Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo’nalishi

2.4.Tadqiqot o’tkazishdagi agrotexnik sharoitlar va tadbirlar

Qovoqchani yetishtirishning qishloq xo'jaligi texnologiyasining o'ziga xos xususiyati quyidagilardan iboratki, o'simlik mavsumning boshida azotni, meva berish davrida esa kaliyni eng intensiv o'zlashtiradi. Shuning uchun qovoqcha yetishtiriladigan tuproqlarda barcha ozuqa moddalari yetarli miqdorda va o'simliklar uchun oson o’zlashtiriladigan shaklda bo'lishi kerak.
Mineral o'g'itlarning dozalari va qo'llash me'yorlari tanlab olingan namunalarni dala sharoitida tahlil qilish natijalariga va prognoz qilingan hosilga muvofiq belgilanadi. Tuproqni ekishga tayyorlash avvalgi hosilni yig'ib olgandan so'ng, diskli kultivatorlar bilan 6-8 sm chuqurlikda haydash orqali boshlanadi. Shudgorlashdan oldin mineral o'g'itlar superfosfat, ammafos va boshqa kam eriydigan o'g'itlar qo'llaniladi. Oson eruvchan o'g'itlar o'simliklarni parvarish qilish vaqtida ekish paytida qo'llaniladi. Mikroelementlarning berilishi otalik va onalik gullarining shakllanishini rag'batlantiradi, kasalliklarga chidamliligini oshiradi va hosilning sifatini ta'minlaydi. Kuzgi shudgor urug'lantirilgandan keyin amalga oshiriladi. Qumloq tuproqlarda shudgorlash chuqurligi kamida 23-25 ​​sm, o’rta va og’ir tuproqlarda- 25-27 sm bo'lishi kerak. Begona o‘tlar paydo bo‘lmasligi uchun, kuzda shudgorlash 10-12 sm chuqurlikda 1-2 marta kuzda amalga oshiriladi. O'g'itlashning dozalari va mineral oziqlanish elementlari o'rtasidagi nisbat tuproqning unumdorligini, uni ozuqa moddalarining harakatchan shakllari bilan ta'minlashni va oldingi qo’llanilgan o'g'itni hisobga olgan holda belgilanadi. Mineral o'g'itlar kuzgi shudgorlash yoki erta bahorda yetishtirish vaqtida qo'llaniladi. Fosforli va kaliyli o'g'itlar me'yorining 2/3 qismi kuzgi shudgorlashda, azotli o'g'itlar ham, 2/3 qismi erta bahorda qo'llaniladi.

2.5. Tadqiqot o’tkaziladigan navlarni ekish tasnifi .

Qovoqcha ko'chatlari diametri 10-12 sm va balandligi 10 sm bo'lgan polietilen idishlarda o'stiriladi. Idishlarni to'ldirish uchun ishlatiladigan tuproq substratini tayyorlash uchun 5 qismli sodali tuproq, 4 qism gumus va 1 qism. qum olinadi. 100 kg tuproq aralashmasi uchun 150-200 g kaliy tuzi, 200-300 g ammiakli selitra va 1,0-1,2 kg superfosfat qo'shiladi. Bunday usul qo'shimcha ildizlarning shakllanishini rag'batlantiradi, ko'chatlarning so’lishini oldini oladi. Ekishdan oldin urug'lar kaliy permanganatning 1% eritmasida 20 daqiqa davomida dezinfektsiya qilinadi va oqava suvda yuviladi. Ko‘chatlar paydo bo‘lgunga qadar o’simlik yetishtiriladigan issiqxonada havo harorati +28...+30°C darajasida saqlanadi, kurtaklar paydo bo‘lgandan keyin 3-4 kun davomida +16...+18° gacha pasayadi va issiqxonada harorat shu tarzda saqlanadi. Quyoshli kunlarda +25...+30°, bulutli kunlarda — +20...+22°, kechasi +16... +18°c harorat o’simlik uchun optimal daraja hisoblanadi. Nisbiy namlik 50-60% darajasida saqlanadi. Ko’chatlarni sug’orishda +18 .. + 20 ° C haroratgacha qizdirilgan suv bilan sug'orish tuproqning botqoqlanishiga yo'l qo'ymaslik uchun amalga oshiriladi. Birinchi kurtaklar paydo bo'lishidan oldin, xonadagi haroratni 18-25 ° S darajasida saqlash tavsiya etiladi. Taxminan bir hafta o'tgach, birinchi kurtaklar paydo bo'ladi va 25-30 kundan keyin o'simliklar ochiq yerga ekiladi. Qovoq to'g'ridan-to'g'ri tuproq bo'lagi bilan ochiq erga ekilgan bo'lishi kerak, chunki bu o'simlikning ildizlari keraksiz bezovtalikni yoqtirmaydi. Shuning uchun ko'plab bog'bonlar qovoq ko'chatlarini etishtirishda yopiq idishlardan foydalanadilar. O'simliklar ozuqa moddalarining yetishmasligini boshdan kechirmasligi va bir-biriga aralashmasligi uchun qovoq har 50-70 sm ochiq yerga ekilishi kerak. Ba'zi bog'bonlar 2-3 urug'ni bitta ko'chat teshigiga solib, unib chiqqandan keyin o'simliklarni ingichka qilib, har bir teshikda eng kuchli va eng yaxshi rivojlangan urug'lardan birini qoldiradilar. Ba'zi bog'bonlar o'rim-yig'imdan 7-10 kun oldin sug'orishni butunlay to'xtatishni maslahat berishadi, chunki bu holda qovoq chirishga kamroq moyil bo'ladi. Qovoqchani Cucurbita oilasining boshqa o'simliklari yonida ekmagan ma’qul, shuningdek, ularni bir necha yil ketma-ket bir joyda yetishtirish tavsiya etilmaydi. Lekin kartoshka, lavlagi, karam, sabzi, piyoz yoki ko'katlardan keyin qovoqcha juda yaxshi o’sadi. Qovoqcha uchun joy tanlash va tayyorlashda, sabzavot yer osti suvlari yuqori bo'lgan kislotali tuproqlarni yoqtirmasligini, shuningdek, xlor o'z ichiga olgan o'g'itlarni qo'llashga salbiy reaksiya bildirishini hisobga olish kerak.