Tibbiy-mehnat ekspert komissiyalari tomonidan fuqarolarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish tartibini yanada takomillashtirishga, nogironlikni va kasbiy mehnatga layoqat yo‘qotilishi darajasini aniqlashga yo‘naltirilgan normativ-huquqiy hujjatlarni tasdiqlash

VI. Qayta tibbiy tekshirishdan o‘tkazish muddatlari va TMEK qarorlari yuzasidan shikoyat bildirish tartibi
33. Nogironlik navbatdagi qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish tayinlangan navbatdagi oyning birinchi kunigacha belgilanadi.
Davolovchi vrachlar va DPMning davolash-maslahat komissiyalari (keyingi o‘rinlarda DMK deb ataladi) raislari nogironlik guruhi qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish muddati ko‘rsatilgan holda belgilangan fuqarolarni TMEKda tibbiy tekshirishga yuborish uchun hujjatlarning o‘z vaqtida va to‘g‘ri rasmiylashtirilishi yuzasidan shaxsan javob beradilar.
Ko‘rsatib o‘tilgan muddatlardan oldin qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish, belgilangan tartibda, sog‘liqning holati va hayot faoliyatining cheklanganlik darajasi o‘zgarganda, nogironlikni belgilashning to‘g‘riligi bosh TMEK, Respublika tibbiy-ijtimoiy ekspertiza inspeksiyasi, O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining Nazorat-taftish bosh boshqarmasi va uning hududiy bo‘linmalari tomonidan tekshirilganda, TMEK qarorining asossizligi holatlari aniqlanganda, shuningdek agar TMEK qarori soxta hujjatlar asosida chiqarilganda hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa holatlarda amalga oshiriladi.
Muddatsiz nogironlar deb e’tirof etilgan shaxslar ham yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan holatlarda qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazilishi mumkin.
34. Organlar funksiyalari hamda organizm tizimlarining qayta tiklanadigan, takroriy morfologik o‘zgarishlari va buzilishlari sodir bo‘lganda, davolashning va o‘tkazilgan reabilitatsiya tadbirlari samaradorligini, sog‘liqning holatini hamda ijtimoiy moslashish darajasini kuzatish maqsadida nogironlarni takroriy qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishlar nogironlik belgilangan vaqtdan boshlab olti oyda, bir yoki ikki yilda bir marta amalga oshiriladi.
Organlar funksiyalari hamda organizm tizimlarining barqaror, qayta tiklanadigan morfologik o‘zgarishlari va buzilishlari sodir bo‘lganda, amalga oshirilgan reabilitatsiya tadbirlarining samarasizligi oqibatida kasallikning o‘tishini va salomatlikni tiklashni, ijtimoiy moslashuvni yaxshilash mumkin bo‘lmagan taqdirda nogironlik belgilangan tartibda tasdiqlangan kasalliklar va anatomik nuqsonlar ro‘yxatiga muvofiq muddatsiz belgilanadi.
Chernobil AESidagi halokatni tugatish oqibatlari bilan bog‘liq holda nogironlar deb e’tirof etilgan shaxslarga I-II guruhlar nogironligi muddatsiz belgilanadi, nogironlikning III guruhida qayta tibbiy tekshirish muddati – 5 yildan iborat bo‘ladi. Nogironlikning sababi: “ChAESdagi halokat oqibatida kelib chiqqan” deb ko‘rsatiladi.
35. Kasb bo‘yicha mehnat layoqatini yo‘qotish darajasini belgilash maqsadida qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishda quyidagilar hisobga olinadi:
sog‘liqning mehnatda olingan jarohat yoki kasbiy kasallik oqibatida buzilishi;
amalga oshirilgan reabilitatsiya tadbirlari, o‘qitish yoki qayta o‘qitish natijasida olingan kasb-hunar bo‘yicha ishlarni bajarish imkoniyati;
shaxsning mehnatda olingan jarohat yoki kasbiy kasallikdan oldingi kasbiy faoliyatini bajarish layoqati.
36. TMEK muassasalari tomonidan tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish dalolatnomalarini va xulosalarni takroriy ekspertizadan o‘tkazish, ushbu Nizomning 33-bandi uchinchi xat boshida nazarda tutilgan holatlarda, ilgari belgilangan muddatlardan qat’iy nazar, amalga oshiriladi.
Takroriy qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish uchun TMEK nogironga qayta tibbiy ko‘rikning o‘tkazilish sanasi, vaqti va joyi ko‘rsatilgan bildirishnoma yuboradi.
Zarur darajada xabardor qilingan shaxs, uzrli sabablardan (statsionar davolanishda, xizmat safarida yoki o‘qishda bo‘lishdan) tashqari, qayta tibbiy tekshirishga kelmagan taqdirda,unga qayta tibbiy ko‘rikning o‘tkazilish sanasi, vaqti va joyi ko‘rsatilgan takroriy bildirishnoma yuboriladi.
Zarur darajada xabardor qilingan shaxsning qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishga uzrli sabablarsiz takroran kelmaganligi takroriy qayta tibbiy ko‘rikni o‘tkazishning belgilangan sanasidan keyin 10 kun o‘tgach nogironlik bo‘yicha pensiyani to‘lashni to‘xtatib qo‘yish uchun asos hisoblanadi.
Nogironlik bo‘yicha pensiya to‘lashni to‘xtatib qo‘yish nogironning doimiy yashash joyiga borgan holda tuzilgan nogironning takroriy qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishga kelmaganligini tasdiqlovchi dalolatnoma asosida, fuqarolarning tegishli mahalla, shaharcha, qishloq yoki ovul yig‘ini, TMEK, TMK va Pensiya jamg‘armasi bo‘limi vakillari ishtirokida amalga oshiriladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan dalolatnoma asosida O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limlari pensiya to‘lashni dalolatnoma tuzilgan sanadan keyingi oyning 1-kunidan boshlab to‘xtatib qo‘yadi.
Bunday shaxslarga nogironlik pensiyasi to‘lashni tiklash faqat bosh TMEKlarning to‘lovlar to‘xtatib qo‘yilgan kundan boshlab fuqaro sog‘lig‘ining holati to‘g‘risidagi ekspert qarori asosida amalga oshiriladi.
37. Tibbiy ko‘rikdan o‘tkaziluvchi tuman, tumanlararo, shahar, ixtisoslashtirilgan TMEK qaroriga rozi bo‘lmagan taqdirda u bir oy mobaynida bosh TMEKga yoki, belgilangan tartibda, sudga murojaat qilishi mumkin. Ariza tushgandan keyin 3 kun mobaynida tuman, tumanlararo, shahar, ixtisoslashtirilgan TMEKlar qayta tibbiy tekshirish dalolatnomasini bosh TMEKga beradi, u keyingi 15 kun mobaynida ariza beruvchini qayta tibbiy ko‘rikdan o‘tkazadi va o‘z xulosasini chiqaradi. Fuqaro bosh TMEK xulosasiga rozi bo‘lmagan taqdirda Sog‘liqni saqlash vazirligining Respublika tibbiy-ijtimoiy ekspertiza inspeksiyasiga yoki sudga murojaat qilishga haqlidir.
(37-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 12-sentabrdagi 714-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2017-y., 37-son, 997-modda)