Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Шахе ни шакллантириш ва камол топтириш


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   143
Шахе ни шакллантириш ва камол топтириш 
тушунчаси
Ш ахсни шакллантириш - унинг усиши, кандайдир янги 
хусусият вафазилатларга эга булиш жараёнидир. «Ш акллан­
тириш» тушунчаси «тарбиялаш»тушунчасига нисбатан кенгрок 
булиб, у шахе ва жамоанинг таркиб топишига таъсир курсата- 
диган хдмма нарсани, шу жумладан максадга мувофик жа- 
раёнлар (укитиш, тарбиялаш, таълим бериш)ни хам, максадга 
номувофик жараёнлар (шахе ва жамоанинг уз ички табиати, 
атрофдаги кишилар, нарсалар, табиат ходисалари ва хоказолар- 
нинг таъсири)ни хам уз ичига олади. «Шакллантириш» ва 
«тарбиялаш» тушунчалари жиддий чегараланса, 
инсонни 
табиат ходисалари тарбиялайди, деб булмайди. Инсонни факат 
кишилар тарбиялайди, табиат ходисалари шахсни шаклланти- 
риши мумкин, аммо уни тарбиялай олмайди.
Шахе ижтимоий муносабатлар, шу жумладан, тарбия 
омили, ижтимоий, ишлаб чикариш, маданий, илмий фаолият ва 
шахсий алокалар омилидан иборат ташки омилларнинг хамда 
биологик ва психологик омилдан иборат ички омилларнинг 
таъсири натижасида шаклланади.
Шахе шаклланишининг асоси унинг фаолияти булиб, бу 
фаолият доимо узини бажарувчига нисбатан шакллантирувчи
узини вужудга келтирган ёки ташкил этган шахсга нисбатан 
шаклланувчи булади.
Жамоанинг шаклланиши хам ташки омиллар - ижтимоий 
муносабатлар, тарбия ва атрофдаги жамоаларнинг хамда ички 
омиллар - жамоа ичидаги муносабатлар, алокалар ва хоказолар- 
нинг таъсири натижасида амалга ошади. Х,амкорликдаги 
фаолият ва жамоавий муносабатлар тажрибасининг тупланиши 
жамоани шакллантирадиган асосий ва бош кучдир.
Такомиллашув - карама-каршиликларнинг бирлиги ва 
курашувдир, ана шу бирлик хамда кураш натижасида руй 
берадиган уз-узидан харакатланишдир.
Ш ахснинг ва жамоанинг такомиллашуви хам карама- 
каршиликларнинг бирлиги хамда кураши натижасида амалга 
ошадиган уз-узидан харакатланишдир. Шахе ва жамоани шакл-
84


лантиришда хам доимо шахсни ва жамоани такомиллаштириш 
назарда тутилади.
Шахе ва жамоа такомиллашувининг самараси уларнинг 
холатидаги сифат узгаришидир.
Шахе такомиллашувининг манбаи зиддиятлар ва уларни 
кондириш йуллари уртасидаги зиддиятлардир. Жамоа такомил­
лашувининг манбаи хам зиддиятлар хисобланади. Психологлар 
жуда куп зиддиятларни, шу жумладан, шахслар ва жамоалар- 
нинг манфаатлари уртасидаги, рахбарларнинг жамоага куяди- 
ган талаблари билан жамоанинг ана шу талабларни бажариши 
орасидаги зиддиятларни хал килиши керак.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling