Tarix o’tmishning ko’zgusi

SSSRning tashqi 
siyosati 

---

- 30 - 
ko'plab davlatlar sovet davlatini diplomatik jihatdan tan olishi va u bilan diplomatik 
aloqalar o'rnatishini bildirdi. 1925-yil yanvarda sovet-yapon bitimi imzolandi. 1921-
1925-yillarda SSSR chet mamlakatlar bilan jami 40 dan ortiq turli bitim va 
shartnomalar tuzdi. 
Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar. 
1. Rossida GOELRO rejasining qabul qilinishidan ko’zda tutilgan maqsad nima 
edi. 
2. Iqtisodiyotni boshqarishning markazlashtirilishi deganda nimani tushunasiz? 
3. I.Stalin va Trotskiyning faoliyati haqida so’zlab bering.
4. Mamlakatni sanoatlashtirish siyosati qanday oqibatlarga olib keldi?
5. OGPU faoliyati haqida nimalarni bilasiz? 
6. Ropallo bitimining Rossiya va Germaniya uchun ahamiyati. 
7. ―Qatag’onlik siyosati va uning oqibatlari‖ mavzusida mustaqil ishlang. 
 
1918-1939 YILLARDA GERMANIYA 
 
Tarixni esga oling ! 

Tarixdan ma’lumki, Franklar davlati yemirilgach, bu davlat Karl Buyuk 
vorislari o’rtasida taqsimlandi. Verden shartnomasiga (843) ko’ra Franklar 
davlati o’rnida Germaniya, Fransiya va Italiya davlatlari paydo bo’ldi.

O’rta asrlarning ikkinchi yarimida Germaniya hududida Katolik cherkovini 
isloh qilish (reformatsiya) harakati boshlandi va bu harakat butun Evropaga 
yoyildi. 

Kalonializmning boshlanish davridagi Germaniyaning boshqa kapitalistik 
mamlakatlardan farqi buyuk geografik kashfiyotlar va mustamlakalarga ega 
bo’lish jarayonida passiv ishtirok etdi. 

XIX asrning ikkinchi yarimida Germaniya Otto fon Bismark boshchiligida 
Evropada mustamlakalarga ega bo’lishni o’z oldiga maqsad qilib qo’ydi. 

Germaniyaning mustamlakalarga ega bo’lish maqsadida olib brogan tashqi 
siyosati XX asrning boshida I-jahon urushini keltirib chiqardi.
 
Germaniya urush mobaynida ko’p yo’qotishlarni 
boshdan kechirdi. Ayni paytda hukmron doiralar, 
monopoliya egalari urushdan juda katta foyda 
ko
’
rdilar. (Masalan, birgina Krupp konsernining 
daromadi 15 baravar ortdi). Natijada yirik mulkdorlar mamlakat hayotida qudratli 
ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy kuchga ayiandilar va huktimat siyosatiga kalta ta'sir ko'rsata 
boshladilar. 
Urush mehnatkash tabaqalarga katta salbiy oqibatlar keltirdi. Umumiy mehnat 
majburiyati ishchilar uchun amalda katorgaga teng edi. Urush qishloq xo'jaligiga ham 
katta talafotlar keitirdi. 1918-yilning kuziga kelganda ekin maydonlari amalda 2 
baravar kamaygan edi. Ochlik, epidemiyalar va cho'zilib ketgan urush azoblari 
aholining boshiga juda katta kulfatlar keltirdi. Aholining bunday qismati mamlakatda