Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. A. Temirov dividendlar va

Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar – mamlakat yaxlit iqtisodiyoti 
darajasidagi ijtimoiy-iqtisodiy jarayon va hodisalarni o‘lchash va 
baholash imkoniyatini beruvchi ko‘rsatkichlar. Masalan, yalpi ichki 
mahsulot, milliy daromad, iqtisodiy o‘sish, ishsizlik, inflatsiya darajasi 
va boshqalar. 
– moliyaviy munosabatlar va turli darajada ularga xizmat qiluvchi moliyaviy 
Moliya-bank tizimi – tarixan shakllangan va belgilangan qonun 
qoidalar asosida faoliyati yurituvchi mamlakatdagi moliya–kredit 
muassasalari majmuidir. 
Moliyaviy manbalar – iqtisodiyotning turli darajasidagi chora-
tadbirlarni amalga oshirish uchun taqozo etiluvchi moliyaviy 
mablag‘larning kelib chiqish manbalari. Masalan, moliyaviy manbalar 
aholi va korxonalarning manbalari, davlat budjeti mablag‘lari, qarzga 
olingan mablag‘lar, xorijiy investorlarning mablag‘lari va boshqa 
ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. 

---

141 
Muntazam dividend – kompaniya kelajakda saqlab qolishiga umid 
qilgan dividend. 
Opsion dividend – dividendning bir turi bo‘lib, aksiyadorga 
dividend olish shakllarini tanlash huquqini beradi, ya’ni pul to‘lash yoki 
qo‘shimcha aksiyalarni olish ko‘rinishida. 
Passiv dividend – bu qisqa muddatli qimmatli qog‘oz shaklida 
to‘lanadigan dividend bo‘lib, uni to‘lash paytida kompaniyaning pul 
mablag‘lari bo‘lmaydi. 
Proteksionizm – davlatning xorij raqobatidan ichki bozorni himoya 
qilish siyosati, mamalakatga olib kelinayotgan tovarlarga yuqori bojlar 
belgilaydi, ayrim tovarlarni olib kelish cheklanadi yoki umuman 
taqiqlanadi. 
Pul dividendlari – pul shaklida to‘lanadigan dividend. 
Rekonstruksiya (qayta tiklash) 

faoliyat yuritayotgan korxonani 
ma’naviy va jismoniy eskirgan qurilma va asbob-uskunalarni ishlab 
chiqarishni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish, texnologik 
bo‘g‘inlar va yordamchi xizmatdagi nomutanosibliklarni yo‘qotish yo‘li 
bilan almashtirish yordamida to‘liq yoki qisman o‘zgartirish. Qayta 
tiklashda eski sexlar o‘rniga yangi sexlarni qurishga ruxsat beriladi.
Rentabellik – korxona faoliyatining foydalik darajasi. Uning uch xil 
ko‘rsatkichi mavjud: korxona aktivlari rentabelligi, xususiy kapital 
rentabelligi va sotilgan mahsulot rentabelligi. Bu ko‘rsatkichlarni 
balansdagi (sof) foyda ko‘rsatkichini korxona aktivlarining o‘rtacha 
yillik qiymati, muomalaga chiqarilgan aksiyalar miqdori, xususiy kapital 
miqdori va sotilgan mahsulot tannarxiga nisbati bilan aniqlanadi.