Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

SEÝISLEMEKLIK, iş ady. Seýislemek ýagdaýy.
SEÝISLEMEZLIK, iş ady. Seýislemek işini 
amal etmezlik. 
SEÝISLENMEK, işl. Seýislemek işi amal 
edilmek. Atlar seýislenýär.  
SEÝISLEŞMEK, işl. 1. Seýislemäge kömek 
etmek. 2. Bilelikde seýislemek.
SEÝISLETMEK, işl. Seýislemek işini başga 
birine etdirmek,seýislemäge mümkinçilik bermek, 
seýislemegini gazanmak. 
SEÝISLEÝIŞ, iş ady. Seýislemek ýagadaýy. 
SEÝISLÄBERMEK [seýislä:vermek], işl. 1. 
Atlary seýisläp başlamak, bir ýanyndan seýisläp 
ugramak. Her kim düýe uruşdyrjak bolsa, düýesini, at 
çapyşdyrjak bolsa, atyny seýisläbersin-le, haw! (H. 
Derýaýew). 2. Iýjek-içjek zatlaryňy seljerip, 
saglygyňy berkidip başlamak, özüňi duýşuňy 

---

265 
gowulandyrmaga girişmek. Indi özüňizi seýisläberiň, 
ýaryş ýakyn günlerde başlanar. 
SEÝISLIK, at. Seýsiň käri, ýagdaýy. Atlara 
seýislik edýän Aman poşşy garşylyk görkezse-de 
bolmady (A. Gowşudow).
SEÝKIN: seýkin basmak aýaklaryny gezek-
gezegine ýere basyp, sazlaşykly hem salyhatly 
ýöremek. Seýkin basyp, sallanyp, beýewana çykar 
sen (Baýly şahyr). 
SEÝR: seýr etmek gezmek, gezelenç etmek, 
seýran etmek, seýil etmek. Seýr eden dokuz pelek 
asmany sen-sen, eý peri (Magtymguly). 
SEÝRAN [seýra:n], at, ser. Seýil. Seýran etsek 
niçe deňi-duş bile (Magtymguly).Ýedi yklyma seýran 
etsem (Baýly şahyr). 
SEÝREGRÄK [seýreğirä:k], syp. Adatdaky 
bolmalysyndan selçeň, arasy açygrak. Seýregräk arça 
agaçlary asmana gol gerşip otyrdylar (A. 
Gowşudow).
SEÝREK I, syp. 1. Aralary biri-birinden açyk, 
her haýsy bir ýerde, gür däl, selçeň. Gyrasy seýrek 
tally ýabyň bäri ýüzündäki uly peli otamaga düýn 
ikindin şagalaň bilen girişdiler (A. Durdyýew). 
2.Käte bir gabat gelýän, gyt; selçeň bolýan. Juda 
seýrek bolarmyş bulutlaryň ýalňyşy, Bulut gezse 
asmanda, ýöne ýere gezmeýär (K. Gurbannepesow). 
SEÝREK II, at. Bir zadyň on altydan bir bölegi, 
çärýegiň dörtden bir bölegini aňladýan ölçeg birligi. 
SEÝREKLEME, iş ady. Seýreklemek ýagdaýy. 
SEÝREKLEMEK, işl. 1. Gürlük derejesi 
peselmek, azalmak, selçeňlemek. Onuň saçy 
seýrekläp, agaryp başlapdyr. 2.Wagt taýdan arasy 
açylmak. Soňky wagta onuň atasy öýüne gitmesi hem 
seýrekledi. 
SEÝREKLEMEKLIK, iş ady. Seýreklemek 
ýagdaýy. 
SEÝREKLEMEZLIK, iş ady. Aralary açylyşyp 
başlamazlyk, selçeňlemezlik; azalmazlyk, kemelip 
başlamazlyk. 
SEÝREKLENMEK,işl., ser. Seýreklemek we 
Seýrekleşmek. 
SEÝREKLEŞMEK, 
işl. 
Ýuwaş-ýuwaşdan 
seýreklemek. Bu ýerler öň gara baglykdy, indi 
agaçlary seýrekleşipdir. Gyş düşeli bäri daşarda 
oýnaýan çagalaryň sesi seýrekleşdi. 
SEÝREKLETMEK, işl. Gürlük derejesini 
peseltmek, selçeňletmek. Jöwenleri seýrekletmek 
tabşyryldy. 2.Gelip-gitmesini kemeltmek. Soňky 
wagtlarda ol bize gelmesini has-da seýrekletdi. 
SEÝREKLEÝIŞ,iş ady. Seýreklemek ýagdaýy. 
SEÝREKLÄBERMEK [seýreklä:vermek], işl. 
Seýrekläp başlamak. 
SEÝREKLIK, at. Gür dällik, selçeňlik, arasy 
açyklyk.