Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
KÖKENLEÝIŞ [kökönlöýüş], iş ady. Kökenlemek ýagdaýy. KÖKENLI
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
- Bu sahifa navigatsiya:
- KÖKERILMEK
- KÖKERME
- KÖKERMEKLIK
- KÖKLEMEK
- KÖKÜŞ
- KÖLEGE
- Kölegesi ýaly (bolmak)
- KÖLEGELEME [kölöğölömök] iş ady. Kölegelemek ýagdaýy. KÖLEGELEMEK
KÖKENLEÝIŞ
[kökönlöýüş], iş ady. Kökenlemek ýagdaýy. KÖKENLI [kökönlü]: at. zergärç. s. kökenli ýüzük gyz-gelinleriň bäş barmagynyň bäşisine dakylýan, ýerligi kümüşden, ýüzüne gyzyl çaýylan, hakyk, pöwrize ýa-da aýna gaşlary oturdylan, kökenler arkaly birleşýän, ýokarsy goşara dakylýan inçejik bilekseli bezeg şaýy. Porhan oňa ýüzi gaşly kökenli ýüzügi çykaryp, barmaklaryna ötürdi (N. Pomma). KÖKERILMEK [kökörülmök], işl. Owlak- guzular we ş.m. kökene baglanmak. KÖKERIŞ [kökörüş], iş ady. Kökermek ýagdaýy. 45 KÖKERIŞDIRMEK [kökörüşdürmök], işl. Kökene düzüşdirmek, bir ýan ujundan kökermek. Goýunlary kökerişdirmek. KÖKERIŞMEK [kökörüşmök], işl. Kökene düzüşmek, baglaşmak. Owlak-guzy kökerişmek. KÖKERME [kökörmö], iş ady. Kökermek ýagdaýy. KÖKERMEK [kökörmök], işl. 1. ser. Kökenlemek. Her kim ýerli-ýerden goýunlary kökerip sagmaga başladylar (H. Derýaýew). 2. göç.m. Bendi etmek, aýrylyp gitmez ýaly etmek, baglap goýmak. KÖKERMEKLIK [kökörmöklük], iş ady. Kökermek ýagdaýy. KÖKERMEZLIK [kökörmözlük], iş ady. Kökerme işi edilmezlik. Ol goýunlary henizem kökermändir. KÖKERTMEK [kökörtmök], işl.Owlak- guzulary kökerip goýdurmak, baglatmak. KÖKLEME [köklömö] I, II, iş ady. Köklemek ýagdaýy. KÖKLEMEK [köklömök] I, işl. l. Biçilen geýim-gejimiň we ş.m. böleklerini iri-iri sanjyp, biri- birine birikdirmek, kök atmak. 2. Öýüň tärim agaçlaryny deşiklerinden tasma geçirip birleşdirmek. Ol tärim agaçlaryny kökläp, bir ganat tärim taýýarlady. KÖKLEMEK [köklömök] II, işl. Bir zatdan lezzet alyp, keýpiňi götermek, keýpiňi çaglamak.Gök çaýdan keýpiňi köklemek. KÖKLEMEKLIK [köklömökluk] I, II, iş ady. Köklemek ýagdaýy. KÖKLENMEK [köklönmök] I, işl. l. Kök atylmak. Köýnek köklendi. 2. Tasma bilen birikdirilmek. Tärim köklendi. KÖKLENMEK [köklönmök] II, işl. Keýpiň kökelmek, keýplenmek. Çaýdan soň onuň keýpi has köklendi. KÖKLEŞMEK [köklöşmök], işl. 1. Tikilýän geýime kök atyşmak. Ýorgan kökleşmek. 2. Tärimleri tasma bilen berkidişmek. Tärim kökleşmek. KÖKLETMEK [köklötmök], işl. 1. Tikilýän geýime kök atdyrmak. Maşynda tikiljek eşikleri kökletmek. 2. Tasma (inçe uzyn edilip gyýlan gaýyş ham) bilen berkitdirmek. Tärimleri kökletmek. KÖKLEÝIŞ [köklöýüş] I, II, iş ady. Köklemek ýagdaýy. KÖKLÜK I, syp. 1. Kök atar ýaly, kök atmaga ýararly (sapak). Köklük sapak. 2. Tärimleri berkider ýaly çig hamdan uzyn edilip kesilen tasmasy (gaýyş, ham). Köklük tasma taýýarlamak. KÖKLÜK II, at. Wagty hoşluk, keýpi çaglyk. Keýpiniň köklüginden ýaňa ol aýdym hem aýtdy (A. Gowşudow). KÖKÜŞ, at, kön. s. Hindi towugy. KÖL [kö:l], at. Bir çetinden akar suw gelip goşulýan, giň meýdany tutup ýatan suw. KÖLÇE [kö:lçö], at. 1. Suw ýygnanan sähelçe ýer, içi suwly oý ýer, kiçijik köl. Howlynyň içinde, käbir ýerinde erän garyň suwundan kiçijik kölçe emele gelip, mal derisiniň zeňi çykan sary suwlar tegelenip ýatyrdy (A. Gowşudow). 2. gepl. d. Ekin ekilýän we daşyna pel çekilen oýtajyk ýer. KÖLE [kö:lö], at. Nikasyz doglan çaga, çöpdüýbi. Huda buýrugyndan aýrylan juwan, Oýnaşyndan haram köle getirmiş (Magtymguly). KÖLEG [kö:löğ], at. Deňizde kenar ýakasynda takmynan adam boýy beýiklikde bolýan tolkun. Pelek güýçli, aýrylmady daşymdan, Naw bozuldy, köleg aşdy başymdan (Hatam şahyr). KÖLEGE [kölöğö], at. 1. Ýagtylyk sebäpli her bir zadyň bir ýere düşýän saýasy, şekili. Mesenäniň üstüne bolsa gür söwüt kölege salýardy (B. Kerbabaýew). 2. Her bir zadyň Gün düşmeýän tarapyndaky saýaly ýeri, saýa. Gün batyp barýardy, kölege uzaýardy ( Edebiýat we sungat ). Kölege salmak bir alada, gam alamaty duýulmak, keşbinde, sypatynda tutuklyk bildirmek.Aýgülüň düşünjeli gözleri sahna garasa- da, çala süýnmegräk dury ýüzüne nämäniňdir aladasy kölege salýardy (B. Kerbabaýew). Kölegesi ýaly (bolmak) elmydama biriniň ýanyndan aýrylmaýan, nirä gitse, şonuň bilen bile gidýän, bile bitişen ýaly (adam hakynda). Kölegäňçe görmezlik birini özüňden pes saýmak, adam hasap etmezlik,kemsitmek. KÖLEGELEME [kölöğölömök] iş ady. Kölegelemek ýagdaýy. KÖLEGELEMEK [kölöğölömök], işl. 1. Saýa salmak, kölege düşmek. Öýlän jaý kölegelänsoň, kölegä düşek atyp geçeris. 1. Kölegede dynç almak, salkyn ýerde demiňi dürsemek, saýalamak. Ol kölegelemek üçin erigiň saýasyna sowuldy. 3. göç. m. Kölege salar ýaly derejede ýerden gögerip çykmak, ösmek (gawun, garpyz ýaly ekinler hakynda). Ekilen gawunlar kölegeläp otyr. Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling