Tushunchalar Izohi Qo‘shimcha ma’Iumotlar

shakli
1.
2.
3.
4.
5.
6.
4-amaliy ish. Berilgan maqollardan fe’lning vazifadosh shakllarini 
aniqlab, gapdagi sintaktik vazifasini belgilang.
1. Bilmagandan bilgan yaxshi, 
t o ‘g ‘ri ishni qilgan yaxshi.
2. So'raganning bir yuzi qora, bermaganning ikki yuzi qora.
3. Aytar 
so ‘zni ayt, aytmas so ‘zdan qayt.
4. Yetti о ‘Ichab, bir kes. 5. Ota bo ‘lish 
oson, odob berish qiyin.
6. Quloqdan kirgan sovuq so 'z ko ‘ngilga borib 
muz bo ‘lar.
7. Vatari uchun о ‘Imoq ham sharaf.
Fe’lning morfologik tahlili
1-amaliy ish. Fe’llami aniqlang va morfologik tahlil qiling.
1. Bu yo Ida yaxshilar ham uchraydi, yomonlar ham (Oybek). 2. Kap- 
katta xotinning yo lg 'on so ‘zlaganini ko ‘rib, yana jahlim chiqib ketdi 
(X.To‘xtaboyev). 3. Agar har bir qishloq bir savatdan anjir keltirsa, 
Andijonning uzum bozoriga kirgan kishi maza qilib chiqar ekan 
(G‘.G‘ulom). 4. Yuz gektarcha keladigan katta maydon mayda-mayda 
bo ‘laklarga bo 'lib tashlangan
... (O.Yoqubov).
Tahlil tartibi:
1. Fe’lning ma’no turi.
2. Fe’lning o ‘timli -o‘timsizligi.
52

---

3. Fe’l nisbati.
4. Fe’lning bo‘lishli-bo‘lishsizlik belgisi.
5. Fe’lning funksional yoki kategorial shakli.
6. Fe’lning shaxs-son shakli.
7. Fe’l mayli.
8. Fe’lning zamon shakli.
9. Fe’lning gapdagi sintaktik vazifasi.
Tahlil nam unasi: Qiyinchilikdan qo ‘rqqan odam hayotning rohatini 
ham bilmay o'tib ketadi
(S.Zunnunova).
Qo'rqqan
- mustaqil fe’l, ruhiy holat fe’li, o‘timsiz, aniq nisbatda, 
aniqlik (xabar) maylida, bo‘lishli, funksional shaklda, sifatdosh, gapda 
aniqlovchi vazifasida qo‘llangan.
2-amaliy ish. Berilgan gaplardan fe’l turkumiga oid so‘zlami ajrating 
va jadval asosida morfologik tahlil qiling.
1.