Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi" fanidan

6-ilova 
1-jadval 
O‘zbekistonda bank tizimining YIMdagi ulushi (trln. so‘mda)
16
 
Ko‘rsatkichlar nomi 
2015 
2016 
2017 
2021 
Yaipi ichki mahsulot (YIM) 
171, 4 
199,3 
249,4 
734,6 
Bank aktivlari, jami 
65,1 
84,1 
166,6 
444,9 
Aktivlarning YIMga nisbati, foizda 
38,0
42,2
66,9 
60,6 
Kredit qo‘yilmalari, jami 
42,7 
52,6 
110, 6 
326,4 
Kredit qo‘yilmalarining YIMga 
nisbati, foizda 
24,9
26,4
44,4 
44,4 
Jalb qilingan jami depozitlar 
35,6 
44,6 
58,7 
118,9 
Depozitlarning YIMga nisbati, foizda 
20,7 
22,3 
23,5 
16,2 
Jami capital 
7,9 
9,0 
23,7 
70,9 
Jami kapitalning YIMga nisbati, foizda 
4,5 
4,5 
9,5 
9,7 
1-rasm. Tijorat banklari tomonidan plastik kartochkalar bo’yicha xizmatlar ko’rsatilayotgan 
mijozlar soni
17
 
 
16
 
http://www.cbu.uz
 (O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki). 
17
Rasm 
www.cbu.uz
 - O’bekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzilgan. 
406
429
2 100
3 220
3 711
4 499
6 059
7 909
8 276
9 503
11 068
15 215
16 316
19 523
19 226
17 686
20 547
25 776
27 106
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
30 000
1
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004

---

24 
7-Ilova 
Xulosa
Makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlashda monetar siyosatni takomillshtirish 
masalalari mavzuda yozilgan kurs ishi yuzasidan amalga oshirilgan tahlillarga asoslangan 
holda, Fikrimizcha, rus ishi mavzusiga oid aniqlangan muammolarni hal qilish uchun 
quyidagi ilmiy xulosa, taklif va tavsiyalarni ishlab chiqdik: 
1. Iqtisodiy o’shish, makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlikni ta’minlashda 
monetar siyosat vositalaridan foydalanish masalasi iqtisodiy adabiyotda iqtisodchi 
olimlar va bank tizimi mutaxassislari tomonidan chuqur tadqiq qilingan va tegishli ilmiy 
xulosalar hamda amaliy tavsiyalar shakllantirilgan. Jumladan, M. Fridmenning 
xulosasiga ko‘ra, pul taklifini boshqaish uchun Markaziy bank yetarlicha imkoniyatga 
ega va shu bilan birga inflyatsiya ko‘p omilli jarayon emas, degan xulosaga keladi. 
2. AQSh, Yaponiya va Germaniya kabi taraqqiy etgan mamlakatlarda monetar 
siyosatdan, xususan uning vositalaridan samarali foydalanish orqali iqtisodiy va 
investitsion faollikni oshirish asosida iqtisodiy o‘sishni, makroiqtisodiy va moliyaviy 
barqarorlikni ta’minlash hamda mustahkamlash borasida ko‘p yillik nazariy, amaliy 
hamda metodologik tajriba to‘planib, bu borada turli xil modellardan samarali 
foydalaniladi. 
3. Monetar siyosat – milliy valyuta, to‘lov balansi, narxlar, pul taklifi, moliya 
bozori, iqtisodiy o‘sish, investitsion faollik, makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlikni 
ta’minlashga qaratilgan usullar, vositalar hamda chora-tadbirlari yig‘indisidir. 
4. Makroiqtisodiy barqarorlik – asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning jiddiy 
tebranishlarga uchramasdan o’zaro aloqadorlikda rivojlanishidir. Moliyaviy barqarorlik 
– molya-byudjet sohasi va bank tizimining jiddiy tebranishlarga uchramasdan o’zaro 
uzviy alaqadorlikda rivojlanishi.
5. Likvidlilik darajasi yuqori bo‘lgan tijorat banklarining obligatsiyalari va depozit 
sertifikatlarini ochiq bozor operatsiyalarining ob’ektiga aylantirilishi Markaziy bankning 
ochiq bozor operatsiyalari hajmini oshirish imkonini beradi. 
6. Markaziy bankning tijorat banklarining 1 yildan ortiq muddatga jalb qilingan 
xorijiy valyutalardagi depozitlariga nisbatan majburiy zaxira stavkasini milliy 
valyutadagi depozitlarga o‘rnatilgan stavka darajasida belgilash banklarning xorijiy 
valyutalarda investitsion kreditlar berish imkoniyatini oshiradi. Bu esa, o‘z navbatida, 
makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash nuqtai-nazaridan muhim ahamiyat kasb 
etadi.
7. Fikrimizcha, Markaziy bankining ochiq bozor operatsiyalarini boshqa turdagi 
qimmatli qog‘ozlardan, xususan, tijorat banklarining depozit sertifikatlari va uzoq 
muddatli obligatsiyalaridan ob’ekt sifatida foydalangan holda, yo‘lga qo‘yish lozim. 
Buning uchun yetarli imkoniyatlar, shart-sharoitlar mavjud. Ya’ni, to‘lovga qobilligi va 
likvidliligi talab darajasida bo‘lgan tijorat banklari mavjud. Ikkinchidan, tijorat banklari 
depozit sertifikatlari va uzoq muddatli obligatsiyalarining katta hajmdagi emissiyasi 
mavjud.
Xulosa sifatida aytish mumkinki, yuqorida keltirilgan ilmiy taklif va amaliy 
tavsiyalarning amalga oshirilishi shubhasiz monetar siyosatning roli va samaradorligini 
oshirishga xizmat qiladi.