Tema : Jumisshi kushi quni tusinigi hám oniń korsetkishleri sistemasi Reje : Kirisiw Tiykarg’i bo’lim

3. Jumısshı kúshine tikkeley bolmaǵan ǵárejetler statistikasınıń tiykarǵı kórsetkishleri

Jumısshı kúshi ma`nisine, jumısshı kúshine miynet haqi kórinisinde etilgen tikkeley ǵárejetlerden tısqarı jumısshı kúshin qayta qayta tiklew ma`nisiniń tikkeley

anıqlawshı mazmunı boyınsha tikkeley bolmaǵan sarp etiwler de kiritiledi. XMT usınıslarına kóre, tómendegiler jumısshı kúshine tikkeley bolmaǵan ǵárejetler elementleri esaplanadı :
- jumıs beretuǵınlardıń social támiynatqa etken ǵárejetleri;
- kásiplik tayarlıqqa etilgen ǵárejetler;
- jumıs beretuǵın óz moynına alatuǵın, xızmetkerlerdiń turar jaylarına etiletuǵın ǵárejetler;
- social xızmetlerge etiletuǵın ǵárejetler;
- jumısshı kúshine etiletuǵın basqa ǵárejetler, sonıń menen birge, jumısshı kúshine
ǵárejetler retinde qaralatuǵın salıqlar.
Tómendegiler jumıs beretuǵınlardıń social támiynatqa etken ǵárejetlerine
kiritiledi:
1) Social támiynatqa májburiy (nızam menen belgilengen) badallar (ǵarrılıq, mayıplıq, boquvchisini joǵatganlik pensiyaları fondlariga; kesellik hám basqalarola tuwıw munasábeti menen tólewler; óndiriste ziyanlanǵanlıq ushın tabanlar; jumıssızlıq pensiyaları ; shańaraqqa tiyisli pensiyalar ).
2) Social támiynat hám qamsızlandırıwdıń menshikli fondlariga jámáátlik kelisim, shártnamalıq hám májburiy bolmaǵan tólewler (ǵarrılıq, mayıplıq hám basqalaroquvchisini joǵatganlik pensiyaları fondlariga; kesellik hám basqalarola tuwıw munasábeti menen tólewler; óndiriste ziyanlanǵanlıq ushın tabanlar; jumıssızlıq pensiyaları ; shańaraqqa tiyisli pensiyalar ).
3) Xızmetkerlerge tikkeley tólewler: kesellik sebepli ishda joq bolǵan, bala tuwǵan, joǵatılǵan mıynet haqın oraw maqsetidi islep shıǵarıw jarası alǵan jaǵdaylarda; basqalar (social támiynat sheńberinde pensiya esaplanatuǵın );
4) Medicinalıq xızmetler hám soǵan uqsas xızmetlerge ǵárejetler.
5) Dem alıw pensiyaları (social támiynat sheńberinde ǵárejet esaplanatuǵın ).
Barlıq mámleketlerde social támiynat isbilermenler, jallanba xızmetkerler hám mámleket ortasındaǵı óz-ara munasábetlerdiń quramalı sisteması esaplanadı.