Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov

Tayanch tushunchalar 
 
1. Suyurg„ol yerlar- katta hajmdagi bu yerlar davlat tomonidan 
ajratib berilib, bir avloddan ikkinchisiga o‗tgan. Suyurg‗ol egasi 
soliqdan ozod qilingan. Bunday yer egalari dehqonlarni ishlatib, yer 
solig‗i – xiroj olganlar. 
2. Tarxon yerlar bu yerlar xususiy mulk bo‗lib, ular odamlarga 
biron-bir xizmati uchun berilgan. 
3. Ushr yerlar- sayid va xo‗jalarga mansub yerlar. Bu yerlardan 
olingan hosilning o‗ndan biri davlatga berilgan.
4. Vaqf yerlar- masjid, madrasa, xonaqoh, qabriston va shu singari 
joylarga doir yerlar. Vaqfda yer, suv, bozor, qul, pullar va boshqalar 
mol-mulki bilan in‘om etiladi. 
5. Movarounnahr- arabcha ―ikki daryo oraligi‖. 
 
 

---

81 
Muhokama uchun savollar 
 
1. A.Temurning xalqaro savdoni rivojlantirishdagi mavqeyi va o‗rni 
nimadan iborat? 
2. Navoiyning boylik yaratish to‗g‗risidagi g‗oyasining o‗ziga 
xosligi nimadan iborat? 
3. Alisher Navoiyning ―Mahbub ul-qulub‖ va boshqa asarlaridagi 
iqtisodiy g‗oyalar nimadan iborat? 
4. Bobur va uning vorislari olib borgan ijtimoiy-iqtisodiy 
islohotlarning mohiyati nimada? 
5. Temur va temuriylar davridagi iqtisodiy siyosatning hozirgi davr 
uchun ahamiyati qanday? 
 
 

---

82 
 
 
VI BOB. MERKANTILIZM IQTISODIY TA‟LIMOTINING 
MOHYATI VA AHAMIYATI 
 
6.1. Merkantilizm tushunchasi, uning mohiyati va 
mazmuni 
1600-yildan 1750-yilga qadar 150 yil iqtisodiy faoliyatning 
yuksalish davri sifatida xarakterlanadi va bu holat sanoat inqilobining 
kelib chiqishiga asos bo‗ldi. 
Bu davrda iqtisodiy qarashlar individual, ro‗zg‗or, oila va ishlab 
chiqaruvchilar haqidagi g‗oyalar oddiy talqinda iqtisodiy qonun va 
huquqiy tamoyillar bilan o‗zaro bog‗langan holda rivojlana bordi.