Toshkent davlat yuridik universiteti


 §. Seleksiya yutug’iga nisbatan patent egasining huquq va


Download 5.5 Mb.
Pdf ko'rish
bet249/284
Sana16.11.2023
Hajmi5.5 Mb.
#1777668
1   ...   245   246   247   248   249   250   251   252   ...   284
Bog'liq
Fuqarolik huquqi II-qism

5 §. Seleksiya yutug’iga nisbatan patent egasining huquq va 
majburiyatlari 
Seleksiya yutuqlariga nisbatan seleksiya yutug’ining muallifi, ularning 
huquqiy vorislari, ish beruvchilar hamda seleksiya yutug’ining muallifining 
roziligi bilan patent olish huquqiga ega bo’lgan boshqa shaxslar patent egasi 
bo’lishlari mumkin. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, seleksiya yutug’ining muallifi 
yaratilgan seleksiya yutug’i to’g’risida ish beruvchini xabardor qilgan kundan 
e’tiboran to’rt oy ichida ish beruvchi Intellektual mulk agentligiga talabnoma 
topshirmasa, talabnoma topshirish huquqidan boshqa shaxs foydasiga voz 
kechmasa va seleksiya yutug’ini sir saqlash to’g’risida seleksiya yutug’ining 
muallifiga ma’lum qilmasa, seleksiya yutug’ining muallifi talabnoma topshirish 
orqali seleksiya yutug’iga patent egasi sifatida tan olinish huquqiga ega bo’ladi.
Xizmat tartibida yaratilgan seleksiya yutug’ining egasi ish beruvchi 
hisoblanadi. Qonunning 7-moddasiga muvofiq, seleksiya yutug’ining muallifi 
seleksiya yutug’ini yaratishda: o’ziga egallab turgan lavozimga xos vazifalarni 
bajargan bo’lsa; seleksiya yutug’ini yaratish maqsadida o’z zimmasiga maxsus 
yuklatilgan vazifalarni bajargan bo’lsa; ish beruvchi yoki topshiriq bergan shaxs 
tomonidan o’ziga berilgan moddiy vositalar yoki moliyaviy mablag’lardan 
foydalangan bo’lsa; ish beruvchi tashkilotning o’ziga xos jihatini tashkil etadigan 
bilim va tajribadan foydalangan bo’lsa, bunday yutuq xizmat tartibida yaratilgan 
deb hisoblanadi.
Shuningdek, seleksiya yutug’iga nisbatan patent egasi sifatida seleksiya
yutug’i muallifi va ish beruvchi o’rtasidagi shartnomada nazarda tutilgan shaxs 
ham tan olinishi mumkin. Agar seleksiya yutug’i muallifning o’zi tomonidan 


567 
mustaqil yaratilgan bo’lsa, u holda seleksiya yutug’i muallifi yoki uning huquqiy 
vorisining patent yoki guvohnomani boshqa shaxsga berish to’g’risidagi 
talabnomasi yoki arizasida ko’rsatilgan har qanday shaxs patentni olish huquqiga 
ega. Bu holda seleksiya yutug’i muallifi yoki uning huquqiy vorisining arizasi 
Intellektual mulk agentligiga patent berish to’g’risida qaror qabul qilinishiga qadar 
tushgan bo’lishi lozim.
Seleksiya yutug’ini bir necha shaxslar bir-biridan holi ravishda yaratgan 
bo’lsalar, u holda patent olish huquqiga Intellektual mulk agentligiga oldinroq 
talabnoma topshirgan va bu talabnomasi chaqirib olinmagan yoki rad etilmagan 
shaxs ega bo’ladi.
Intellektual mulk agentligining va ixtisoslashtirilgan tashkilotlarning 
xizmatchilari ana shu tashkilotlarda ishlagan butun davrida patent olish huquqiga 
ega emaslar. Ular patent olish huquqiga Intellektual mulk agentligi yoki 
ixtisoslashtirilgan tashkilotlardan ishdan ketganlaridan bir yil o’tgandan so’ng, ega 
bo’ladilar (Qonunning 15-moddasi).
