Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Yaradorliklar: teshib o‘tgan va o‘tmagan (67-rasm), yotjism bilan (66-rasm) va yot jismsiz, ichki pardalar oqib tushgan va oqib tushmagan; joylashuviga ko‘ra; shox pardada, oqsil pardada (zarvaraqdagi 68- a, b rasmlarga qarang) va iimb sohasida ya'ni, oqsil parda va shox parda o‘rtasidagi chegarada; bunda yara shox pardadan o‘tib oqsil pardaga davom etadi.
Yaradorliklar statsionarda davolanadi.
Shoshilinch yordam quyidagilardan iborat:

1. 
   Ko'zda yuzaki yot jism boMsa nam paxta yoki pinset yordamida olib tashlanadi.
   
2. 
   Ko'zga og‘riqsizlantiruvchi tomchi (0,2 yoki 0,5% li dikain, 2,0% li lidokain) tomiziladi.
   
3. 
   Kon’yunktival xaltacha asta-sekin dezinfeksiyalovchi eritma bilan yuviladi.
   
4. 
   Dezinfeksiyalovchi tomchi tomiziladi.
   
5. 
   0,1 % li adrenalin tomiziladi (qonni to‘xtatish maq- sadida).
   
6. 
   Ko‘zga binokulyar (ya’ni, ikki ko‘zga) bog‘lam qo‘yiladi.
   

. N i s b i у b e 1 g i 1 a r: ko‘z ichi
00-rafsm. Kon’yunktivada , . . . . ,
yotjism bosimming pasayishi (barmoqlar



67- rasm. Limb sohasidagi yaradorliklar.


!21

119