Toshkent davlat pedagogika universiteti toshxonov azizbek tursunboyevich

tafakkur
takomillashganligi
darajalari
 
Guruhlar 
1
2 
3 
4 
5
Past 
Past 
o‘rtadan 
O‘rta 
Yuqoridan 
past 
Yuqori 
TG 
– 
1,8 
7,9 
38,6 
52,3 
NG (A) 
7,1 
12,1 
43,6 
25,4 
11,8 
NG (B) 
14,8 
35,3 
38,4 
11,5 
– 
Integrativ tafakkur takomillashganligi darajasi bo‘yicha TG, NG (A) va NG 
(B) talabalarini taqsimlash (% da) aniqlandi (3-rasmga qarang): 
3-rasm. Integrativ tafakkur shakllanganligi darajasi 

---

19 
Boshqa ko‘rsatkichlar bo‘yicha olingan natijalarning statistik tahlili quyidagi 
jadvalda keltirilgan (2-jadvalga qarang). 
2-jadval
Barcha ta’lim muassasalarida olingan natijalarning statistik tahlili 
№ 
 
 

Integrativ tafakkur 
ko‘rsatkichlari 
 

Guruh-
lar 
Talaba-
lar soni 
O‘
rt
a
ch
a
 
q
iy
m
a
t 
S
a
m
a
ra
d
o
r-
li
k
 
X
i 
k
v
a
d
ra
t 
K
ri
ti
k
 q
iy
m
a
t 
Ish
o
n
ch
 
in
te
rv
a
li
 
1. 
Nazariy 
TG 
192 
3,84 
1,14 30,35 
9,49 
3,72 3,97 
NG (A) 
154 
3,38 
3,24 3,53 
NG (B) 
150 
3,25 
1,18 41,76 
9,49 
3,11 3,40 
2. 
Maqsadli 
TG 
192 
3,82 
1,13 31,43 
9,49 
3,70 3,95 
NG (A) 
154 
3,37 
3,23 3,51 
NG (B) 
150 
3,28 
1,17 40,57 
9,49 
3,14 3,42 
3. 
Tuzilmaviy 
TG 
192 
3,86 
1,13 29,80 
9,49 
3,75 3,98 
NG (A) 
154 
3,42 
3,27 3,56 
NG (B) 
150 
3,31 
1,17 37,52 
9,49 
3,16 3,45 
4. 
Tizimli 
TG 
192 
3,86 
1,14 28,65 
9,49 
3,74 3,99 
NG (A) 
154 
3,40 
3,25 3,54 
NG (B) 
150 
3,31 
1,17 40,33 
9,49 
3,16 3,45 
5. 
Dialektik 
TG 
192 
3,89 
1,14 32,07 
9,49 
3,76 4,01 
NG (A) 
154 
3,41 
3,26 3,56 
NG (B) 
150 
3,33 
1,17 36,91 
9,49 
3,19 3,48 
6. 
Loyihalash 
TG 
192 
3,89 
1,14 31,77 
9,49 
3,77 4,01 
NG (A) 
154 
3,41 
3,26 3,56 
NG (B) 
150 
3,31 
1,17 39,19 
9,49 
3,17 3,46 
7. 
Diagnostik 
TG 
192 
3,89 
1,15 29,77 
9,49 
3,77 4,01 
NG (A) 
154 
3,39 
3,24 3,54 
NG (B) 
150 
3,31 
1,17 34,33 
9,49 
3,16 3,46 
Ushbu jadval ma’lumotlariga ko‘ra, barcha ta’lim muassasalaridagi tajriba va A 
– nazorat guruhlariga nisbatan taqqoslanganda barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha 1,13-
1,15 barobarga, tajriba va B – nazorat guruhlari bilan taqqoslaganda 1,17-1,18 
barobarga yuqori ekanligi statistik ko‘rsatkichlar asosida isbotlandi (4-5-rasmlarga 
qarang): 

---

20 
4-rasm. Integrativ tafakkur ko‘rsatkichlari bo‘yicha tajriba-sinov ishlarida qatnashuvchi 
guruhlarning o‘rtacha o‘zlashtirish qiymatlari 
 
5-rasm. Integrativ tafakkur ko‘rsatkichlari bo‘yicha tajriba-sinov ishlarida qatnashuvchi 
guruhlarning samaradorlik ko‘rsatkichlari 
Bu 
ma’lumotlar 
tajriba 
guruhi 
talabalarining 
integrativ 
tafakkuri 
takomillashganlik darajasi nazorat guruhlari talabalariga nisbatan yuqori ekanidan 
dalolat beradi. Bu tadqiqotda ishlab chiqilgan boshlang‘ich sinf o‘qituvchisini 
integrativ yondashuv asosida o‘qitishning samaradorligi to‘g‘risida xulosaga kelish 
imkonini beradi.
XULOSA 
1. Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarini kasbiy tayyorlashda ta’lim-
tarbiya mazmunining zamon talabi darajasida takomillashtirilishi bo‘lajak 
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining ma’naviy barkamol shaxslar bo‘lib yetishishida 
asosiy omillardan hisoblanadi. Buning uchun o‘qituvchilarning integratsiyalashgan 