Seleksiya yutug’iga nisbatan mualliflik huquqidan farq qilib seleksiya
yutug’iga nisbatan patent huquqi va patent olish huquqi meros asosida bir shaxsdan 
ikkinchisiga o’tishi mumkin. Shu bilan birga patent egasi o’zining egalik 
huquqidan har qanday jismoniy yoki yuridik shaxs foydasiga voz kechishi 
mumkin. Bunda seleksiya yutug’iga nisbatan patent egasi sifatida ana shu shaxslar 
tan olinadi. 
Seleksiya yutug’iga nisbatan patent egasiga ham xuddi sanoat mulk huquqi 
obyektlariga nisbatan patent egasiniki kabi seleksiya yutug’idan foydalanishda 
mutlaq huquqlar mavjud. Shu bilan birga patent egasi bunday huquqqa patent 
olmagan uchinchi shaxslar ega bo’lishlari mumkin emasligini ham belgilaydi. 
Shuningdek, qonun xuddi ixtirolarning huquqiy rejimidagi kabi seleksiya
yutuqlarida ham patent egasiga mutlaq huquqlar bir bir qatorda majburiyatlarni, 
patentni tasarruf etish huquqini belgilaydi. Biroq seleksiya yutug’i obyektlarining 
o’ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, seleksiya yutug’iga nisbatan patent 
egasining ixtirolarga nisbatan patent egasidan farq qiladigan bir qator alohida 
huquqlari mavjud. Birinchidan, sanoat mulk huquqi obyektlaridan farq qilib, 
seleksiya yutug’iga nisbatan berilgan patent va patent egasining huquqlari uzoq 
muddatga davom etadi. Bunda ixtirolar uchun patent muddati ko’pi bilan 20 yilni 
tashkil etsa («Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida»gi 
qonuning 3-moddasi), seleksiya yutuqlarining ko’pchiligi uchun 30 yil (patent 
egasining iltimosiga binoan uzaytirilishi mumkin bo’lgan muddatni ham qo’shib 
hisoblaganda) boshqalari (tok, yog’ochbop, manzarali, mevali daraxtlar uchun) 35 
yilni tashkil etadi. Ikkinchidan, sanoat mulk huquqi obyektlariga beriladigan 
patentlarning amal qilish muddati ustuvorlik sanasidan boshlab hisoblansa, 
seleksiya yutuqlari uchun beriladigan patentni hisoblash muddati esa, nav yoki zot 
Davlat reestriga kiritilgandan boshlab hisoblanadi.
Seleksiya yutuqlariga nisbatan patent egasining huquqlari seleksiya
yutug’iga muvaqqat huquqiy himoya tayinlangan paytdan boshlanadi. Muvaqqat 
huquqiy himoya himoyalash talab qilingan seleksiya yutug’iga talabnoma 
to’g’risidagi ma’lumot e’lon qilingan sanadan e’tiboran seleksiya yutug’i Davlat 


568 
reestrida ro’yxatga olingan sanaga qadar belgilanadi. qonunning 21-moddasiga 
muvofiq, talabnoma beruvchi seleksiya yutug’iga muvaqqat huquqiy himoya 
berilgan davrda patent egasining huquqlariga ega bo’ladi. Arizachining muvaqqat 
huquqiy himoya davrida bunday huquqlarga ega bo’lishi ijobiy hol albatta.
