Tuzuvchi : shohruh arabjonov


TARIXIY-AN'ANAVIY TAMOYIL


Download 2.34 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/91
Sana16.11.2023
Hajmi2.34 Mb.
#1778723
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   91
TARIXIY-AN'ANAVIY TAMOYIL - so'zlar tarixan qanday yozilgan bo'lsa hozir 
ham shunday yoziladi.
Fransiya - Farangiston, Germaniya - Olmoniya, chay - choy, nemets - nemis, sotik- 
sotix, tserkov - cherkov, sar - chor, pudratchik - pudratchi, krovat - karavot, piala - 
piyola, chaynik - choynak 
 
FARQLASH TAMOYILI - so'z ma'nolarining tutuq belgisi va urg'u yordamida 
farqlanishini tushuntiradi. 
Sa'va – sava, san'at – sanat, yàngi – yangí, hózir - hozìr 
Ulg'ayibdi so‘zi ham fonetik ham morfologik tamoyil asosida yozilgan. 


 
 
ABBREVIATURA 
Abbreviaturalar - Qisqartma otlar, murakkab nomlarning ikkinchi nomi hisoblanib, 
ot so'z turkumida uchraydi. 
✔Es : qisqartmalar nutqiy ixchamlikka erishish maqsadida avval yozma nutqda paydo 
bo'lib, keyin ommalashib og'zaki nutqqa o'tadi. 


✅Tilimizda so'zlarni qisqartirishning 4 usuli bor... 
1)Murakkab nom tarkibidagi so'zlarning 1-tovushlari qisqaradi : 
DTS, IIB, MXX, DXX, BMT 
2)Murakkab nom tarkibidagi 1-so'zning 1-bo'g'ini qolganini bosh harflari : 
FarDU, O'zMU, O'zAS (O'zbekiston adabiyoti va san'ati 
3)1- va 2-so'zning 1-bo'g'ini qolgani to'liq 
O'zMashXolding, O'zTransgaz, O'zAvtoyo'l 
4)1-so'zning 1-bo'g'ini qolgani to'liq : 
Toshshaharnon, O'zneftgaz, O'zvinosanoatxolding 
Es : Qisqartmalar barchasi morfologik tamoyil asosida yoziladi.Ularning bosh harflari 
qo'shib yoziladi. 
Qisqartma otlarga qo'shimchalar ham qo'shilishi mumkin : YXHTning, BMTga 
IZOFALI BIRIKMA 
 
Izofali birikma - qismlari bir-biriga -i,-yi yordamida bog'langan, tilimizga tojik va 
arab tillaridan o'zlashgan murakkab birikmalar. 
Tolibi ilm, dardi bedavo, piri komil, oynayi jahon, tarjimayi hol, nuqtayi nazar, 
kaminayi kamtarin, bandayi ojiz. 
Es : izofali birikmalar doim ajratib yoziladi. 
Izofali birikmalarning qaysidir qismi tilimizda ma'no ifodalamagani uchun qo'shib 
yoziladi : Ro'yirost, dardisar, ro'yixotir, ro'yixush 
ba'zida izofa yozilmaydigan birliklar qo'shib yoziladi : 
Guli beor - gulbeor (fonetik hodisa yo'q), gulsapsar, guldon, gulnor. 
Eslatma : Izofa tushib qolgan so'z qo'shma so'zga aylanadi.... 
Izofali birikmalar tilimizda qaratqich qaralmish munosabatiga to'g'ri keladi. 
 
ASOSIY IMLO QOIDALARI : 

Download 2.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling