Tolali ekinlar biologiyasi

G’o’za navlari
Namangan-77., Toshkent–6., S-6524., S-6530. Oqdaryo–5..Oqdaryo-6. YUlduz. S-4727. Buxoro–6. 175-f. SHarof –75. Omad.,Navbahor. Gulbahor. Mehr. An-chillaki-1. CHimboy-3010. «An–Bayovut-2», «S-2609» Armug’on.


O’g’itlash tizimi. Bedapoyadan keyin dastlabki ikki yilda azotli o’g’itni qo’llash normasi fosforli o’g’itga qaraganda kamroq bo’ladi. Ular o’rtasidagi o’zaro nisbat (N: P) 1:1,3 yoki 1:1,5 ga bo’lishi kerak. Keyingi yillarda esa bu nisbat (N: P) 1:0,7–0,8 ga tenglashadi. O’tloq va o’tloq-botqoq tuproqlarda N: P nisbati 1:1,5 ga teng bo’lgani maqsadga muofiqdir.
G’o’zani oziqlanishi uchun mo’tadil sharoitni ta’minlash, uning o’sishi va rivojlanishini tezlashtirish uchun bo’z tuproq sharoitida, belgilangan hosilni e’tiborga olgan holda, azotning quyidagi me’yorlari gektariga kg hisobida tavsiya etiladi: hosildorlik gektariga 15-20 s bo’lganda 100 kg, 20-25 s bo’lganda 150 kg, 25-30 sentnerda 200 kg, 30-35 sentnerda 250 kg, 35-40 setnerda 300 kg, 40-45 sentnerda esa 350 kg belgilanadi.
KANOP
Xalq xo’jaligidagi ahamiyati, tarqalishi, hosildorligi. Kanop o’simligi lub tola beruvchi qimmatbaho ekinlar guruhiga kiradi. Uning poyasidagi lub tolalar poya massasining 30 %, tolaning o’zi esa 24 % tashkil etadi. Tolalari mustahkam, yumshoq, gigroskopik bo’lib, brezent, qop-qanor, gilam, ip, mebel, to’qimalari va shunga o’xshash boshqa buyumlar tayyorlash uchun ishlatiladi. Urug’ida 20 % moy saqlaydi va bu teri oshlash, sovun pishirish va lak buyoq sanoatida keng ishlatiladi. Kunjarasi o’g’it bo’lish bilan birga, chorva mollari uchun oziqa hamdir. Poya qoldiqlari qog’oz va qurilish sanoatida ishlatiladi.
Kanopning vatani Janubiy Amerika hisoblanadi. Bu ekin Hindiston, Xitoy, Afrika mamlakatlari, Amerika va Janubiy yevropa mamlakatlarida ekiladi.
O’zbekistonda kanop sug’oriladigan yerlarda ekiladi. Hozirda mamlakatimizda kanop ekiladigan maydonlar ancha qisqardi va yilda 2,5 ming gektar atrofida ekilmoqda, 1990 yilda kanop 15 ming gektarga ekilgan.
Tola va urug’lik uchun ekilgan maydonlarda kanop poyasi hosili 180 s/ga va undan ortiq. Toshkent viloyatining O’rta CHirchiq tumanidagi Oxunboboyev xo’jaligida har yili kanopdan 200-250 s/ga hosil olingan.