Seleksiya yutuqlarini patent orqali muhofaza etilishini o’ziga xos xususiyati 
shundaki, qonun uchinchi shaxslarga patent egasining roziligisiz seleksiya
yutug’iga nisbatan amalga oshira olmaydigan harakatlar ro’yxatini belgilaydi
150
hamda patent egasining mutlaq huquqlari qaysi harakatlarga qaratilishini 
ko’rsatadi. qonunning 30-moddasiga binoan patent egasining mutlaq huquqi-har 
qanday shaxs-himoya qilinayotgan seleksiya yutug’ining urug’lik, ko’chat yoki 
nasl materialiga nisbatan quyidagi harakatlarni amalga oshirish uchun patent 
egasining ruxsatini olishi zarurligi bilan ifodalanadi. Patent egasining roziligidan 
so’ng amalga oshirilishi mumkin bo’lgan bunday harakatlar jumlasiga: etishtirish 
va takror etishtirish (ko’paytirish); nav yoki nasllik kondenstiyasiga etkazish; 
sotish uchun taklif etish; sotish va boshqa usulda o’tkazish; O’zbekiston 
Respublikasi hududidan olib chiqish va O’zbekiston Respublikasi hududiga olib 
kirish; shuningdek yuqorida sanab o’tilgan maqsadlarda saqlash.
Ushbu huquqlar patent egasining mutlaq huquqlari (patent bilan muhofaza 
qilinadigan huquqlar) bo’lib, ulardan foydalanish huquqi ham patent egasining 
o’ziga tegishlidir. Patent egasi o’zining mutlaq huquqlari jumlasiga kiruvchi ushbu 
harakatlardan foydalanish uchun beradigan ruxsatnomani faqat o’zining xohishi 
bilan beradi hamda ushbu ruxsatnoma evaziga seleksiya yutug’idan foydalanuvchi 
zimmasiga turli xil shartlar, cheklovlar va majburiyatlar yuklashi mumkin bo’ladi. 
Shuningdek, patent egasining huquqi uning ruxsatisiz fuqarolik muomilasiga 
kiritilgan urug’lik yoki zotli hayvonlardan etishtirilgan o’simlik materialiga va 
chorva mahsulotlariga ham amal qiladi.
Muhofaza qilinayotgan nav, zot belgilarini jiddiy ravishda o’zida saqlab 
qolgan (bunda, muhofaza qilinayotgan nav yoki zot boshqa nav yoki zotning 
belgilarini jiddiy ravishda o’zida saqlab qolgan bo’lmasligi lozim), ushbu 
qonunning barqarorlik mezoniga muvofiq muhofaza qilinayotgan nav yoki zotdan 
aniq-ravshan farq qilmaydigan, muhofaza qilinayotgan nav yoki zotdan bir necha 
marta foydalanishni talab qilgan navning urug’lik, ko’chat materialiga yoki zotning 
nasl materialiga nisbatan patent egasining mutlaq huquqlari doirasiga kiradigan 
harakatlarni (qonunning 30-moddasi 2-qismida ko’rsatilgan) amalga oshirish 
uchun ham patent egasining ruxsatini olish zarur.
«Seleksiya yutuqlari to’g’risida»gi qonun nav yoki zot boshqa (dastlabki 
nav yoki zotning belgilarini «jiddiy ravishda o’zida saqlab qolishi» tushunchasini 
ham izohlab o’tadi. Bu izoh qonun 31-moddasining 5-qismida bayon etilgan 
bo’lib, agar nav yoki zot: 
-dastlabki nav yoki zotning eng muhim belgilarini o’zida saqlab qolgan 
bo’lsa va bu nav yoki zot ham o’z navbatida o’zidan oldingi dastlabki nav yoki zot 
genotipi yoxud genotiplar kombinatsiyasini aks ettiradigan asosiy belgilarini 
saqlagan holda ularning eng muhim belgilarini o’zida saqlab qolgan bo’lsa;
150
Сергеев А.П. Право интеллектуальной собственности РФ. –М.: Проспект. 2000. -720 с. 


569 
-tabiiy yoki hosil qilingan mutantni saralab olish, dastlabki nav o’simliklari 
yoki zot hayvonlardan ayrim mutantlarni saralab olish, bekkross, nav yoki zotni 
gen injineriyasi usullari bilan o’zgartirish kabi turli uslublarni qo’llash tufayli yuz 
bergan farqlarni istisno etganda dastlabki nav yoki zotdan aniq-ravshan ajralib 
tursa va oldingi nav yoki zotning genotipi yoxud genotiplar kombinatsiyasiga mos 
kelsa, o’zida boshqa (dastlabki) nav yoki zotning belgilarini saqlab qolgan nav 
yoki zot deb e’tirof etiladi.
