Temir beton ko’priklar haqida umumiy ma’lumotlar

Konstruktsiya elementlarini birlashtirishda qo’llaniladigan yelimlar. Yelimlar konstruktiv material hisoblanib, beton qismlarini elimlab birlashtirishda, agar uning birlashtirish mustaxkamli elimlanayotgan konstruksiya betoni mustaxkamligidan kam bo’lmaganda iqtisodiy samarador xisoblanadi, egilish moduli esa qotgan xolatdagi va kengayish koeffitsientlari yo’nalishi bo’yicha elimlanayotgan betonnikiga yaqin bo’ladi. Yelimlangan bog’lanishlar uzoq muddat ishlashi va ekspluatatsiya davrida tashqi muhit tasiriga chidamli bo’lishi kerak. Bunday talablarga enoksid smolasi asosida tayyorlangan elimlar kiradi. Ularda elimdan tashqari qotiruvchi, plastifikator, to’ldiruvchi va modifikatsiyalovchi
(turlantiruvchi) qo’shimchalar qo’llaniladi. Ko’priksozlikda asosan Rossiyada ishlab chiqarilgan ЭД5, ЭД 6, va ЭД 40 markali epoksid elimlari ishlatilgan 1973yildan boshlab yangi ЭД 22, ЭД 20, ЭД 16 va ЭД 14 epoksid elimlar, qandaydir texnolik avzallikka ega bo’lgan ishlab chiqiarilgan.
Polimerlash (tayyorlash) mumsimon qatronlarni qotirish yo’li bilan amalga oshiriladi. Qotiruvchining turiga qarab epoksid elimlar oddiy yoki qizdirilgan xolatda tayyorlanishi mumkin. Ko’prik qurilishida sovuq jarayonda qo’llaniladigan qotiruvchilar: geksametilendiamin, polietilen poliamin va trietanoldiamin. Elimning texnologik xossasini qotiruvchiining turii va o’lchami orqali, plastifakator va qo’shimchalarni qo’shib amalga oshiriladi.
Qotiruvchining miqdori epoksid elimning og’irligining 10....15% ni tashkil etadi. Plastifikatorlar sifatida dibutilftalat poliefirkrilat ishlatiladi. Ularni 5...30% epoksid elimining og’irligiga nisbatan qo’shiladi. Plastifikator keragidan ortiqcha qo’shilsa elimllangan joyni mustaxkamligi kamayadi va deformatsiyasi oshadi. To’ldiruvchi elimning yashovchanligiga polimerlash vaqtida tasir etmaydi va asosan elimning xaroratda kengayish koeffitsentining o’zgarishi va epoksid elimining sarfini kamayishiga olib keladi. Ko’prik qurilishida to’ldiruvchi sifatida portlandsement, maydalangan kvars qumi, andezit yoki diabazonidan foydalaniladi.
Oliy sifatli elimdan foydalanib birlashtirish xosil qilish uchun – birlashtirilayotgan Yuzalarni elimlashga yaxshi tayyorlash kerak. Betonning yuzasi toza, quruq, mustaxkam bo’lishi kerak. Yuzalarni tozalashni qumni bosim bilan otadigan jixozlar va mexanik cho’tkalar bilan amalga oshiriladi.
Yelimlarni enoksid qatronidagi hovchanligi 20 dan 25 xaroratda
2....2,5 soat. Undaan past xaroratdda elimning yao’ovchanligi uzayadi.
Betonni birlashtirish uchun ishlatiladigan elimlar past xaroratda va sovuqda qizdirib iishlatiladi. Eski qotgan beton bilan yani quyilgan bettonni birlashtiradigan elimlarni ham ishlab chiqilgan.