ehnat kuniga kam haq to 'la n s a ham, har holda bir m ehnat kuniga qaraganda ikki m ehnat kuniga ko'proq haq olinadi-ku. Lekin J a y d a rn in g q o 'lid a bolasi bor edi. U qanaqa yordamchi b o 'la olardi? Kun-u tu n o'zi ko'z -quloq b o'lib turishi kerak edi. Tanaboy qo 'n i-q o 'sh n ilari bilan gap- lashib, yordamchi topgunicha, J o T a n in g kasalxonadan chiqib, ovulga qaytganligi h aqida x abar keldi. Shunda u xotini ikkisi keyinchalik - to g 'd a n tush g an larid a uni- kiga borishga qaror qilishdi. Vodiyga q ay tib tushib, yangi joyga endigina ko'nika boshlaganida, Tanaboy haliga q a d a r hayajonsiz eslay olmaydigan voqea yuz berdi... Y o 'r g 'a ot dong chiqarsa, oqibati uning uchun y a x shi ham bo'lishi mumkin, yomon ham. Tevarak-atrofga uning d o v rug'i qanchalik k o 'p taralsa, boshliqlar unga shuncha k o 'p ko'z olaytirishadi. O 's h a kuni Tanaboy erta lab d an o tlarni yaylovga haydadi, o'zi esa ovqatlanish uchun uyiga qaytdi. Qizini tizzasiga olib, xotini bilan oilaviy ishlar h aqida gap- lashib, choy ichib o 'tirard i. In ternatdagi o ‘g ‘lining oldiga, shu bilan birga bir y o 'la stansiyaga - chayqov bozoriga ham borish, bola- lari va xotini uchun u-bu kiyim sotib olishi kerak edi. - U n d a y bo'Isa, Ja y d a r, y o 'r g 'a n i egarlay, - dedi Tanaboy choydan h o 'p la b . - Bo'lmasa q ay tib kelishga ulgurm aym an. O xirgi m arta minib borib kelaman, keyin unga taqilmaym an. - Mayli, o'zingiz bilasiz, - deb rozi b o 'ld i Jay d a r. 228
Tashqarida otlarn in g dupuri eshitildi, k im dir ular tom on kelardi. Qara-chi, - dedi Tanaboy xotiniga. - Kim ekan u? Xotini tashqariga chiqib qaytib keldi-da, ferma mudiri Ibrohim bilan birga ovuldan yana kimdir kelganini aytdi. T anaboy o 'rn id a n istar-istamas q o 'z g 'a ld i, qizini
q o 'lig a k o 'ta r ib o 'to v d a n chiqdi. G archand u yilqichi- lik fermasining mudiri Ibrohimni uncha yoqtirmasa ham, mehmonni k u tib olish kerak edi. Ibrohimni nima uchun yoqtirmasligini T anaboyning o'zi ham bilmasdi. U boshqalarga qaraganda, xushm uom ala edi, ammo shunday bo'Isa ham nima u chundir subutsiz odamga o'xshardi. Eng yomoni shu ediki, hech qanday ish bilan sh ug'ullanm asdi, fa q at hisob-kitob olib borardi. Ferm ada yilqichilik ishlari o 'ld a - jo 'ld a edi: har bir yilqiboqar o'z holiga tashlab qo'yilgandi. P a rtiy a m ajlislarida Tanaboy bu haq d a necha bor gapirgandi, hamma uni m a ’qullar, Ibrohim ham qo'shilib, tan q id uchun m innatdorchilik bildirar, lekin keyin hamma narsa y ana ilgarigidek qolib k etaverar edi. Yaxshiyamki, vijdonli, halol yilqiboqarlar ta nlanga n. U larni J o T a n in g o'zi tan lag a n edi. Ibrohim egardan tushib, ochiq yuz bilan qulochini yozdi. - Assalomu alaykum , xo'jayin! - u hamma yilqibo- qarlarni «x o 'jay in » deb atardi. - V aalaykum assalom! - deb vazmin javob berdi Tanaboy kelganlarning qo'lini. olib. - Sog'-omonmisizlar? O t l a r qalay, Tanaka, o'zingiz qalaysiz? - Ibrohim og'zi o 'rg a n ib qolgan savollarni yog 'd ira r, odatdagi tabassum idan uning semiz yuzi yo yilib ketgan edi. - Joyida. - Xudoga shukur. Sizdan ko'nglim to 'q . - O 'to v g a marham at. J a y d a r m ehm onlar uchun yangi kigiz to 'sh a d i, kigiz ustiga esa echki terisidan qilingan p o 'sta k tashladi. Unga ham Ibrohim iltifot qildi: - Salom, J a y d a r boybicha. Sog'ligingiz qalay? Erin- gizga yaxshi qarayapsizmi? - Salom, kiringlar, bu yoqqa o 'tiringlar. 229