Bir necha patent egalariga tegishli patent bilan muhofaza qilingan seleksiya
yutug’idan foydalanish chog’idagi o’zaro munosabatlar ular o’rtasidagi kelishuvga 
muvofiq belgilanadi.
Seleksiya yutug’iga nisbatan patent egalari o’rtasida seleksiya yutug’idan 
foydalanish to’g’risidagi kelishuv bo’lmasa, har bir patent egasi muhofaza 
qilinayotgan seleksiya yutug’idan o’z xohishi bo’yicha foydalanishi mumkin. 
Lekin bunda har bir patent egasi muhofaza qilinayotgan seleksiya yutug’iga 
boshqa patent egalarining roziligisiz maxsus litsenziya berishga yoki patentdan 
yoxud guvohnomaga bo’lgan huquqdan boshqa shaxsning foydasiga voz kechishga 
haqli emas. Maxsus litsenziya berish va patentdan boshqa shaxs foydasiga voz 
kechish uchun patent egasi boshqa shaxslarning yozma roziligini olishi lozim.
Patent egalari o’rtasidagi seleksiya yutug’iga nisbatan mutlaq huquqlar 
doirasi va seleksiya yutug’idan foydalanish bo’yicha nizolar sud tomonidan 
tartibga solinadi.
Patent egasining mutlaq huquqlariga putur yetkazmaydigan istisno holatlar 
ham qonunda sanab ko’rsatilgan. Istisno holatlar deganda seleksiya yutuqlaridan 
patent egasining roziligini olmasdan, uchinchi shaxslar foydalanishi mumkin 
bo’lgan holatlar tushuniladi. Patent egasining roziligisiz seleksiya yutug’idan 
uchinchi shaxslar shaxsiy va notijorat maqsadlarda foydalanishlari mumkin. 
Bunday maqsadlarda foydalanish deganda yangi nav va zot, urug’ligi, ko’chati 
yoki nasl mahsulotini o’z tomorqasida ekish va iste’mol qilish tushuniladi. 
Seleksiya yutug’idan sinov-tajriba maqsadida foydalanish ham patent egasining 
mutlaq huquqlarini buzish deb baholanmaydi.
Seleksiya yutuqlaridan erkin foydalanishdagi muhim holatlardan biri ana 
shu yaratilayotgan nav va zotdan patent egasining mutlaq huquqlarini buzmagan 
holda boshqa navlar yoki zotlar yaratish uchun dastlabki nav yoki zot sifatida 
foydalanishdir
151
. Bunday foydalanish patent egasining huquqlarini buzish 
hisoblanmaydi hamda patent egasidan ruxsat olishni talab qilmaydi. 
Shuningdek, korxona, xo’jalik subyektlari patent egasidan olgan navli 
urug’lik va nasl materialidan ikki yil davomida takror etishtirish uchun ana shu 
korxona, xo’jalik subyektlari hududida foydalanish ham patent egasining 
huquqlarini buzish deb e’tirof etilmay. Bu holatda navli urug’lik va ko’chat 
materialini olgan korxona, tashkilotga faqatgina takror etishtirish huquqi beriladi. 
Navli urug’lik va ko’chat materialini istagancha tasarruf etishga, uni sotishga yoki 
boshqacha usulda o’zga shaxslarga berishga yo’l qo’yilmaydi. Bundan tashqari 
takror etishtirish ham qonunda belgilangan muddatdan oshmasligi va aynan qonun 
151
Сергеев А.П. Право интеллектуальной собственности РФ. –М.: Проспект. 2000. -715 с. 


