Туракулов э. Педагогик технологиялар ва махорат

 
Тадқиқотчилар ўйин хусусиятларини ишлаб чкжқанлар. Ўйинларнинг 
муҳун қирралари СА..Шмаков томонидан ёритилган. У эркин ривожла-
нувчи фаолиятни фарқлайди. Бундай фаолият фақат натижа (тадбир) ту-
файли баҳра олиш учун емас, балки хобишиарига кўра, фаолият жараёни-
нинг ўзидан баҳра олиш учун қўлланади. 
Педагогик ўйинлар 

---

83 
1 Ўйин ижодийлиги билан ажралиб туради. У мумкин қадар бой, фаол ха-
рактерига — «ижод майдони»га эга бўлади. 
Ўйин учун ҳиссий кўтаринкилик хосдир. У ўзаро кураш, мусобақалашиш, 
рақобат шаклида намоён бўлади. 
Ўйиннинг ўйин мазмунини акс эттирувчи, уни ривожлантиришнинг мантиқий 
ва вақтинча изчиллигини кўзда тутган бевосита тегишли ва унга нисбий 
алоқадор қоидалари бўлишини кўрсатадилар. 
Тадқиқотчилар назарий аспектда ўйинга фаолият, жараён ва ўқитиш методи 
сифатида қарайдилар. 
Ўйин фаолият сифатида мақсадни белгилаб олиш, режалаштириш ва амалга 
ошириш, натижаларни таҳлил қилишни қамраб олади ва бунда шахс субект си-
фатида ўз имкониятларини тўла амалга оширади. 
Ўйинли фаолиятни мотивациялаш ўйин характерининг мусобақалашиш 
шартлари, шахснинг ўзини намоён қила олиши, ўз имкониятларини амалга 
ошириш эҳтиёжларини қондиришдан келиб чиқади. 
Жараён сифатида ўйин тузилмаси (Г.К. Селевко таъбирича) қуйидагиларни 
қамраб олади: 
• 
ўйнаш учун олинган роллар; 
• 
бу ролларни ижро этиш воситаси бўлган ўйин ҳаракатлари; 
• 
предметларни, яъни ҳақиқий нарсаларни шартли, ўйин нарсалари ўрнида 
қўллаш; 
• 
ўйинда иштирок этувчиларнинг реал ўзаро муносабатлари; 
• 
(ўйинда шартли равишда яратилган сюжет (мавнун) — ижро соҳаси. 
Ўйиндан тушунчалар, мавзу ва ҳатто ўқув предмети бўлимини