---

21 
ta’limni tashkil etish bo‘yicha ilmiy, pedagogik, metodik tayyorgarligini ta’minlash 
hamda 
integratsiyalashgan 
texnologiyalardan 
foydalanish 
malakalarini 
takomillashtirish talab qilinadi. 
2. Integrativ yondashuv asosida bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining 
kasbiy tayyorgarligi samaradorligini oshirish uchun qulay shart-sharoit yaratish; 
o‘quv materiallarining eng yuqori darajada o‘zlashtirilishiga erishish; talabalarni 
ta’lim jarayoni ishtirokchisiga aylantirish va faollashtirish; darslarni aniq maqsad 
asosida ilmiy-metodik jihatdan to‘g‘ri tashkil qilish natijasida talabalarning aqliy 
rivojlanishi, bilimlarning tizimli va uzviy o‘zlashtirilishiga erishiladi. 
3. Oliy ma’lumotlilik yosh mutaxassisni ijtimoiylashtirish vositasi, uning 
muvaffaqiyatli kasbiy faoliyatining sharti hisoblanadi. Shu munosabat bilan 
talabaning umumintelektual, umumilmiy, bilishga oid qobiliyatlari, ko‘nikma va 
malakalari, pedagogik tafakkurini shakllantirish vazifasi qo‘yiladi. 
4. Oliy ta’limda umumiy o‘rta ta’limning asosi hisoblangan shaxsga 
yo‘naltirilgan o‘qitish g‘oyalarini amalga oshirish uchun sharoitlar ta’minlanadi. 
Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish ta’lim yo‘nalishida bo‘lajak boshlang‘ich 
sinf o‘qituvchisini tayyorlashda integrativ yondashuv zamonaviy pedagogik 
konsepsiyalarga mos o‘qitish tizimini qurishga yo‘naltirish imkonini beradi. 
5. O‘quv jarayoni doirasida prognostik funksiyani bajariladi, mutaxassising 
integrativ tafakkuri va pedagogik dunyoqarashini shakllantirish uchun optimal 
sharoitlar yaratiladi. Integrativ yondashuvning mohiyati o‘quv jarayonini tashkil 
etishning zamonaviy shakli sifatida Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish ta’lim 
yo‘nalishida yaxlit o‘qitish jarayonini loyihalashning konstruktiv-operatsional 
texnologiyasida gavdalanadi. 
6. Ta’lim va o‘qitish jarayoni mazmuni mantiqiy tuzilmasining tahlili 
loyihalash faoliyati analiz, prognoz, loyiha kabi pedagogik uchlik asosi hisoblanadi. 
Ta’lim mazmunining aksentuatsiyasi, maqsadli bilimlar va maqsadli ko‘nikmalarni 
aniqlash “bilimli” o‘qitish tizimini “madaniyatshunoslik”ka yo‘naltirishga imkon 
beradi.
7. O‘qitishni tashkil etishning integrativ tamoyili talabani metodik va 
pedagogik tayyorlashning optimal birligini ta’minlaydi va pedagog tayyorlashning 
ustuvorligini, uning bo‘lajak kasbiy faoliyat uchun belgilovchi ahamiyatini aniqlaydi. 
Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish ta’lim yo‘nalishi o‘quv jarayoniga 
integratsiyaning didaktik metatilini joriy etish integrativ tamoyilni amalga oshirish, 
integrativ o‘qitish texnologiyasi ko‘rinishida o‘qitishni tashkil etish uchun sharoit 
yaratadi.
8. Tadqiqot oldiga qo‘yilgan maqsad va vazifalardan kelib chiqqan holda 
tadqiqot mavzusi bo‘yicha tajriba-sinov ishlari tashkil etildi. Tajriba-sinovning 
dastlabki tahlili bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy tayyorgarligini 
integrativ yondashuv asosida takomillashtirish bo‘yicha xalqaro tadqiqotlar natijalari 
boshlang‘ich ta’lim mazmuniga yetarlicha singdirilmaganini ko‘rsatdi. 
9. Shakllantiruvchi tajriba-sinov ishi natijalari bo‘lajak boshlang‘ich sinf 
o‘qituvchilarining 
kasbiy 
tayrgarligini 
integrativ 
yondashuv 
asosida 
takomillashtirishning yuqori samaradorligini ko‘rsatdi. 

---

22