Toshkent davlat yuridik universiteti

7 §. Tovar chiqarilgan joy nomidan foydalanish huquqi 
Tovar chiqarilgan joy nomidan foydalanish huquqiga ega bo’lgan shaxs bu 
nomni tovarda, idishi va o’rovida, reklamalarda, bosma ma’lumotlarda, hisob 
varaqalarda ishlatish, shuningdek, ushbu tovarning fuqarolik muomalasiga 
kiritilishi munosabati bilan (sotish, ijaraga berish, namoyish etish va hokazolar) joy 
nomidan boshqacha tarzda foydalanishga haqlidir. Tovar chiqarilgan joy nomi 
tovar belgisi bilan birgalikda, shuningdek, o’zi mustaqil, alohida ravishda 
ishlatilishi mumkin. 
Sanoat mulki obyektlarining boshqa turlaridan farqli ravishda tovarlarning 
kelib chiqish joyi nomidan foydalanish huquqi u yoki bu shaxsga monopoliya 
(tanholik) asosida tegishli bo’lmaydi. Bu huquq tegishli mamlakat, joy, hudud 
doirasida o’sha turdagi tovarni tayyorlash bo’yicha xo’jalik faoliyatini amalga 
oshirayotgan barcha shaxslarga tegishli bo’lishi mumkin (FKning 1108-moddasi 1-
3-qismida belgilangan talablarga rioya qilingan holda). Binobarin, masalan, Chust 
hududida faoliyat yurituvchi barcha pichoqsoz – hunarmandlar «Chust pichog’i» 

---

592 
degan nomdan foydalanish huquqi haqida guvohnoma so’rab, Intellektual mulk 
agentligiga murojaat etishga haqlidirlar. Bunda bir necha hunarmand birgalikda 
ham, bir-birlaridan mustaqil, alohida tarzda ham ro’yxatga olinishlari mumkin. 
Ularning har biri tovar ishlab chiqarilgan joy nomidan foydalanish huquqiga ega. 
Yuqorida ko’rsatilganday, tovar chiqarilgan joy nomidan foydalanish mutlaq 
monopol huquq emas, bu huquq bir vaqtning o’zida FKning 1108-moddasida 
belgilangan talablarga rioya qilinganda cheksiz, nomuayyan doiradagi shaxslarga 
tegishli bo’lishi mumkin. Xuddi shu sababli tovar chiqarilgan joy nomidan 
foydalanish huquqining boshqa shaxsga berilishiga, uning boshqa shaxsga 
o’tkazilishiga, uning litsenziya asosida foydalanish uchun berilishiga yo’l qo’yil-
maydi, bu haqdagi bitim va shartnomalar o’z-o’zidan haqiqiy hisoblanmaydi. 
O’zbekiston Respublikasida uning hududidagi (davlat chegaralari ichida 
joylashgan) tovarlar chiqarilgan joylarning nomlari (viloyatlar, tumanlar, shaharlar, 
qishloqlar, tog’lar, daryolar va boshqa geografik obyektlar) huquqiy jihatdan 
muhofaza qilinadi (ya’ni bu nomdan foydalanuvchilarning huquqlari uchinchi 
shaxslarning tajovuzlaridan qo’riqlanadi). 
Boshqa davlatdagi tovar ishlab chiqarilgan joy nomi O’zbekiston 
Respublikasida huquqiy muhofza qilinishi uchun quyidagi ikki shart bir vaqtning 
o’zida mavjud bo’lishi shart: 
a) agarda bu nom tovar chiqarilgan mamlakatda ro’yxatdan o’tkazilgan 
bo’lsa; 
b) so’ngra O’zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligida ham 
belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tkazilgan bo’lsa. 
Binobarin, boshqa davlatda tovar ishlab chiqarilgan joy nomi shu davlatning 
o’zida huquqiy muhofaza qilinmasa, u O’zbekiston Respublikasi hududida ham 
huquqiy muhofaza qilinmaydi.