Тупроқшунослик-ўқув қўлланма-лотин

Qo‘ng‘ir o‘rmon tuproqlari 
Rossiya, AQSH va Kanada o‘rmon-
cho‘l mintaqasida tarqalgan. Profili O-A-AE-EB-BI-BT2-BC-C. O - 
o‘rmon to‘shami 3 sm. A - gumus qatlam, AE - o‘tuvchi gumus - elyuvial 
qatlam, YeV – elyuvial-illyuvial qatlam, Btl - illyuvial qatlam, Bt2 - 
illyuvial qatlam, VS - ona jinsga o‘tuvchi qatlam, S - ona jins. Qishloq 
xo‘jaligida o‘rmonchilik, g‘alla ekinlari, bog‘dorchilikda va yaylovlar 
sifatida foydalaniladi. 
 
Sinov savollari: 
1. Podzol tuproqlar qanday hosil bo‘ladi? 
2. Podzol tuproqlarni tasniflang? 
3. Bu tuproqlardagi podzollanish jarayonini tushuntiring? 
4. Qo‘ng‘ir o‘rmon tuproqlari qanday paydo bo‘ladi? 
5. Podzol va qo‘ng‘ir o‘rmon tuproqlaridan qanday foydalaniladi? 
 
33-bob. Neytral smektit-siallit izogumusli tuproqlar 
Bu guruhga kiruvchi tuproq tiplari dunyoning turli mintaqalarida 
tarqalgan bo‘lib to‘rttaga bo‘lingan, ya’ni: 
a) qora tuproqlar, b) o‘tloqi qora tuproqlar, v) vertisollar, g) kashtan 
rangli tuproqlar. Bu toifadagi tuproqlarga rangi qora, gumat kasiyli, 
izogumusli teksturasi - tabaqalanmagan va kamtabaqalangan tuproqlar 
kiradi, ularning tuzilishi ikki xil: 
a) donador profil A-AV-Vsa-Ssa tuzilishdagi qora tuproqlar 
(qora, bryunizemlar, o‘tloqi-qora tuproqlar) cho‘l, preriya va pampalarda 
o‘t-o‘simliklar tagida subbareal va subtropik bioiqlim sharoitda + 10 °S 
oshiq, haroratlar yig‘indisi 1500-6500 °S, namlanish koeffitsiyenti 0,4- 
1,2 joylarda hosil bo‘ladi; 

---

H.
Х.Тursunov. Тuproqshunoslik 
137 
b)
donadormas, yoriqlardan iborat profilining tuzilishi A-AS- 
Ssa-
vertisollar, Savannada subtropik va tropik bioiqlimda °S 
yig‘indisi 4000 dan to 8000 gacha, namlik va qurg‘oqchilik fasli 
qaytalanib turadigan loy yotqiziqlarda hosil bo‘ladi.