Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo’nalishi

3.2. Qovoqcha nav namunalaring o`sishi va rivojlanishi.

Qovoqcha quyoshni yaxshi ko'radi. Quyosh nurining yetishmasligi hosilning yarmini yo'qotishga olib kelishi mumkin. Ba'zi hollarda o'simlik hatto meva bermasligi ham mumkin. O'simlik o’sishi uchun mo'tadil tuproq namligini zarur. Haddan tashqari suv yoki yuqori havo namligi hosilning pasayishiga olib keladi. Har qanday turdagi qovoqcha uchun eng yaxshi sharoit - bu kislotali bo'lmagan va unumdor tuproqli quyosh bilan har tomondan yoritilgan yer maydonidir. O'simlik mikroelementlarni juda yaxshi o’zlashtiradi. Quyida qovoqchaning bir necha xil navlari keltirib o’tilgan.Ular quyidagi xususiyatlarga ega.
Aral. 2010-yilda Davlat reyestriga kiritilgan. Ertapishar duragay. Palagi o‘rtacha kattalikda, poyalari ko‘p, barg shakli yuraksimon, biroz dag‘al, rangi och yashil, meva tugishi tez, mag‘zi krem rangda. Meva shakli tekis va ixcham, tusi och yashil, biologik pishganda sarg‘ish rangga ega bo‘ladi. Uzunligi 18-24 sm. Meva vazni 100 g, o‘suv davri 65 kun. Hosildorlik ko`rsatkichi 2008-2009-yillarda Chinoz nav sinash stansiyasida gektaridan 40.5 t. ni tashkil etgan. Juda yuqori hosildor duragay. Konservatsiya qilishga mo‘ljallangan. Kasalliklarga chidamli. Dala hovli va aholi tomorqasida ekishga mo‘ljallangan. Mamlakatimiz hududida Andijon, Namangan, Toshkent va Farg‘ona viloyatlarida ekish uchun tavsiya qilingan.


Gribovskiy. Urug'larni ekishdan 55 kun o'tgach meva beradigan o'rtacha pishish davriga ega nav. Ochiq rangdagi mevalar sirtdagi engil qovurg'a va ajoyib ta'm bilan ajralib turadi. Yoshi bilan terisi qalin va qo'pol bo'ladi. Turli xil sovuq ob-havo va kasalliklardan qo'rqmaydi, shuning uchun uni Moskva viloyatida ham, Uralsda ham yetishtirish mumkin. Bu navni parvarish qilish ham osony emas - yaxshi meva berish uchun u faqat muntazam sug'orish va qator oralig’ini yumshatishni talab qiladi.
Chaklun. Bu navning o'ziga xos xususiyatlari yuqori hosildorlik va meva berish muddati hisoblanadi. Birinchi mevalarni 45 kundan keyin yig'ib olish mumkin. Ular oq va silliq yuzaga ega. Qovoqcha mag’ziyumshoq va shirindir. Madaniy turlari kamdan-kam hollarda kasalliklarga duchor bo'ladi va uzoq muddatli tashishga yaxshi toqat qiladi.
Oltin. Gullashda ko’pincha gullashning ayol turiga ega, shuning uchun u mo'l-ko'l va uzoq vaqt davomida meva beradi. Qovoqcha pishganida, ular yorqin sariq rangga aylanadi, shuning uchun ularning nomi oltinga qiyoslanadi.. Og'irligi 400 g gacha bo'lgan mevalar ovqatlanish uchun mos keladi. Kattaroq namunalar esa shirin ta’mini biroz yo'qotadi.
Oq qovoqcha. Ekishdan keyin 35-kuni birinchi hosili yig’ib olinadigan erta duragaylar guruhiga kiritilgan. Oq rangli mevalar silliq yuzaga va ixcham o'lchamlarga ega. Ular zararkunandalar va kasalliklarga chidamli hisoblanadi. Ularni eksport maqsadida tashishda yo’lga chidamli.
Belogor F1 ertapishar duragay hisoblanadi. Turlar orasida ixcham, bir poyali o'simliklar ustunlik qiladi, asosiy kurtaklar qisqa. Barglarioqranglidog'larbilanyashilranggaega. Mevasisilindrsimon, vazni 0,5-1 kg. Sirtsilliq, yashil-oq, to'rsizvanaqshsiz. Poʻstlogʻiingichka. Mevaeti.oq, o'rta, zich, yumshoq.