Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги карши мухандислик иктисодиёт институти иктисодиёт факультети


Download 0.81 Mb.
bet26/51
Sana16.04.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1359337
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   51
Bog'liq
Божхона маъруза

Мавзу буйича назорат саволлари:



  1. Божхона туловлари турлари?

  2. Бож тарифининг асосий максадлари?

  3. Бож тарифи?

  4. Импорт ва экспорт божлар ставкалари?

  5. Мавсумий ва алохида божлар ставкалари?

  6. Бож тарифи буйича преференциялар?

  7. Бож имтиёзлари?

  8. Лицензия маъноси?

  9. Акциз солиги?

  10. Кушилган киймат солиги?

  11. Демпинга карши божлар?



МАЪРУЗА -10 ТАШКИ ИКТИСОДИЙ ФАОЛИЯТ. ТОВАР НОМЕНКЛАТУРАСИ ВА УНИНГ КОИДАЛАРИ


Режа:


10.1. Халкаро конвенциянинг мохияти.
10.2. Ташки иктисодий фаолият товар номенклатураси тушунчалари.
10.3. ТИФ ТНни шархлашнинг асосий коидалари.
10.4. Товар ишлаб чикарилган мамлакатни аниклаш.


Адабиётлар: 1,2,4,5,6,8,11,13,17.


Таянч иборалар:


Халкаро конвенция, ТИФ ТН, товар номенклатураси, таснифлаш тизими, кодлаштириш тизими, ТИФ ТН ни шархлаш коидалари, товар ишлаб чикарадиган мамлакатни аниклаш,


10.1. халкаро конвенция. Жахон амалиётига мувофик булган ташки иктисодий фаолиятни тартибга солишнинг янги принципларига утиш (тарифли бошкариш, лицензиялаш, квоталаш ва хоказолар) юк оборотида булган товарлар устидан божхона назоратини ташкил этишни узгартиришни такозо этади. Товарларни тавсифлаш ва кодлаштиришнинг уйгунлаштирилган тизими (УТ) негизида ишлаб чикилган Ташки иктисодий фаолият товар номенклатураси (ТИФ ТН) ташки иктисодий фаолиятни давлат томонидан бошкариш чора-тадбирлари тизими булди.
Куплаб мамлакатларнинг бож тарифлари учун 1983 йилда Божхоналар хамкорлиги кенгаши томонидан ишлаб чикилган Товарларни тавсифлаш ва кодлаштиришнинг уйгунлаштирилган тизимига асосланиш характерлидир. Ундан божхона ишидан кенг фойдаланила бошланди.
УТ пайдо булиши мехнатнинг халкаро таксимоти ривожланиши, халкаро савдо усишининг нисбатан тезкор суръатлари, куплаб янги товарларнинг пайдо булиши ва бошка омиллар батафсилрок ва бирхиллаштирилган ташки савдо таснифномасини ишлаб чикиш зарурлигини келтириб чикарганлиги билан богликдир. У халкаро савдо статистика маълумотларини туплаш, киёслаш ва тахлил килишни енгиллаштириши, тижорат хужжатларининг бир хил булишаг кумаклашиши, статистика маълумотларининг бир тасниф тизимидан бошкасига утиши билан боглик харажатларни кискартириши, ташки савдо, саноат ва транспорт миллий статистикаси уртасида мустахкамрок алокага эришишга кумаклашиши керак эди.
УТ 10 йил давомида ишлаб чикилди. Уни тузиш негизига асосан Божхоналар хамкорлиги кенгашининг илгаригги номенклатураси кабул килинди. У халкаро амалиётда Брюссель божхона номенклатураси (1950 й.) ёки Халкаро савдо таснифи сифатида маълумдир. Бундан ташкари, яна 12 та турли халкаро ва миллий тасниф тизимларидан фойдаланилган. УТни кабул килган давлатлар Товарларни тавсифлаш ва кодлаштиришнинг уйгунлаштирилган тизими тугрисидаги Халкаро конвенция - шартномани туздилар. Ушбу Конвенциянинг мукаддимасида ахдлашувчи томонлар битимни асосан халкаро савдони ривожлантиришга кумаклашиш, статистика маълумотларини туплаш, таккослаш ва тахлил килишни соддалаштириш, бир тизимдан бошкасига утишда товарларни такрорий тавсифлаш, таснифлаш ва кодлаштириш туфайли келиб чикадиган харажатларни камайтириш хамда халкаро савдо билан боглик турли доиралар фойдаланиши учун ярокли булган ягона божхона - статистика номенклатурасини куллаш воситасида иктисодий ва ишлаб чикариш эхтиёжларини кондириш максадида имзоланганликлари кайд этилади.
УТ Халкаро конвенцияси 20 моддадан иборат. 3-моддада ахдлашувчи тарафларнинг мажбурияти хакида суз боради. Тарафлар божхона-статистика номенклатураси кулланилишига аник амал килиш, УТнинг барча товар позициялари ва кичик позицияларидан, шунингдек бирор-бир узгариш ва кушимчаларсиз уларга тегишли булган ракамли кодлардан фойдаланиш мажбуриятини уз зиммаларига оладилар. Бунда тарафлар уз номенклатурасида УТга караганда куп хонали микдор буйича товарларни таснифлаш учун кичик булимларни ташкил этиш такикланмайди, бунда кичик булимлар олти хонали ракам кодидан ташкари кушилиши ва кодлаштирилиши шарт.
4 ва 5-моддаларда ривожланаётган мамлакатлар томонидан УТнинг кулланилиши ва уларга техник кумаклашиш тугрисида суз боради. Агар ахдлашувчи тараф ривожланаётган мамлакат булса, у холда у узининг ташки савдо тузилмасини ва хужалик имкониятларини хисобга олиб талаб килиниши мумкин булган муддатга УТнинг барча ёки бир кисм кичик позициялари кулланилишини кечиктириши мумкин. Агар ахдлашувчи тараф ривожланган мамлакат булса, бу холда у ривожланаётган мамлакатларга уларнинг илтимосига кура узаро кешилган шартларда техникавий томондан кумаклашади.
6 ва 7-моддалар УТ буйича Кумита ташкил этишга ва унинг функционал вазифаларига багишланган. Конвенцияга мувофик УТ буйича Кумита ташкил этилади. Кумита хар бир ахдлашувчи тараф вакилларидан иборат булади. У бир йилда камида икки марта тупланади. Зарурият булганда Конвенцияга исталган тузатишларни таклиф этувчи ушбу ишчи орган УТни талкин этишга тегишли булган тушунтиришлар ва бошка тавсияларни тузади, буни куллашга тегишли булган ахборотни таккослайди ва таркатади.
Конвенциянинг 8-моддасида суз юритиладиган Кенгаш Кумита томонидан ишлаб чикилган тузатишлар тугрисидаги таклифларни куриб чикади. У буларни пухта урганади ва тасдиклайди.
Конвенция шунингдек томонларнинг ахдлашувчи тараф сифатида иштирокининг хукукий асосини назарда тутади (11-модда). Ушбу модданинг мазмуни куйидагича: Кенгаш аъзолари булган давлатлар, Конвенция томонидан тартибга солинадиган барча ёки айрим масалалар мавзуси хисобланган шартномага кириш ваколати берилган божхона ёки иктисодий иттифоклар, Кенгашининг кургазмасига кура Бош котиб таклиф юборадиган исталган бошка давлат конвенциянинг ахдлашувчи тарафлари булиши мумкин.
Конвенция муддатсиз хисобланади (15-модда), бирок, исталган тараф уни бекор килиши, яъни хакикий эмас деб эълон килиши, уз харакатини тухтатиши мумкин. Бекор килиш Бош котиб томонидан бекор килиш тугрисида билдиришнома олингандан кейин бир йилдан сунг кучга киради.
16-моддада Конвенцияга тузатишлар киритиш тартиби назарда тутилган. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Уставининг 102-моддасига мувофик Конвенция БМТ Котибияти руйхатдан утказилиши керак.


10.2. ташки иктисодий фаолият товар номенклатураси тушунчалари. Товар номенклатураси деганда тегишли тасниф тизими буйича таксимланган товарлар руйхати тушунилади.
Ташки иктисодий фаолият товар номенклатураси (ТИФ ТН) узида таснифлаш ва кодлаштириш тизимидан иборат пухта тузилмани ифодалайди.

Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling