Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
NAÝYNJARLYK [na:ýynja:rlyk], at.1
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
- Bu sahifa navigatsiya:
- NAÝZADAR
- NAÝZALANMAK
- NAÝZALATMAK
- Nazara almak
- NAZARKERDELIK
- NAZARYÝET
- NAZBOÝGÜL
- NAZY-NYGMAT
NAÝYNJARLYK [na:ýynja:rlyk], at.1. Ejizlik,
gözgynylyk. Naýynjarlyk etmek örän haýypdyr, Maňa päsgel bermek senden aýypdyr (B. Kerbabaýew). 2. Zaryn, ýürek awadyjy halda bolmaklyk. 3. Umytsyz halda bolmaklyk, göwnüçökgünlik. NAÝYNSAP [na:ýynsa:p], syp. 1. Ynsapsyz, ynsabynyň çägini bilmeýän, wyždansyz, bolgusyz. 2. Bihaýa, haýasyz, gödek. Beýle naýynsap işe meniň elim barmaz (B. Kerbabaýew). 3. Käýinç hökmünde ulanylýan söz. NAÝYNSAPLYK [na:ýynsa:plyk], at.1. Ynsapsyzlyk, wyždansyzlyk. Şonça ýalbarsa-da gulak salman, şeýle naýynsaplyk etdim (A. Salyh). 2. Bihaýalyk, haýasyzlyk. NAÝZA, at. 1. Ujy inçe, uzyn, sanjylýan demir çiş, sowuk ýarag. Senden şu naýzaňy diläp, alyp bermäge geldim ( Görogly ). 2. Tüpeňiň niline ugurdaş berkidilýän sowuk ýarag. Olar ýaglyklaryny tüpeňleriniň ujundaky naýzalaryna berkidip, bärligine tarap tirkeşip gaýtdylar (Ý. Mämmediýew). 3. sport. Daş aralyga zyňylýan ujy demir çişli taýak. Naýza boýy naýzanyň boýuna deň, naýza uzynlygy aralyk. Bu pälwan naýza boýy atylyp gitdi ( Görogly ). Gün naýza boýy galypdy. NAÝZADAR [naýzada:r], at. Naýza bilen ýaraglanan esger, naýzaly urşujy. NAÝZADARLYK [naýzada:rlyk], at. Naýzadaryň ýagdaýy, wezipesi. NAÝZALAMA, iş ady. Naýzalamak ýagdaýy. NAÝZALAMAK, işl. Naýza sançmak, naýza dürtmek, sünçmek. NAÝZALAMAKLYK, iş ady. Naýzalamak ýagdaýy. NAÝZALANMAK, işl. Naýza sanjylmak. NAÝZALAŞMAK, işl. Iki bolup ýa iki tarap bolup biri-biriňe naýza salmak, biri-biriňi naýzalamak. Iki tarap hem naýzalaşmaga taýýardylar. NAÝZALATMAK, işl. Naýza bilen ýaralatmak; birine naýza sançdyrmak. NAZAR, at. 1. Birine ýa-da bir zada bakyş, garaýyş, serediş. 2. Oglana dakylýan at. Nazara almak göz öňünde tutmak. Nazardan salmak (düşürmek) ünsden düşürmek, gözden salmak, göz-gulak bolmazlyk. Nazarda tutmak ser. Nazara almak. Şu ýyl mallar üçin köp mukdarda ýorunja bedesini taýýarlamaklyk nazarda tutulýar. Nazar salmak (etmek) 1) Birine ýa-da bir zada yhlasly seretmek, içgin syn etmek. Belent ýere çykyp, töweregine nazar saldy. 2) göz-gulak bolmak, garaşyk etmek, kömek bermek, gözden salmazlyk. Nazaryňy dikmek dikanlap seretmek, göni bakmak. Onsoň ýoldaşlaryna soragly nazaryny dikdi (A. Nazarow). NAZARKERDE, syp. 1. Özüne çekiji, syratly, görmegeý. Oglum siz bir nurana, nazarkerde ýigit ekeniňiz ( Edebiýat we sungat ). 2. Edenli, edermen, 121 başarjaň, gaýratly. Mejnun nazarkerdedir, onuň herne dilegi kabul bolýandyr ( Leýli – Mejnun ). NAZARKERDELIK, at. 1. Özüne çekijilik, syratlylyk, görmegeýlik. 2. Edenlilik, gaýratlylyk, başarjaňlyk. NAZARLAMAK, işl. 1. Birine ýa-da bir zada seretmek, göz aýlamak, nazar salmak, syn etmek. Olar göni obany nazarlap gelýärdi. 2. Garawula almak, nyşana almak, çenemek. Ol nyşanany ýagşy nazarlap atdy. 3. göç.m. Ymtylmak, gönükmek, meýillenmek. Geljege nazarlamak. NAZARLANMAK, işl. Garaýşyňy birine gönükdirmek; biri tarapyndan nyşana alynmak, göz astyna alynmak. Özüne nazarlanyp duran adamlara seretdi ( Edebiýat we sungat ). NAZARYÝET, at.1. Bir zada bolan garaýyş. 2. Haýsy-da bolsa bir ylmy ýa-da onuň bölümlerini emele getirýän umumylaşdyrylan düzgünleriň, kanunlaryň, kanunalaýyklyklarynyň jemi. Edebiýatyň nazaryýeti. NAZBOÝGÜL [na:zvo:ýğül], at, ser. ösüml.d. Reýhan. Dodakgüllüler maşgalasyna degişli ýarym gyrymsy ýa-da gyrymsy agaçlaryň bir görnüşi; sümmül şekilli topbak gülli, ýakymly ysly birýyllyk ösümlik, reýhan. Aýnabat çäýnekleri süpürip arassalaýança, kakam nazboýgül ekilen kölçäniň ýakasyndaky elýuwguçdan el-ýüzüni, boýunlaryny howlukman ýuwdy (H. Garabaýew). NAZYM, at. Sazlaşykly çykýan ýakymly ses, owaz, mylaýym ses. Porhan ýene-de nazym bilen gygyryp jynlaryny ugratdy (Halk ertekisinden). NAZYMLY, syp. Sazlaşykly çykýan mylaýym owazly, ýakymly sesli. Garrynyň nazymly sesi eşidildi. NAZYMLYLYK, at. Owazlylyk, ýakymlylyk, hoşlabyzlylyk. Onuň sesiniň nazymlylygy özüne çekijidi. NAZY-NYGMAT [na:zy-nyğmat], at. Dürli nahar, ir-iýmiş, tagamlar (ser. Näzi-nygmat). NE, 1. Ýokluk görkezýän baglaýjy kömekçi. Ne ýowuz ýerde ýat, ne ýowuz düýş gör (Halk döredijiliginden). 2. Güýçlendiriji kömekçi. Ne gözel maşgala! Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling