n sindirish ko‘rsatkichini ν yo‘ruglik ( λ to‘lqin uzunlikdagi) chastotasiga bog‘liqligi yorug‘likning dispersiyasi deb ataladi.
Prizmada yorug‘lik dispersiyasi. Yorug‘lik nurining ikki karra singanidan so‘ng og‘ish burchagi:
Agarda А vа α1 burchaklar kichik bo‘lsa
Lorensning dispersiya electron nazariyasi yorug‘lik dispersiyasini elektromagnit to‘lqinlarning modda tarkibiga kiruvchi, to‘lqinlarning o‘zgaruvchan elektromagnit maydonida majburiy tebranma harakat qiluvchi zaryadlangan zarrachalar bilan o‘zaro ta’siri natijasi deb qaraydi.
Lorens nazariyasiga asosan, yorug‘lik dispersiyasi —ε ning yorug‘lik to‘lqinlarining ν (to‘lqin uzunligi λ) chastotasiga bog‘liqlik natijasidir.
ε - muhitning dielektrik singdiruvchanligi:
Oqish burchagi kichik bo’lganda panjaraning dispersiyasi o’zgarmas bo’ladi, dφ esa ∂λ ga proporsionaldir. Shu sababli difraksion spektrlarni shisha prizmalar yordamida hosil qilingan spektrlardan farq qilish uchun, ular ba’zan "normal spektrlar" deb ham ataladi. Shisha prizmalar yordamida hosil qilinadigan spektrlarda burchak dispersiya spektrning qizil qismida binafsha qismidagiga qaraganda kam bo’ladi.
Yorug’likning yutulishi deb, moddada yorug’lik to’lqini tarqalayotganda uning energiyasini kamayishi hodisasiga aytiladi. Energiya kamayishi to’lqin energiyasining boshqa turdagi energiyalarga (moddaning ichki energiyasiga, ikkilamchi nurlanish energiyasiga v.b.) o’tishi hisobiga sodir bo’ladi.
Buger qonuni
—moddaning yutulishi sohasiga kirish va chiqarishdagi yassi monoxromatik to’lqinning jadalligi
α—yorug’lik jadalligiga bog’liq bo’lmagan, yorug’likning to’lqin uzunligi, moddaning kimyoviy tabiati va holatiga bog’liq bo’lgan yutulish koeffitsientidir. Yutulish koeffitsientining miqdoriy qiymati x qalinlikdagi yutuvchi qatlamdan yorug’lik o’tganda yassi to’lqin jadalligi е = 2,72 marta kamayishini ko’rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
