Tuberkulyozning turli shakllari va o'pka surunkali nospetsifik kasalliklarida yo'tal xarakteri. O'pka tuberkulyozi va o'pkaning surunkali nospetsifik kasalliklarining qiyosiy tashxisi

---

Tuberkulyozning turli shakllari va o'pka surunkali nospetsifik kasalliklarida 
yo'tal xarakteri. O'pka tuberkulyozi va o'pkaning surunkali nospetsifik 
kasalliklarining qiyosiy tashxisi. 
 
Yo'tal (tussis) – reflektor akt bo'lib, nafas va yordamchi mushaklarning ovoz 
yorig'i yopiq paytida taranglashishi va keyinchalik uning ochilishi hamda
“turtkisimon” nafas chiqishi, natijada nafas yo'llaridagi moddalarningfaol 
ajralishi bilan xarakterlanadi. Normal sharoitda chang zarrachalari, 
bakteriyalar, biroz shilliq, nafas yo'llariga tushganda, traxeya va 
bronxlarning shilliq qavatidagi hilpillovchi epiteliyning faol harakati tufayli 
chiqariladi. Yo'talning fiziologik ahamiyati nafas yo'llarini nafas olganda 
tushgan yoki kichik bronxlar peristalьtik harakati va yirik bronxlar hamda 
traxeya kipriksimon epiteliysi faoliyati etarli darajada drenajlashni bajara 
olmaganda endogen hosil bo'lgan yot moddalardan tozalashdan iborat. Tez-
tez, nisbatan doimiy yoki turg'un qaytariluvchi yo'tal ko'p hollarda nafas 
olish aъzolari bilan bog'liq patologik jarayonning simptomi hisoblanadi. 
Nafas yo'llariga yot jism tushganda yoki ularda nafas tizimining 
kasalliklari tufayli yig'ilgan shilliq, yiring yoki qon reflektor ximoya akti 
hisoblanuvchi yo'tal bilan chiqariladi. Xalqum, hiqildoq, traxeya va yirik 
bronxlarning shilliq qavatida joylashgan adashgan nerv va til osti nerv 
oxirlarining taъsirlanishi oqibatida ham reflektor akt sifatida yo'tal 
kuzatilishi mumkin. Eng kichik bronxlarda va alьveolalarda bunday nerv 
oxirlari yo'qligi sababli yo'tal akti chaqirilmaydi. Xalqum orqa devori, ovoz 
yo'li ,traxeya va plevra yo'tal zonalarining taъsirlanishi natijasida ko'p