Tarjimada pragmatika tushunchasi va tarjimashunoslikda pragmatikaning o’rni

Ishning maqsadi va vazifalari. Tarjima, o‘zining ichki tabiati vaxusu-
siyatiga ko‘ra, shubhasiz, ko‘plab sohalarning bir qismini ifoda etadi. Shunday sohalardan biri pragmatikadir.Tarjima va pragmatika o‘rtasidagi aloqa anglashilmas darajada namoyon bo‘lishi mumkin, ammo bu ikki sohani yaqindan o‘rganish ularning ahamiyatli tomonlarini namoyon qiladi.
Ushbu malakaviy ishning asosiy maqsadi ikki soha ya’ni, tarjima vapragma-
tika sohalarini bir-biridan farqlagan holda ularning o‘zaro aloqalarini o‘rganish va tarjima pragmatikasining o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlashdan iborat.
Mazkur bitiruv malakaviy ishida tarjima va pragmatika o‘rtasidagi mavjud
bo‘lgan muhim munosabatlar o‘rganiladi va ma’lum vaziyatlarda tarjimonning pragmatik bilimidan foydalanib asliyatni to‘g‘ri anglashi va uni tarjima qilishi muhokama qilinadi.
Ishning ilmiy yangiligi. Biz bilamizki, tarjima pragmatikasi, pragmatik xususiyatlarning tarjimada berilishi kabi masalalarga bag’ishlangan ilmiy ishlar soni talaygina. Ammo asliyatdagi pragmatik xususiyatlarning tarjimada berilishi borasidagi o’zbek tilidagi ilmiy adabiyotlar sanoqlidir. Shuning uchun ham mazkur bitiruv malakaviy ishida ingliz tilidan o’zbek tiliga tarjima qilishda tarjima pragmatikasining o’ziga xos xususiyatlari o;zbek tiliga qilingan tarjima misolida bayon qilinadi. Xususan, Fattoh Abdullayev tomonidan tarjima qilingan “Hayotga muhabbat” hikoyasi misolida pragmatik xususiyatlarning tarjimada qayta yaratilishi tahlil qilinadi.
Ishning predmeti va obyekti. Nutq jarayoni, insonning nutqiy faoliyati
uning rang-barang, chunonchi: ruxiy, fiziologik, ijtimoiy, ma’naviy, madaniy va h. ijtimoiy va tabiiy faoliyati bo‘lganligi sababli, pragmatikada nutqiy faoliyat insoniy faoliyatning qolgan o‘nlab qirralari bilan bog‘liqlikda o‘rganiladi. Shuning uchun sistem tilshunoslik til tizimini, til sistemasini o‘rgansa, pragmatika muloqot, o‘zaro-fikr almashuv, kommunikatsiya, aloqa-aralashuv, so‘zlashuv tizimini o‘rganadi.Nutq jarayoniga tizim sifatida yondashish pragmatikaning asosiy tadqiq manbai va usulidir.
Demak, pragmatika nutqiy muloqotni yaxlit bir tizim sifatida - bu jarayon-
ning barcha lisoniy va nolisoniy omillari bilan uzviy bog‘liqlikda, hamkorlikda o‘rganuvchi fan hamda tarjima, etika,estetika, stilistika, tilshunoslik, psixolingvistika, madaniyatshunoslik kabi fanlar bilan bog‘liq ekan, ishning predmeti va obyekti nutqiy jarayon, badiiy asarlar hamda turli tillardagi tarjima asarlari hisoblanadi.