Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

Nazorat uchun savollar
1 .Qishloq xo’jaligi mahsuloti deganda nimani tushunasiz?
2.Qishloq xo’jalik mahsulotlarining yalpi yiqimi nima va uning 
qishloq xo’jalik mahsulotlarini prognozlashdagi ahamiyati qanday?
3.Qishloq xo’jalik mahsulotlarini prognoz narxlaridagi hajmi qanday 
aniqlanadi?
4. Qishloq xo’jalik mahsulotlari O ’zbekiston 
Respublikasi 
mintaqalarida teng etishtiriladimi?
5. 2009 yilning qishloq taraqqiyoti va farovonligi yili deb e’lon 
qilingan undagi ustuvor yo’nalishlar qanday?
Foydalanilgan adabiyotlar
1. I.A.Karimov Jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston 
sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari-T.: O’zbekiston, 56 b.
2. Abdullaev A.M., Irmatov M.M., Haydarov M.T., Ashurova D.S. 
Iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishni prognozlashtirish. O’quv qo’llanma. - 
Т.: TDIU, 2006. - 249 b.
3. 
Irmatov 
M.M., 
Haydarov 
M.T. 
Iqtisodiy 
va 
ijtimoiy 
rivojlantirishning prognozlashtirish. O ’quv qo’llanma. - Т.: TDIU, 2004.
4. Li A.N. Maqalliy tuzilmalami ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni 
prognoz qilish. O’quv qo’llanma. O’zbekiston yozuvchilar uyushmasi 
Adabiyot jamharmasi nashriyoti. - Т.: 2004.
50

---

VIII BOB. KAPITAL QO’YILMALAR HAJMINI
PROGNOZLASH USLUBIYOTI.
8.1. Kapital qo’yilmalar tushunchasi.
Kapital qo’yilmalar asosiy fondlami qayta tiklash va o ’stirish uchun 
sarflanuvchi moddiy, Mehnat va pul resurslaridir. Ular asosan bir vaqtning 
o’zida amalga oshiriladigan harakterga ega bo’lib, ishlab chiqarish 
harajatlari yoki maxsulot tannarxi shaklidagi, joriy harajatlardan farq 
qiladi. Kapital qo’yilmalar maqsadli harakterga ega bo’ladi hamda 
hodimlarga mukofot to’lash, hizmat safari harajatlari va qokazolarga 
sarflanishi mumkin emas.
Kapital qo’yilmalardan foydalanishning asosiy shakllari quyidagilar 
hisoblanadi:
• yangi qurilish;
• korhonani kengaytirish va qayta tiklash;
• ishlab chiqarishni zamonaviylashtirish va tehnik jiqatdan qayta 
qurollantirish;
• harakatdagi quvvatlami takomillashtirish.
YAngi qurilishga yangi maydonlarda mahsus ishlab chiqilgan 
loyihalar asosida quriluvchi korhona, bino, inshoot va qurilmalar 
mansubdir.
Faoliyat yuritayotgan korhonani kengaytirish qo’shimcha ishlab 
chiqarish majmualarining navbatdagi qismlarini yangi loyiha asosida 
qurish yoki asosiy, qo’shimcha, yordamchi va hizmat ko’rsatuvchi ishlab 
chiqarishning amaldagi siehlarini kengaytirish yoki qurilishini anglatadi. U 
asosan, faoliyat yuritayotgan korhona hududida yoki unga tutash 
maydonlarda amalga oshiriladi.
Qayta tiklash - bu, faoliyat yuritayotgan korhonani ma’naviy va 
jismoniy eskirgan qurilma va asbob-uskunalami ishlab chiqarishni 
mehanizasiiyalashtirish va avtomatlashtirish, tehnologik bo’qinlar va 
yordamchi 
hizmatdagi 
nomutanosibliklami 
yo’qotish 
yo’li 
bilan 
almashtirish yordamida to’liq yoki qisman o’zgartirishni anglatadi. qayta 
tiklashda eski siehlar o’miga yangi siehlami qurishga ruhsat beriladi.