Variant №1 Ekologiyani mustakil fan sifatida shaklllanishi,maqsadi va vazifalari

3.Ekologik muammolar,turlari, ularni kelib chiqish sabablari (aholi sonini ortishi, havo, tuproq, suv, ifloslanish, energetika resurslari, ozon tuynugi, iqlim o‘zgarishi, orol muammosi, insonni tabiatga ta’siri, tabiiy resurslar, atrof muxit muxofazasi.)

. Inson xo’jalik faoliyatining tabiat qonunlariga mos kelmasligi, biosferaning insonga aks ta’siri ekologik muammolar kelib chiqishining asosiy sababchisi xisoblanadi. Mahalliy, milliy, regional va global miqyosdagi ekologik muammolami ajratish mumkin. Tabiiy resurslardan noto’g’ri foydalanish, atrof muhitning ifloslanishi, ekosistemalarga me’yoridan ortiqcha bosim oqibatida ekologik muammolaming keskinlashuvi, mahalliy, milliy, regional va global ekologik halokatga olib kelishi muqarrardir. Ekologik xalokat deganda ekosistemalaming qayta tiklanmaydigan darajada buzilishi natijasida o’ta salbiy iqtisodiy oqibatlarga yoki aholining ommaviy nobud bo’lishiga olib keladigan vaziyat tushuniladi. M Atmosferaning 20-30 km oralig’ida joylashgan o’ziga xos himoya qobig’i-ozon ( 03) qatlamining siyraklashuvi ham dolzarb ekologik muammolardan hisoblanadi. Yer yuzida dastlab 1970- yillarda stratosferadagi ozonning kamayishi kuzatildi. 1980-yillarda Antarktida ustida ozonning 50% ga kamayishi qayd qilindi O’zbekiston Respublikasida atmosfera havosining ifloslanishi asosiy ekologik muammolardan biri hisoblanadi. Shaharlaming asosan tog’ oldi va tog’ oraliq botiqlarida joylashganligi, iqlimning issiq va quruqligi O’zbekistonda atmosfera havosi ifloslanish darajasining nisbatan yuqori bo’lishiga olib kelgan. Suvlaming ifloslanishi ham dolzarb ekologik muammolaridan biri xisoblanadi. O’zbekistondagi eng dolzarb ekologik muammolardan hisoblanadi. Tog’-kon sanoati eng katta xajmdagi chiqindilami beradi. Har yili o’rta hisobda 100 mln.tonnadan ortiq sanoat, maishiy va boshqa chiqindilar vujudga keladi va 15-20% zaxarlidir. Respublikada chiqindilami joylashtirish va zararsizlantirish, qayta ishlash talabga to’la javob bermaydi

“HFX” kafedrasi mudiri: G’. Mirzaqulov