Тошкент-2021 3 Март 2021 10-қисм Тошкент март 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Март 2021 10-қисм
Тошкент
beruvchi zarur bo‘lgan so‘zlarga qisqacha izoh beriladi. Bu esa o‘quvchilar so‘z bo‘yligini oshiradi 
va ravon nutqni rivojlantiradi. 
Demak, dars jarayonida o‘quvchilarda hamkorlikda ishlash, mustaqil izlanish, erkin firlash va 
muammoli vaziyatlarning yechimini topa olish ko‘nikmalari shakllanadi. Darslarning yangicha 
yondashuvlar asosida tashkil etilishi “O‘qish” fanini o‘qitishning sifat va samaradorligini oshiradi.
Ta’lim jarayonida multimediya vositalari yordamida darslarning samaradorligini oshirish 
asosida o‘quvchilarga ta’lim berish ularda kompetensiyalarni shakllantirish hozirgi kunning 
dolzarb masalalaridan biridir. Rivojlangan xorijiy davlatlarda o‘qitishning bu usulini ta’lim 
sohasining yo‘nalishlari buyicha tadbiq qilmoqda. Hozirda har bir darsni multimediya vositalarisiz 
tasavvur etish qiyin.
Adabiyotlar.
1. Boymurodova G. va b.q. O‘qish tili “3-sinf o‘qituvchilari uchun ilg‘or pedagogik va axborot 
kommunikatsiya texnologiyalarini amaliyotga joriy etish bo‘yicha metodik qo‘llanma T-2016.
2. Кenjaboev O. Zamonaviy axborot texnologiyalari. T. 1999.
3. www arxiv.uz
4. www multimedia.uz

---

95
Март 2021 10-қисм
Тошкент
СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИНИ ҚАРОР ТОПТИРИШ ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ 
ТИЗИМИНИНГ МУҲИМ КОМПОНЕНТИ СИФАТИДА
Комилова Феруза
Навоий вилоят Қизилтепа 
тумани 2 умумий ўртатаълим 
мактаби ўқитувчиси 
Ушбу мақолада комил инсон тарбияси, таълим-тарбияни олиб бориш, Узлуксиз таълим 
тизимида бола тарбияси ривожлантиришининг узвийлиги ва узлуксизлигини таъминлаш 
концепцияси очиб берилган.
Калит сўзлар: комил инсон, тарбияси, бола, ота-она, жисмоний тарбияни.
Комил инсон тарбияси – бу таълим-тарбия жараёнида орқали амалга оширилади ва пе-
дагогика асосида таркиб топтирилади. Бунинг учун қуйидаги манбаларни чуқур ўрганиш, 
таҳлил қилиш, ўзлаштириш ва уларни ўз турмуш тарзимизда жорий этишимиз лозим:
“Авесто” даги “Эзгу фкир – эзгу сўз – эзгу амал” тузими бўйича фикр юрита олишлик-
ни амалга ошириш, яъни бунёдкорлик ғояларини талабалар онгига сингдириш методика-
сини эгаллаш ва ёшлартарбиясида улардан фойдаланиш;
Қуръони Карим, Ҳадиси Шарифлардаги манбалар бўйича ёшлар онгига маънавий- 
руҳий поклик мезонлари ва тамойилларини сингдириш;
Абу Наср Фаробийнинг фозил одамлари ҳақидаги таълимоти асосида таълим-тарбия 
бериш;
Абу Райҳон Беруний, Аҳмад ал – Фароғоний, Абу Али ибн Сино ва Муҳаммад ибн 
Мусо ал – Хоразмийларнинг педагогик ва фалсафий қарашлари асосида таълим – тарбия 
бериш;
Юсуф Хос Ҳожиб ва Аҳмад Югнакий асарларида тасвирланган бенуқсон инсонлар 
ҳақидаги таълимотлари асосида таълим тарбия бериш;
Абдуллоҳ Ғиждивоний, Аҳмад Яссавий, Баҳовуддин Нақшбанд, Аз - Марғилоний, На-
жимиддин Кубро Мотрудий, Сўфи Оллоёр ва бошқаларнинг комил инсон ҳақидаги таъли-
мотлари асосида таълим – тарбия бериш; 
Амир Темур “Тузуклари”, муҳаммад Қозизоданинг “Ҳукумдорга ўғитлари” асосидаги 
таълимотлари асосида таълим – тарбия бериш; 
Алишер Навоийнинг адолатли жамият ва комил инсон таълимоти асосида таълим – 
тарбия бериш;
Ўзбек халқи педагогикаси намоёндаларининг баркамол инсон таълим – тарбияси 
ҳақидаги назариялари асосида таълим – тарбия бериш ва шу кабилар.
Бундай имкониятлар Ўзбекистоннинг ўз мустақиллигига эришиши натижасида ва 
эркин фикрлашга тўлиқ имкониятлар педагогикада соғлом ақл, ижод муҳит, миллий 
руҳият ва анъаналар, урф-одатлар, маросимларга мос тарзда таълим-тарбияни олиб бориш 
имкониятини яратилади. 
Замонавий миллий педагогикамизда миллат руҳиятининг нозик жиҳатларига кириб 
бориш ва дунё тарбияшунослигида энг сўнгги ютуқларни ҳам ҳисобга олиш имконияти 
яратилади. Ана шу сабабли ҳам бугунги миллий педагогикамиз мунтазам равишда тараққий 
этмоқда ва унга баркамол авлодни шакллантиришдек муҳим вазифа қўйилган. Айни пайтда 
барча педагогик тадбирларда ёшлар таълим – тарбия жараёнининг объектигина эмас, 
балки субъекти, яъни ижрочиси ҳам эканлигига алоҳида эътибор берилмоқда. Бу таълим 
олувчилар ва тарбияланувчиларнинг мустақил ҳамда эркин фикрларини таъминлашга имкон 
бермоқда. Энг асосийси, ёшларда тарбиялаш ва ўқишга эҳтиёж уйғотишга йўналтирилган 
ҳолда таълим-тарбия ишлари олиб борилмоқда.
Демак, бугунги педагогика учун муайян билимлар йиғиндиси эмас, балки бола шахси 
бош қадриятига айланди. Шу сабабли ҳам бугунги ёшларга қўйиладиган талаб фақатгина 
билимли бўлиш эмас, балки изланувчан, ташаббускор, фидойи, интеллектуал салоҳиятли 
бўлишини ҳам талаб қилмоқда. Шу маънода замонавий миллий педагогикамиз олдида 
қуйидаги долзарб муаммоларни ҳал қилиш вазифаси турибди.
Узлуксиз таълим тизимида бола тарбияси ривожлантиришининг узвийлиги ва 

---

96