Узбекистон республикаси урта махсус ва олий таълим вазирлиги

uyg‘unlik va mutanosiblik "qonunlari" asosan quyidagilardan iborat:
1. Me’moriy shakllar mutanosibligiga erishish uchun kvadrat, misr 
uchburchagi (tomonlari 3:4:5 nisbatda), teng tomonli uchburchak va ular 
asosida olinadigan butun sonli oddiy nisbat (proporsiya)larni qo‘llash zarur. 
Kvadratdan kelib chiquvchi yarim kvadrat yoki diagonali 
5
ga teng 
ikkilangan kvadrat nisbati ham shakllar go‘zalligini ta’minlashda muhim 
ahamiyat kasb etadi.
2. "Oltin nisbat" deb ataluvchi (1:0,618) mutanosiblik va uning 
hosilalari me’moriy shakllar uyg‘unligiga erishishning muhim omillaridan 
biridir. Ushbu nisbat yarim kvadratning tomonlari va diagonali asosida 
handasaviy qurish yo‘li bilan olinadiki, yarim kvadratning o‘zi kvadratning 
hosilasidir. 
3. Chizmada pargor, qurilish maydonida esa oddiy qoziq va reja ipi 
yordamida olinadigan aylana shakli ham me’moriy inshootlar go‘zalligini 
ta’minlashda ko‘p martalab qo‘llanilgan tartibdir. 
4. Kvadrat diagonollari, kvadratning ichiga va tashqarisiga chizilgan 
aylanalar asosida olingan kvadratlar to‘ridan foydalanish samarasi 
me’morchilikda "dinamik kvadratlar" qonunini vujudga keltirgan. Bu 
qonundan ham me’moriy shakllar uyg‘unligiga erishishda muhim vosita 
tarzida keng foydalanib kelingan. 
5. Me’morchilikda qo‘llaniladigan barcha proporsiyalar (butun sonli 
oddiy nisbatlar, handasaviy qurish yo‘li bilan olinadigan irratsional 
nisbatlar)ni bir-biriga bog‘lovchi va o‘zaro birlashtiruvchi asosiy tartib bu 
modul tizimidir. U me’moriy loyihani ishlashni yengillashtiruvchi va uni 
qurilish maydonida amalga oshirishga yordam beruvchi, ya’ni bino yoki 
inshoot shakllariga mos mutanosibliklarni belgilovchi, ob’yektning 

---

216