Hammasi tirishdi. - Bizga qimizdan quy, - dedi xotiniga Tanaboy. Qimiz ichishdi, u yoq-bu yoqdan gaplashib o'tirishdi. - Hozir eng yaxshi ish - chorvachilik. Hech bo'lm a- gan d a yozda sut, g o 's h t b o ‘ladi-ku - deb mulohaza qilardi Ibrohim. - D alachilikda yoki boshqa ishlarda umuman hech vaqo yo'q . S huning uchun hozir yilqilar-u qo'y -q o 'zilar yonida b o 'lg an m a ’qul. T o 'g 'rim a sm i, J a y d a r boybicha? J a y d a r bosh silkidi, Tanaboy bo'Isa indamadi. Buni uning o'zi ham bilardi, chorvachilikni qadrlash kerak- ligiga ishora qilish uchun har bir im koniyatdan foyda- lanadigan Ibrohimdan ham b u nday gapni birinchi bor eshitayotgani y o 'q edi. Tanaboyning unga: agar odam lar sut-g shtli issiqqina joylarga suqiladigan bo'Isa, buning hech yaxshi tomoni y o 'q , degisi keldi. Boshqalar-chi? Q achongacha odam lar bekorga ishlashadi? U rushga q a d a r axir shundaym idi? Kuzda har bir uyga ikki-uch ara- v adan g 'a ll a keltirilardi. Endi-chi? Biror yerdan biron narsa undirish uchun qop k o 'ta r ib yugurib yurishadi. O 'z la ri g 'a ll a yetishtirib, o'zlari
nonsiz o'tirishadi. Bu yaxshi emas. F a q a t majlislar-u p an d-nasixatlar bi lan uzoqqa borib bo'lm aydi. Q u ru q gap bilan qorin to'y m ay d i. J o 'r a odam larga ularning m ehnatlari evaziga yaxshi so'z dan bo 'lak hech narsa bera olmay kelayot- ganligi uchun ham yurak kasaliga yo'liqdi. Ammo fikr-xayolini band etgan bu masalalarni Ibro- himga gapirib o 'tirish n in g foydasi y o'q. Tanaboy hozir gapni cho'zishni istamasdi ham. Bularni tezroq kuzatish, ishlarini tezroq bitirish uchun y o 'r g 'a n i egarlash - bar- vaqtroq qaytish kerak edi. Nega kelishdiykin ular? Le kin so'rab-surishtirish noqulay edi. - Negadir seni taniyolm ayapm an inim, - dedi ni- h oyat T anaboy Ibrohim ning hamrohi b o 'lg an kamgap yosh yigitga m urojaat qilib. - rahm atlik Abal akaning o'g'lim asm isan? - Ha. Tanaka, men o 'sh a n in g o 'g 'lim a n . - O ', v aq t qanday tez o ‘tyapti-ya! Yilqilarni k o 'r gani keldingmi? - Y o'q, biz... 230
- U men bilan birga keldi, - deb uning so'zini b o'ldi Ibrohim. - Biz bu yerga bir ish bilan keluvdik. Keyinchalik gaplasharm iz u haqda. Qimizingiz, J a y d a r boybicha, ju d a ajoyib ekan. Hidini qarang, qanday o 'tk ir. Yana bir kosa quying-chi. Y ana u-bu haq d a gaplashib o'tirish d i. Tanaboyning dili ko'ngilsiz bir narsani sezib tu rard i, lekin Ibrohim ning bu yerga nima m aqsadda kelganligiga sira aqli yetmasdi. Nihoyat, Ibrohim ch o 'n ta g id a n allaqa nday bir qog'ozni oldi. - Tanaka, biz sizning oldingizga m ana shu ish bilan, manavi qog'oz bilan keluvdik. O 'q i b ko'ring. T anaboy qog'ozni olib ovoz chiqarm ay x ijja la b o'qir- di, o'qirdi-yu ko'z lariga ishonmasdi. Yirik-yirik harflar bilan qog'o zga shunday deb yozilgandi: «Farmoyish. Yilqichi Bekasovga. Saman y o 'r g 'a Gulsari minib yurish uchun otxonaga jo 'n a tilsin . Kolxoz raisi (aji-buji imzo). 1950-yil, 5-mart». K utilm aganda ishning b u nday tus olishidan esankirab qolgan Tanaboy indamay qog'ozni t o ' r t bukladi-da, gim nastyorkasining k o 'k ra k ch o 'n ta g ig a soldi va ko'zini yer-dan uzmay uzoq o 'tirib qoldi. Badani yoqimsiz ji- m irlab ketdi, ko'n g li behuzur b o 'la boshladi. Sirasini aytganda, k utilm agan, tasodifiy hech narsa y o 'q edi. Axir, u o tlarni vaqti kelganda ishlatish, minib yurish uchun parvarish q ily a p tig 'd a . Bu yillar ichida u qancha- qancha o tlarni brigadalarga jo 'n a td i. Lekin Gulsarini berib yuborish! Y o'q, u hech qachon b unday qilolmaydi. Shuning uchun ham u saman y o 'r g 'a n i q an d a y qilib olib qolish h aqida zo'r berib o 'y lar, o 'y lag a n d a ham p u x ta o 'y la b ish qilish kerak edi. O 'z ini bosishi, vazmin bo'lishi kerak. Ibrohim bezovtalana boshladi. - Mana shunday arzimagan ish bilan sizning oldingizga keldik, Tanaka, - dedi u nihoyat ehtiyotkorlik bilan. - M a ’qul, Ibrohim, - deb xotirjam boqdi unga Tanaboy. - Ish bo'lsa qochib ketmas. Yana qimizdan ichaylik, gaplashib o 'tiraylik. - Ha, a lb a tta , siz aqlli odamsiz-ku, Tanaka. 231
«Aqlli! Sening avrab-aldashlaringga uchib b pm an!» - dedi ichida Tanaboy achchiqlanib. Yana anchayin su h b at boshlandi. Endi shoshilishning hojati y q edi. Tanaboy kolxozning yangi raisi bilan ilk bor shu Download 5.46 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|