570 
belgilagan hududda amalga oshirilishi kerak. Patent egasi o’ziga patent asosida 
tegishli bo’lgan barcha huquqlarni tasarruf etishga haqli. qonunning 38-moddasiga 
muvofiq, patent egasi patent olish huquqini patent berish haqidagi talabnoma 
Intellektual mulk agentligida ro’yxatga olinganligi tufayli kelib chiqadigan 
huquqlar shuningdek, patentdan kelib chiqadigan huquqlarni har qanday jismoniy 
yoki yuridik shaxsga o’tkazishi mumkin. 
Talabnoma beruvchi talabnoma Intellektual mulk agentligiga topshirilgan 
paytdan to patent berish to’g’risidagi qaror qabul qilingunga qadar patent olish 
huquqini boshqa shaxsga o’tkazishga haqli.
Seleksiya yutug’iga berilgan patentga nisbatan huquqlarni boshqa shaxsga 
o’tkazish sanoat mulki obyektlariga berilgan patentga nisbatan huquqlarni boshqa 
shaxslarga o’tkazish tartibi kabi haq evaziga yoki haqsiz ekanligidan qat’i nazar 
yozma ravishda tuziladigan shartnomalar orqali amalga oshiriladi
152
.
Patent olish huquqini boshqa shaxs foydasiga voz kechish fuqarolik 
huquqida qonun yo’l qo’ygan istalgan shartnoma, xususan oldi-sotdi, mulkni 
tekinga berish, ayirboshlash va shu kabilar orqali rasmiylashtirilishi mumkin
153

Seleksiya yutuqlaridan foydalanishga ruxsat berish – litsenziya shartnomalari esa, 
qat’iy yozma shaklda tuzilishi lozim.
Seleksiya yutuqlariga egalik qilish huquqlarini boshqa shaxsga o’tkazish 
to’g’risidagi shartnoma, shuningdek litsenziya shartnomalari ham Intellektual mulk 
agentligidan ro’yxatdan o’tkazilgandan so’ng haqiqiy hisoblanadi.
Patentda ko’rsatilgan nav yoki zot to’g’risida litsenziya shartnomasi tuziladi 
va bunday shartnomalarning predmetini nav va zotdan foydalanish huquqi kimga 
berilayotganligi hamda shu huquqlar doirasi tashkil etadi. Patent egasi o’z nomiga 
berilgan patent bilan qo’riqlanayotgan seleksiya yutug’idan foydalanishga patent 
egasi bo’lmagan har qanday jismoniy yoki yuridik shaxsga berishi mumkin.
Seleksiya yutug’idan foydalanishni boshqa shaxsga berish bevosita patent 
egasi yoki Intellektual mulk agentligi yordamida amalga oshiriladi. Birinchi 
holatda patent egasi seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini o’zi istagan shaxs 
yoki shaxslarga shartnoma asosida beradi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, seleksiya
yutug’idan foydalanish huquqini boshqa shaxsga berish to’g’risidagi shartnomalar-
litsenziya shartnomalari-deb ataladi. qonunda bunday shartnomalarni bir necha 
turlari sanab ko’rsatilgan. Bevosita patent egasining o’zi tomonidan seleksiya
yutug’idan foydalanish huquqini boshqa shaxsga o’tkazishga qaratilgan litsenziya 
shartnomalarining ikki turi qonunda o’z ifodasini topgan. Ulardan birinchisi 
seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini boshqa shaxsga o’tkazish to’g’risidagi 
maxsus litsenziya shartnomasidir. Maxsus litsenziya shartnomasi patent egasi va 
seleksiya yutug’idan foydalanish istagini bildirgan shaxs o’rtasida tuziladi.
Qonunga muvofiq maxsus litsenziya litsenziat (seleksiya yutug’idan 
foydalanish huquqini qo’lga kiritgan shaxs)ga shartnomada belgilangan doiradagi 
seleksiya yutug’idan foydalanish bo’yicha mutlaq huquqlarni beradi. Bunda 
mutlaq huquqlar deyilganda litsenziar litsenziatga bergan va shu bilan birga 
uchinchi shaxslarga berishidan saqlanishi lozim bo’lgan huquqlar tushuniladi.
