Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali iqtisodiyot fakulteti oziq-ovqat va qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti kafedrasi

---

1 
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TAʼLIM VAZIRLIGI

 
TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
 
 
IQTISODIYOT FAKULTETI
OZIQ-OVQAT VA QISHLOQ XOʻJALIGI IQTISODIYOTI 
KAFEDRASI 
 
MENEJMENT
 fanidan 
MAʻRUZALAR MATNI 
Bilim sohasi: 
300000 
– Ijtimoiy fanlar, jurnalistika va axborot 
Taʼlim sohasi: 310000 
– Ijtimoiy va xulq atvorga mansub fanlar 
Taʼlim 
yoʻnalishi: 
60310100 
60310100 
– Iqtisodiyot (qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti) 
– Iqtisodiyot (oziq ovqat va resurslar iqtisodiyoti)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Samarqand – 2022 
 

---

2 
MUNDARIJA 
 
1-Mavzu. Menejmentning rivojlanish tarixi va zamonaviy holati ........................... 4 
1.1. Menejmentning tarixiy shart-sharoitlari ........................................................... 7 
1.2. Menejmentning ilmiy maktablari ..................................................................... 9 
1.3. Mamlakatimizda boshqaruvning riyojlanishi ................................................. 13 
1.4. Menejmentning xorijiy modellari .................................................................. 14 
Nazorat savollari .................................................................................................. 23 
2-Mavzu. Menejmentning nazariy asoslari ........................................................... 24 
2.1. Boshqaruv va menejment .............................................................................. 27 
2.2. Boshqaruv (menejment)ning mohiyati va tizimi ............................................ 30 
2.3. Menejmentning ilmiy yondashuvlari va tamoyillari ....................................... 34 
2.4. Boshqaruv usullari ......................................................................................... 38 
Nazorat savollari .................................................................................................. 41 
3-Mavzu. Mehnatni boshqarish usullari ................................................................ 42 
3.1. Mehnatni boshqarish xarakteri. ...................................................................... 45 
3.2. Mehnatni boshqarish turlari. .......................................................................... 45 
3.3. F.Teylorni mehnatni boshqarish usullari. ....................................................... 46 
3.4. Mehnatni texnokratik boshqarish. .................................................................. 48 
Nazorat savollari .................................................................................................. 53 
4-Mavzu. Menejment texnologiyasi ..................................................................... 54 
4.1. Boshqaruv jarayoni va vazifalari ................................................................... 57 
4.1.1. Rejalashtirish .............................................................................................. 58 
4.1.2.Tashkil qilish ............................................................................................... 60 
4.1.3.Motivatsiya .................................................................................................. 61 
4.1.4. Muvofiqlashtirish ....................................................................................... 66 
4.1.5. Nazorat ....................................................................................................... 67 
4.2. Boshqaruvdagi axborotlar va kommunikatsiya .............................................. 68 
4.3. Boshqaruv qarorlari ....................................................................................... 74 
Nazorat savollari .................................................................................................. 79 
5-Mavzu. Tashkilotlar va ularni boshqarish .......................................................... 80 
5.1. Tashkilotlar tushunchasi va tasnifi ................................................................. 83 
5.2. Tashkilotning ichki va tashqi muhiti .............................................................. 92 
5.3. Tashkilotlar faoliyatini turkumlashtirish. ....................................................... 96 
5.4.Asosiy tashkiliy-huquqiy shakllar ................................................................. 109 
5.5 Tashkilotlarni rivojlanishidagi zamonaviy tendensiyalar. ............................. 126 
5.6. Tashkilotni strategik boshqarish .................................................................. 133 
5.7. Tashkiliy oʻzgarishlarni boshqarish ............................................................. 138 
5.8. Boshqaruvning samaradorligi ...................................................................... 142 

---

3 
5.9. Menejment va korporatsiyalarning innovatsion strategiyalari ...................... 151 
Nazorat savollari ................................................................................................ 153 
6-Mavzu. Zamonaviy menejer ............................................................................ 155 
6.1 Menejer: tushunchasi, shaxsiy va ishga doir sifatlari, vazifalari .................... 158 
6.2 Menejer va yetakchi ..................................................................................... 162 
6.3. Menejerning uslubi va imidji ....................................................................... 169 
6.4. Ishbilarmonlikning etikasi va etiketi ............................................................ 174 
Nazorat savollari ................................................................................................ 188 
7-Mavzu. Boshqaruv mehnatini tashkil qilish ..................................................... 189 
7.1. Boshqaruv mehnati: taʼriflari, xususiyatlari, turlari ..................................... 192 
7.2. Boshqaruv mehnatini ilmiy tashkil qilish ..................................................... 196 
7.3. Rahbarni oʻzini oʻzi boshqarishi .................................................................. 200 
7.4. Menejer faoliyatini rejalashtirish va tashkil qilish uchun qurollar ................ 216 
Nazorat savollari ................................................................................................ 221 
8-Mavzu. Mehnat jamoalari xodimlarini boshqarish........................................... 222 
8.1. Jamoa: tushunchasi, turlari, shakllanish bosqichlari ..................................... 225 
8.2. Taʼsir oʻtkazish va hukmronlik .................................................................... 229 
8.3. Nizolarni boshqarish .................................................................................... 235 
8.4. Xodimlarni boshqarish ................................................................................ 241 
8.5. Kichik biznesni boshqarish va tashkiliy jihatlari .......................................... 248 
Nazorat savollari ................................................................................................ 253 
9-Mavzu. Korxona qudratini boshqarish............................................................. 255 
9.1. Korxona qudratini boshqarish texnologiyasining bosqichlari. ...................... 258 
9.2. Korxona qudratining raqobatbardoshligi...................................................... 259 
9.3. Korxona qudratining raqobatbardoshligini baholash. ................................... 265 
9.4. Tovarlar raqobatbardoshligini boshqarish .................................................... 274 
Nazorat savollari ................................................................................................ 280 
Atamalar lugʻati (Glossariy) ............................................................................... 281 
Tavsiya etiladigan adabiyotlar ............................................................................ 287