Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

117
V bob.
 Davlatning
funksiyalari
dan professional darajada foydalanishi, yuksak jangovar qobiliyat va tayyor-
garlikka ega bo‘lishi, qonuniylik va xalqaro huquq qoidalari doirasida harakat 
qilishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qiladi.
Davlat chegaralarini qo‘riqlash. Ushbu faoliyat chegara qo‘shinlari va 
boshqa maxsus bo‘linmalar tomonidan amalga oshirilib, davlat qonunlari bilan 
belgilangan chegara rejimini ta’minlashga qaratilgandir.
Fuqaro mudofaasini tashkil etish. Davlat ehtimol tutilgan tashqi hu-
jumga qarshi kurash va urush vaqtida mamlakat iqtisodiyoti barqaror amal 
qilishini ta’minlash maqsadida tinchlik maqsadini ko‘zlab, bir qator mudofaa 
tadbirlari o‘tkazadi. Ushbu faoliyat ommaviy qirg‘in quroli bilan zarba berili-
shi ehtimol tutilgan aholi punktlaridan odamlarni ko‘chirishni nazarda tutadi. 
Bu ish maxsus himoya inshootlari barpo etish, qutqaruv va tiklash ishlarini 
o‘tkazish bilan bog‘liqdir.
Qurolli Kuchlar zahirasiga harbiy ta’lim berish. Ko‘pgina mamlakat-
larda harbiy hisobda turgan shaxslarni harbiy jihatdan vaqti-vaqti bilan qay-
ta tayyorlash tashkil etiladi. Bu davlatlararo harbiy nizolar kelib chiqqan 
taqdirda qurolli kuchlarni tezda safarbar etish va ularning o‘rnini malakali 
shaxsiy tarkib bilan to‘ldirish imkonini beradi. Bizning davlatimiz ham nohar-
biy tayyorgarlikni tashkil etadi, bu jarayon o‘rta va oliy yurtlarida amalga 
oshiriladi.
Hozirgi sharoitda davlat funksiyalarini 
ichki va tashqi funksiyalarga ajratish ma’lum 
darajada o‘z ahamiyatini yo‘qotmoqda, chun-
ki ko‘pgina ichki funksiyalar tashqi funksiya-
lar tusini kasb etmoqda (masalan, davlat faoli-
yatining ekologik yo‘nalishi) yoki aksincha.
Zamonaviy davlatning ekologiya, demografiya (nufus), xom ashyo, kos-
mos sohalaridagi, axborot texnologiyasini yaratish va undan foydalanish, inson 
huquq va erkinliklarini himoya qilish borasidagi hamda butun taraqqiyotga 
daxldor bo‘lgan boshqa global sohalardagi faoliyatini tasdiqlovchi global funk-
siyalarni ajratish alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Masalan, hozir davlatning muayyan vazifalarini markazdan joylarga 
berish to‘g‘risidagi masalani hal etish alohida muammo bo‘lib, uning bir necha 
jihatlari mavjud. «Kuchli davlatdan – kuchli jamiyat sari» deb e’lon qilingan 
va amalda ro‘yobga chiqarilayotgan dastur davlatning bir qator vazifalarini no-
davlat tashkilotlarga, masalan, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga 
berishni taqozo etadi.