Тақризчилар: доцентлар Н

Жамоада энг нозик ва хилма-хил инсоний муносабатлар 
ва ҳис-туйғулар юзага келади ва шаклланади: ўзаро 
масъулият ва боғлиқлик; ўзаро ишчанлик муносабатлари; 
ташкилотчилар ва ижрочиларнинг ўзаро муносабатлари 
тарбияланувчи ва тарбиячи ўртасидаги муносабатлар; 
шахслараро дўстлик, ўртоқлик, ҳамфикрлилик, ўзаро ҳурмат, 
эҳтиром сифатлари шаклланади. 
Ҳар қандай таъсир воситалари жамоада шахс учун алоҳида 
маъноли ва аҳамиятли бўлиб туюлади. 
VI. Шахсни ҳурмат қилиш билан унга нисбатан қўйиладиган 
талаблар ўртасидаги боғлиқлик принципи 
 
Шахсни 
ҳурмат 
қилиш 
принципи 
инсонпарварлик 
педагогикасининг бош ғояси ва йўналиши сифатида тарбиячи ва 
тарбияланувчилар ўртасида зарур муносабатларни яратишга 
қаратилтан. Тарбия жараёни агар ўзаро меъёр, бир-бирини 
англаш, тушуниш асосида кечса, унинг самараси юқори бўлади. 
Тарбия жараёнида энг мақбул муҳит яратиш ушбу принципнинг 
амалга оширилиши билан боғлиқ. 
Тарбияланувчи у хоҳ кичик, хоҳ бир қараганда унчалик ўзига 
тортмайдиган хунук бўлсин, тарбиячи унга ҳурмат билан қараши, 
унинг ҳуқуқини, фикр-мулоҳазаларини ҳимоя қилиши зарур. Бу 

---

127 
принцип тарбиячига ҳар бир шахсда яширин бўлган қимматли 
сифатларни, қобилият ва қарашларни излаб топиш ва уларни 
ривожлантиришга имконият яратиб бериш зарурлигини 
эслатиб туради. 
Ушбу принцип тарбия воситалари тизимидаги ортиқча 
қўполлик, ҳақорат, пастга уриш, педантик кузатиш, тан жазоси 
бериш кабиларни чиқариб ташлашни талаб этади. 
Шу билан бирга, шахсга ҳурмат принципи унга нисбатан 
юксак талабчанлик билан бевосита боғлиқ. Демак, шахсни 
қанчалик кўп ҳурмат қилсак, унга нисбатан шунчалик кўп,