Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Кичик ёшдаги гандболчилар билан ишлаш услубиятлари.
11-12 ёшлилар. Бу ёшдаги болалар учун уларнинг тана аъзолари ва тизимлари ривожланишида нисбатан мо`ътадиллик кузатилади. Бу ёшда марказий асаб тизими пластик еканлиги, юрак-томир тизими қисқа муддатли, узоқ давом етмайдиган тезлик зо`риқишларига Чидамлилиги, жисмоний сифатларни ривожланиши лозим даражада еканлиги туфайли болаларда зарур ко`никмаларини шакллантириш учун қулай шароит мавжуд бо`лади.
Шуни есда тутиш керакки, бу ёшда ҳали скелет суяклари етарли даражада мустаҳкам бо`лмайди, пайлар егилувчан ва чо`зилувчан бо`лади. Мушаклар нисбатан суст ривожланган: йирик мушаклар яхшироқ ривожланган ва майда мушаклар кам ривожланган бо`лади. Бундай вазият ҳисобга олинмаса (яъни машг`улотлар ното`г`ри ташкил етилса ва машқлар ното`г`ри танланса) ко`крак қафаси ва умуртқа паг`онаси шаклини о`згаришига учраши, гавда расолиги бузилиши мумкин.
Бу ёшдан о`пка ҳали етарли даражада ривожланмаганлиги сабабли нафас олиш аппаратининг функсионал имкониятлари чекланган бо`лади. ЙУкланиш кучайиб борган сари томир уриши ва нафас олиш анча тезлашиб кетиб, аста-секинлик билан аслига қайтади. Бу ёшдаги болаларнинг функсионал имкониятлари чекланган бо`лади.
Машг`улотларда ҳар тамонлама жисмоний тайёргарликка алоҳида еътибор берилади. СҲу мақсадда хилма-хил воситалардан фойдаланилади. Бу воситалар қанчалик ко`п бо`лса, қо`йилган вазифалар шунчалик мувоффақиятли бажарилади. Мураккаблиги турлича бо`лган ҳар хил ко`никмаларининг ко`п ҳосил қилиниши яна янги-янги ко`никмаларини шакллантириш вазифасини осонлаштиради.
Болаларнинг ёш хусусиятларига қараб вужудга келтириладиган қулай шароитларининг яна бири бу ёшдан егилувчанлик-букилувчанлик ҳамда чаққонлик-епчиллик машқларининг кучли таъсир қилишидир. Шунинг учун акробатик машқларга еътибор бериш керак. Бу машқларни улоқтириш машқлари билан, то`пни турли ё`налишлар бо`йлаб узатиш машқлари билан қо`шиб бажариш лозим.
Куч ко`рсаткичлари 11-12 ёшли болаларда ҳали жуда кичик бо`лади. Шунинг учун аввал бошданиқ машг`улотларга тезлик-куч тавсифидаги машқлар, сакраш машқлари киритилиши лозим (дастлаб турган жойдан сакраш машқлари бажарилади, кейинчалик ҳаракат қилиб туриб буюмларсиз сакраш машқларига о`тилади, со`нгра ип билан сакралади, ва ниҳоят, алоҳида-якка то`сиқлардан сакраб о`тиш машқлари ёпилади). Бу машқлар тез чарчатиб қо`йишини ҳисобга олиб, болаларга оз-оздан машқ қилдирилади, машқлар орасида фаол дам олиш дақиқалари уюштирилади.
Ҳар бир усул аввалига алоҳида-алоҳида о`рналади. Бунинг учун махсус тарзда вужудга келтирилган шароитлар ишга солинади. Машқлар аниқ о`зига ҳослик касб етиши керак. Бунинг учун шерикларни турли шаклда сафга тург`изиб, уларга битта усулнинг о`зини турли ҳолатларда бажариш таклиф қилинади. Машқни бажараётган вақтда о`қувчидан о`з жойини, ко`риб хотирлаб мо`лжал олиш талаб қилинадиган ҳар хил қо`шимча ҳаракатлар ҳам бажарилади.
Тактик ко`никмаларини шакллантириш вақтида дастлаб уни ҳал қилиш усуллари ко`рсатиб берилади. Фақат орадан анча вақт о`тгач о`қувчи о`зига ко`рсатиб берадиган дастлабки вазифаларни уддалай олганидан кейингина унга тактик топшириқ танлаш, бу ишда о`з ташаббусини ко`рсатиш ҳуқуқи берилади.