152
O'zbekiston Respublikasining Fuqarolik huquqi (2-qism). –T.: Adolat. 1999. -426 b. 
153
Сергеев А.П. Право интеллектуальной собственности РФ. –М.: Проспект. 2000. -722 с. 


571 
Patent egasi seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini litsenziya 
shartnomasi asosida boshqa shaxsga berishda, seleksiya yutug’iga berilgan 
patentdan kelib chiqadigan barcha huquqlarni, shu jumladan uchinchi shaxslarga 
litsenziya berish huquqini ham o’zida saqlab qolsa, bunday litsenziya shartnomasi 
– nomutlaq (oddiy) litsenziya shartnomasi deyiladi. Oddiy litsenziya 
shartnomalarida litsenziar aynan bitta seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini 
bir necha shaxslarga berishi mumkin. Bunda litsenziar seleksiya yutug’idan 
foydalanish huquqini ham o’zida saqlab qoladi. Mutlaq va oddiy litsenziya 
shartnomalari Intellektual mulk agentligi tomonidan ro’yxatdan o’tkazilgan 
paytdan boshlab haqiqiy hisoblanadi.
Seleksiya yutug’idan foydalanish huquqini Intellektual mulk agentligi orqali 
boshqa shaxsga berish ochiq litsenziya va majburiy litsenziya shartnomalari orqali 
amalga oshiriladi. Ochiq litsenziya shartnomasi patent egasining seleksiya
yutug’idan foydalanish huquqini har qanday shaxsga berish to’g’risidagi 
Intellektual mulk agentligiga topshirgan ariza asosida buziladi. qonunning 39-
moddasi 3-bandiga muvofiq, bu holda patent yoki guvohnomani o’z kuchida 
saqlaganlik uchun undiriladigan boj yoki yig’im 50%ga kamaytiriladi. 
Ochiq litsenziyani sotib olish olish istagini bildirgan shaxs patent egasi bilan 
to’lovlar to’g’risida shartnoma tuzishi shart.
Qonunga muvofiq patent egasining ochiq litsenziyaga bo’lgan huquqni 
boshqa shaxsga berish to’g’risidagi arizasi chaqirib olinmaydi. Ya’ni patent egasi 
ochiq litsenziya berishdan voz kecha olmaydi.
Majburiy litsenziya berish shartlari qonunda belgilanganiga ko’ra, quyidagi 
holatlar mavjud bo’lganda beriladi. Birinchidan, majburiy litsenziya berilishi 
so’ralayotgan seleksiya yutug’iga patent uch yil oldin berilgan bo’lishi kerak. 
Ikkinchidan, uch yil davomida patent egasi seleksiya yutug’idan 
foydalanilmaganligi yoki foydalana olish imkoniga ega bo’lmasligi lozim. 
Uchinchidan, har qanday litsenziya shartnomasi tuzishni patent egasi rad qilgan 
bo’lishi shart. To’rtinchidan, majburiy litsenziya olishni talab qilgan shaxs 
seleksiya yutug’idan foydalanishni ta’minlay oladigan shaxs bo’lishi lozim. 
Bundan tashqari majburiy litsenziya olish istagini bildirgan shaxs majburiy 
litsenziya so’rab murojaat qilganligi uchun boj va yig’imlarni to’lashi kerak. 
Shuningdek, majburiy litsenziya patent egasining seleksiya yutug’idan 
foydalanmasligi jamiyat manfaatlariga dahl qilsa, ya’ni jamiyat manfaatlariga zarar 
yetkazsa, nomutlaq litsenziya shaklida beriladi.
Qonun 40-moddasiga muvofiq majburiy litsenziya berishni so’rab, sudga 
ariza bilan murojaat qilinadi. Sud arizani o’rganish jarayonida yuqorida sanab 
ko’rsatilgan majburiy litsenziyani berish shartlariga e’tibor qaratish lozim. Agar 
shu shartlardan biri bo’lmasa ham arizani ko’rib chiqish rad etiladi. Zero, bu 
shartlar bir birini to’ldirish vazifasini bajaradi va ularning barchasi majburiy 
litsenziya berish uchun yaxlit asosni tashkil etadi.
Majburiy litsenziyani qo’lga kiritgan shaxs patent egasidan seleksiya
yutug’ining dastlabki urug’lik, ko’chat yoki nasl materialini talab qilib olish 
huquqiga ega bo’ladi. Bunda patent egasi himoya qilinayotgan seleksiya
yutug’idan foydalanish yoki seleksiya yutug’idan foydalanish litsenziyasini 


572 
boshqa shaxsga berish huquqlarini saqlab qoladi. Intellektual mulk agentligi 
majburiy litsenziyalar berilganligi to’g’risidagi ma’lumotlarni e’lon qilishi lozim.
Qonunda patent egasi huquqlarining tugashi shartlari ham sanab ko’rsatilgan. 
Unga muvofiq, patent egasining huquqlari muhofaza qilinayotgan nav yoki zotning 
har qanday mahsulotiga doir xatti-harakatlarga nisbatan seleksiya yutuqlari 
quyidagi asoslarda muomilaga kiritilganda amal qilmaydi:
-muhofaza qilinayotgan nav yoki zotga doir har qanday material O’zbekiston 
Respublikasi hududida patent egasining o’zi tomonidan yoki uning roziligi bilan 
sotish orqali; 
-yoxud boshqa usulda o’tkazish (masalan, hadya, ayirboshlash, tekin 
foydalanish uchun berish va h.k.) orqali; 
-qayta ishlash va iste’mol maqsadlarida tegishli botanik va zoologik turdagi 
nav yoki zot muhofaza qilinmaydigan mamlakatga olib chiqish orqali.
Shuningdek, aynan shu harakatlar keyinchalik ko’paytirish maqsadida 
amalga oshirilgan holatlarda patent egasining huquqlari tugamasligi qonunning 32-
moddasi 2-qismida o’z ifodasini topgan. 
Seleksiya yutug’idan foydalanish va tasarruf etish bilan birga qonunda 
patent egasiga ana shu harakatlarni amalga oshirishda bir qator majburiyatlar 
yuklatilgan. Bu majburiyatlar sanoat mulk obyektlariga nisbatan mutlaq huquq 
egalarining majburiyatlariga mos keladi. Seleksiya yutuqlari va sanoat obyektlari 
bitta huquqiy hujjati (patent) orqali himoya qilinganligi sababli ularga shu huquqiy 
muhofa hujjati asosida deyarli bir xil majburiyatlar yuklatilgan. Patent egasi 
seleksiya yutug’iga berilgan patentni uning butun amal qilish muddati davomida 
o’z kuchida saqlaganlik uchun boj va yig’imlar to’lashi lozim. Patentni o’z kuchida 
saqlaganlik uchun undiriladigan boj va yig’imlarning miqdori va ularni to’lash 
muddatlari O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilab 
qo’yiladi.
Seleksiya yutuqlariga nisbatan patent egasining o’ziga xos majburiyatlari 
ham mavjud bo’lib, bunday majburiyatlar sanoat mulki obyektlari patent egalarida 
mavjud bo’lmaydi. Seleksiya yutug’i patent egasining bu majburiyati uning 
intellektual mulk obyekti sifatidagi o’ziga xos xususiyatlarini ham ochib beradi. 
Patent egasining seleksiya yutug’ini saqlab qolish majburiyati ana shunday 
majburiyatlardan bo’lib bunda patent egasi navni, zotni patent yoki 
guvohnomaning amal qilish muddati davomida shunday saqlashi shartki, nav, zot 
tegishli Davlat reestrida ro’yxatga olingan sanada tuzilgan ularga doir rasmiy 
tavsifda ko’rsatilgan belgilar saqlanib qolishi lozim. 

Download 5.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   245   246   247   248   249   250   251   252   ...   284




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling