Tebranma jarayonlar to’g’risida tushuncha, erkin va majburiy tebranishlar
Download 0.72 Mb.
|
2-sem ON fizika savollar
- Bu sahifa navigatsiya:
- So‘nmaydigan xususiy -
- Koeffitsiyenti б=r/(2m) б=R/(2L)
- Q - asllik
- Tepkilar va Lisaju figuralari
- Majburiy tebranishlar va ularning differensial tenglamalari ( mexanik va elektr tebranishlar uchun)
- Tok kuchining o’zgarish tenglamasi, rezonans
- To’lqin va uning turlari. Yassi va sferik to’lqinlar, to’lqin fronti.
Tepkilar va Lisaju figuralari Tepkilar: Bir-biriga yaqin chastotali ikkita garmonik tebranishlarni qo’shganda hosil bo’ladigan tebranishlar amplitudasining davriy o’zgarishi teplilar deb ataladi. Teplilar chastotasi tepki … Teplilar amplitudasi … Tepkili tebranishlar tenglamasi .. Lissaju figuralari: Х va Y koordinata qiymatlari bir xil Т0 vaqt oraliklarida va tebranish davrining eng kichik karraliklarida qaytarilib turadi. X=A cos( pꞷt ) + y=B cos ( q ꞷt + α ) .. Majburiy tebranishlar va ularning differensial tenglamalari ( mexanik va elektr tebranishlar uchun) Garmonik qonuniyat o‘zgarishidagi faktorlar ta’siri ostida sodir bo‘ladigan tebranishlar majburiy tebranishlar deb ataladi. Majburiy garmonik tebranishlarning differisial tenglamalari – majbur qiluvchi faktorning chastotasi. Majbur qiluvchi kuch ta’siridagi harakat ikkita tebranishning superpozitsiyasini tassavur etadi: 0 xususiy chastotali tizim va chastotali majbur qiluvchi kuch. Tenglamaning yechimi, umumiy ko‘rinishda, bir jinsli tenglamaning umumiy yechimi va bir jinsli bo’lmagan tenglamaning xususiy yechimlari yig’indisiga teng. Tenglamaning yechimi bir jinsli tenglamaning umumiy yechimi va bir jinsli bo‘lmagan tenglamaning xususiy yechimlari yig‘indisiga teng. S=s0+s1 .. Majburiy tebranshning amplitudasi .. Majburiy tebranishning fazasi .. Mexanik majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi. majbur etuvchi kuch . .. r – qarshilik koeffitsiyenti k – qattiqlik koeffitsiyenti 0 – tebranishning xususiy chastotasi – majbur etuvchi faktorning chastotasi Elektr majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi.. majbur etuvchi faktor – tashqi EYuK yoki o‘zgaruvchan kuchlanish .. differensial tenglama … tenglamaning yechimi .. Maksimal zaryad .. Tebranish fazasi .. q- elektr zaryadi, R – qarshilik, L- induktivlik, С - elektr sig’imi Tok kuchining o’zgarish tenglamasi, rezonans Tok kuchining o‘zgarishi . Zaryaddan vaqt bo‘yicha birinchi xosilani olamiz . Tok kuchining amplitudasi yoki maksimal tok - . Umumiy holda . Majbur etuvchi kuch chastotasi tebranish tiziminig xususiy chastotasiga yaqinlashganda majburiy tebranishlar amplitudasining birdangina ortishi hodisasi –rezonans hodisasi deb ataladi. Rezonans amplitudasi . Rezonans chastotasi Majburiy tebranishlarning amplitudasi ifodasini ko‘rib chiqamiz. . Majbur etuvchi kuch chastotasi nolga teng bo‘lsin . Agarda so‘nish kuzatilmasa, so‘nish koeffisiyenti nolga teng bo‘ladi. Tebranish amplitudasi, majbur etuvchi kuch chastotasi ortishi bilan ortadi va quyidagi holda cheksiz kattalashadi. O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv,sig’im va induktiv qarshiliklar To’lqin va uning turlari. Yassi va sferik to’lqinlar, to’lqin fronti. Muhitning tebranayotgan zarrachalarini hali tebranishga ulgurmaganlaridan ajratuvchi sirt to‘lqin fronti deb ataladi. Bir xil fazalarda tebranayotgan nuqtalardan o‘tuvchi sirt to‘lqin sirti deb ataladi. O‘z navbatida to‘lqin fronti to‘lqin sirtlarining biridir. To‘lqin sirtlarining shakli manbalarning joylashishi va muhitning xususiyati bilan aniqlanadi. To’lqin turlari: To‘lqin fronti yoki to‘lqin sirtlarining shakli, manba’larning joylashishi va muhitning xususiyatlariga qarab to‘lqinlar quyidagi turlarga bo‘linadilar: yassi to‘lqinlar, ular faqat bir xil yo‘nalishda tarqaladilar (ularning to‘lqin sirti tarqalish yo‘nalishiga perpendikulyardir); sferik to‘lqinlar – manba’dan barcha yo‘nalishlarda tarqaladilar (to‘lqin sirtlari konsentrik sferalardan iborat bo‘ladi); silindrik to‘lqinlar. To‘lqin tarqalish yo‘nalishini ko‘rsatuvchi chiziq to‘lqin nuri deb ataladi. Izotrop muhitlarda to‘lqin nurlari to‘lqin sirtlariga normaldir. Muhitda hosil bo‘ladigan elastik deformatsiyalarning harakteriga qarab to‘lqinlarni quyidagi turlarga ajratish mumkin: Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|