Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

0‘ta qinunatli fikrlar. Bu fikrlar real aniq shart-sharoitlar asosida paydo boMadi, lekin bemor fikriga to‘g‘ri kelmaydi. Bemor o‘z xotinini menga xiyonat qilayapti yoki o‘g‘lim yomon ish bilan shug'ullanayapti, deb o‘ylaydi. O'ta qimmatli fikrlar odamni hayajonga solib, butun fikrlarini cgallab oladi va uni diqqinafas qilib qo‘yadi. Bunday fikrlar aniq bor, real I'aktlar tufayli kelib chiqadigan boiishi bilan vasvasalardan farq qiladi. Vaqt 0‘tishi bilan bu fikrlar asta-sekinlik bilan yo‘qoladi.

1. 
   Vasvasalar — kasallik tufayli bemor xayolida aqlga to‘g‘ri lmaydigan in oto‘g‘ri fikrlar, tanqid, nasihat qilish yo‘li bilan tuzatib bo‘lmaydigan iilahlashdir. Vasvasalar boshlansa, bemorni nohaq ekanligiga ishontirishga har qancha urinib ko'rilmasin, o‘sha fikrdan qaytarib bo‘lmaydi. 'Vasvasalar ruhiy kasalliklar belgisidir. U quyidagi turlarga bo‘linadi: ta’qib vasvasasi - bemor orqamdan odam tushgan, u derazadan qarab turibdi, ko‘chadan ketayotganimda poylab yurishadi, deb o‘ylaydi.
   Sunday bemor ta’qibdan qochib, boshqa shaharlarga ko‘chib ketadi;
   
2. 
   jismoniy ta’sir vasvasasi — bunday bemor men maxsus mashinalardan berilayotgan nurlar yoki radioto‘lqinlar ta’sirida qoldim deb, bular salomatligimga zarar keltirayapti, deb da’vo qiladi;
   

3. munosabat vasvasasi - bemor atrofdagi hodisa va narsalaming menga aloqasi bor, deb daVo qiladi. Biror odam gaplashayotgan yoki kulayotgan
bo‘lsa, u kishi faqat mening ustimdan gapirayapti yoki kulayapti, deb
o‘yIaydi;

3. 
   zaharlanish vasvasasi — bunda bemor atrofdagi odamlar ovqatimga zahar solib qo‘yishadi, deb o‘ylaydi va ovqatni yemay qo‘yadi;
   
4. 
   ipoxondrik vasvasa- bunday bemorlar o‘zini og‘ir kasallikka uchragan deb hisoblaydilar. Bemorlar oshqozonim chirib borayapti yoki ichagimga suyak qadalib qoldi, deb daVo qiladilar. Bu xil vasvasa shizofreniya kasalligida uchraydi;
   
5. 
   ulug‘vorlik va buyuklik vasvasasi — bunda bemorlar o‘zlarini ulug‘ lashkarboshi, olim yoki kashfiyotchi, o‘zini bir talay puli, tillasi bor odamday badavlat hisoblaydilar;
   

ziyon-zahmat vasvasasi — bunda bemorlar meni o‘g‘ri urib ketadi deb
ishonishadi va buyumlarini bekitib yurishadi. Natijada, bemorlaming xotirasi
MAVZU: _______________________________________________ ____________________________________________________________________

Shox parda ko‘z soqqasining markazida joylashgan bo‘lib, tashqi отШаг ta’siriga bevosita beriladi va ko‘pincha shikastlanadi. Agar 0‘zgarishlar chuqur va markazda (qorachiq ro'parasida) bo'lsa, ko‘zga oq (chandiq) tushishi tufayli bemor ko‘r bo‘lib qolishi mumkin. Shox pardada eng ko‘p uchraydigan patologiya — bu uning yaHig'lanishi — keratit deb ataladi. A. I. Volokonenko fikricha, keratitlar quyidagilarga bo‘linadi:

1. 
   Egzogen keratitlar:
   

1. 
   Shox pardaning eroziyasi (yuzaki shilinish).
   
2. 
   Travmatik (mexanik, kimyo, fizik ta’sirdan) keratitlar.
   
3. 
   Infeksion-bakterial keratitlar.
   
4. 
   Qovoq, kon’yunktiva, ko‘z yoshi yo‘llarining yallig‘la- nishidan kelib chiqqan keratitlar (govmichcha, yarali blefarit, yiringU va virusli kon’yunktivit, dakriotsistitlardan keyin).
   
5. 
   Zamburugli keratitlar.
   

2. 
   Endogen keratitlar:
   

1. 
   Infeksion:
   

• 
  tuberkulyozli keratit (sil kasalligida);
  
• 
  zaxmli keratit;
  
• 
  gerpetik keratit (grippdan keyin).
  

2. 
   Neyroparalitik keratit.
   

D. Noma’lum etiologiyali keratitlar.
Keratitlar qanday bolmasin, o‘ziga xos subyektiv (shikoyatlar) va obyektiv belgilar bilan o‘tadi. Subyektiv belgilar: ko‘zda qattiq og‘riq, yot jism tushgandek boladi, yoshlanib, nurga qarolmay qoladi, qizarib, ko‘rish qobiliyati pasayadi. Obyektiv belgilar: qovoqlar qizarib shishadi, ko‘z yorig‘i torayadi, oqsil parda shox
parda atrofida qizaradi — bu perekomeal in’eksiya deb nomlanadi, ko‘z yoshlanadi, nurga qarolmaydi. Asosiy o‘zgarish shox pardada kuzatiladi. Bu yerda infiltrat paydo bo‘ladi (sarg‘ish yoki kulrangda) u tez ko‘zga tashlanadi. U juda kichkina (1—2 mm) yoki butunlay shox pardani egallab oladigan darajada katta, turli shaklda bo‘lishi, yuza yoki chuqur, markazda yoki shox pardaning chekkasida joylashishi mumkin. Infiltrat qayerda bo‘lmasin, kulrangi bilan ko‘zga tashlanadi. Kasallarda shox pardaning normadagi 5 xususiyati: tiniqlik, silliqlik, yaltiroq-oynasimonlik, qon tomiri yo‘qligi, o‘ta sezuvchanlik o‘zgaradi (kulrang yoki sarg'ish rang infiltrat yuzasi g‘adir-budur bo‘lib, u yaltiramaydi, qon tomirlar atrofdagi qismlardan shox pardaga kirib kelishi mumkin) (zarvaraqdagi 46- rasmga qarang).