Toshkent davlat yuridik universiteti “MA’muriy va moliya huquqi” kafedrasi miraliyeva sevara joʻrabek qizi

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI ADLIYA VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT YURIDIK UNIVERSITETI

“MA’MURIY VA MOLIYA HUQUQI” KAFEDRASI

MIRALIYEVA SEVARA JOʻRABEK QIZI

Intellektual mulk sohasidagi davlat organlari qarorlari va harakatlari (harakatsizligi) ustidan ma’muriy sudga shikoyat qilishning oʻziga xos xususiyatlari

BITIRUV MALAKAVIY ISHI


Ilmiy rahbar: Ma’muriy va moliya huquqi kafedrasi oʻqituvchisi X.X.Soyipov


TOSHKENT – 2023

MUNDARIJA

ILOVALAR 72

KIRISH
Har yili fuqarolar davlat hokimiyati va mahalliy oʻzini-oʻzi boshqarish organlariga mansabdor shaxslarning harakatlari (harakatsizligi) yuzasidan koʻplab shikoyatlar yuboradilar. Fuqarolardan oʻz huquqlari buzilgan taqdirda ularni tiklash, mansabdor shaxsning xizmat faoliyatini tekshirish, shuningdek, aybdor mansabdor shaxslarni javobgarlikka tortish soʻraladi. Fuqarolar va yuridik shaxslarning davlat boshqaruvi organlariga murojaatlari ular hayotining turli jabhalariga, jumladan, intellektual mulk sohasidagi huquqlarni himoya qilishga taalluqlidir. Biroq, turli xil shikoyatlar kelib tushadi.
Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining moddalarida Oʻzbekiston- respublika boshqaruv shakliga ega demokratik huquqiy davlat deb belgilangan. Oʻzbekiston Respublikasida huquqiy davlat qurish kontekstida fuqarolar va tashkilotlarning buzilgan yoki bahsli huquqlari va qonun bilan qoʻriqlanadigan manfaatlarini, birinchi navbatda, hokimiyat va ularning mansabdor shaxslari tomonidan mumkin boʻlgan buzilishlardan himoya qilish muammosi alohida ahamiyatga ega. Bugungi kunda ularni turli kuch tuzilmalari vakillari tomonidan vakolatlarini suiiste'mol qilish, mansab mavqeini suiiste'mol qilish va boshqalar koʻrinishidagi tajovuzlardan himoya qilish sohasiga sud kafolatiga aylandi.
Oʻtgan oʻn yilliklarda inson huquq va erkinliklarini hokimiyat va ularning mansabdor shaxslarining noqonuniy qarorlari, harakatlari (harakatsizligi)dan himoya qilishning sud mexanizmlarini ta’minlash sohasidagi huquqiy tartibga solish bir qator muhim oʻzgarishlarga duch keldi (mamuriy kodeksi mamuriy tartib taomil qonunlari).
Hozirgi vaqtda huquqiy doktrina ma’muriy ish yuritishning mazmuni va chegaralarini belgilamaydi, bugungi kunda ular umumiy yurisdiktsiyaning boshqa sudlari va hakamlik sudlari tomonidan amalga oshiriladi; ma’muriy odil sudlov muammosini hal qilishning yagona konseptual yondashuvi va fuqarolar, tashkilotlar va intellektual mulk sohasidagi davlat organlari oʻrtasida yuzaga keladigan nizolarning umumiy nazariy modeli mavjud emas. Yuridik fan oldiga ma’muriy ish yuritish konsepsiyasini ishlab chiqish va uni huquqiy tartibga solish predmetini aniqlash, ommaviy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlarni qonunchilik bilan tartibga solishni takomillashtirish, alohida protsessual hujjat Kodeks va intellektual sohasidagi hujjatlarga oʻzgartirish va qoʻshimcha kiritish zarurati kabi dolzarb vazifalar turibdi.
Ma’muriy sudlarda intellektual mulk sohasidagi ommaviy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlarni yuritish, sudlarni ixtisoslashtirish va sudyalar malakasini oshirishning maqsadga muvofiqligini, qarorlarga e’tiroz bildirish boʻyicha ishlarni huquqiy tartibga solish sohasida yuzaga keladigan bir qator nazariy va amaliy muammolarni har tomonlama oʻrganish, intellektual mulk sohasidagi davlat organlarining harakatlari (harakatsizligi), mazkur ishlar boʻyicha odil sudlovni amalga oshirishni tartibga soluvchi qonun hujjatlarini yanada takomillashtirish maqsadida Bitiruv malakaviy ish uchun tanlangan mavzusining dolzarbligini oldindan belgilab beradi.
Intellektual mulk sohasidagi qarorlar, harakatlar (harakatsizlik) toʻgʻrisidagi shikoyatlarni qabul qilish, koʻrib chiqish va hal qilishda intellektual mulk sohasidagi davlat organlari mansabdor shaxslari harakatlarining yagona tartibini ta’minlash uchun shikoyatlarni koʻrib chiqish boʻyicha uslubiy tavsiyalarni qabul qilinishi lozim.
Har qanday shaxs intellektual mulk sohasidagi davlat organi yoki uning mansabdor shaxsining qarori, harakati (harakatsizligi) ustidan, agar ushbu shaxsning huquqlari, erkinliklari yoki qonuniy manfaatlari buzilgan boʻlsa, ularni amalga oshirishga toʻsqinlik qilgan boʻlsa, shikoyat qilishga haqliligi belgilangan.
Bunda shaxsning intellektual mulk sohasidagi organi yoki uning mansabdor shaxsining qarori, harakati (harakatsizligi) ustidan shikoyat qilish huquqidan voz kechishi haqiqiy emasligi aks ettirilishi lozim.
Intellektual mulk sohasidagi davlat organlarining yoki ularning mansabdor shaxslarining qarorlari, harakatlari (harakatsizligi) ustidan Adliya organlariga shikoyat qilinishi mumkinligini inobatga olib Intellektual mulk sohasidagi davlat organlarining yoki ularning mansabdor shaxslarining qarorlari, harakatlari (harakatsizligi) ustidan bir vaqtning oʻzida yuroqida turuvchi organga yoki sudgacha boʻlgan tartibda Apеllatsiya kengashiga shikoyat qilishi keyinchalik ma’muriy sudga shikoyat berish imkoniyatini istisno etmasligi aniq mustahkamlanmasligi dolzarbdir.
Bundan tashqari qoʻshimcha ravishda xorij tajribasini oʻrgangan holda oʻzimizdagi ba`zi moddiy va rrotsesslarni hozirgi tartibdan koʻra unumliroq va tez hal qilinishiga yerishish mumkin boʻlganlarini yakunda oʻz taklif, xulosalarimizda bayon yetamiz.