Ventilyasiya xajmining normotiv kattaligini uglerod (IV) oksidining mikdorini xisobga olgan xolda bitta odamga bir soatda

Oziq-ovqat ratsioni kalloriyaliligi va to'yimlilik qimmatini taonmoma va 
jadvallar yordamida hisoblashga misol 
Taom 
Mahsulot 
lar 
Toza 
lanma 
gan 
massa, 
g 
(brutto) 
O'zlashtiriladigan moddalar miqdori 
Oqsillar 
(g) 
yog'lar (g) 
uglevodlar 
(g) 
kalloriyaliligi 
(g) 
kalsiy (mg) 
temir (mg) 
Nonusht
a non sut 
bilan 
Jaydari 
un-dan 
qolipga 
solib 
yopil-gan 
javdar non 
200 
4,69x200 
------------= 
100 
9,38
0,74x200 
------------= 
100 
1,48 
39,2x200 
-----------= 
100 
78,4 
186,8x200 
--------------= 
100 
373,6 
27x200
----------= 
100 
54 
2,1x200 
----------= 
100 
4,2 
Sut 
250 
3,26x250 
-----------= 
100 
8,15 
3,52x250 
------------= 
100 
8,8 
4,41x250 
------------= 
100 
11,0 
64,2x250 
------------= 
100 
160,5 
115x250 
-----------= 
100 
287,5 
0,15x250 
------------= 
100 
0,37 
Jami 
450 
17,53 
10,28 
90,4 
534,1 
341,5 
4,57 
Nonushtaga yana boshqa taom yoki mahsulotlar qo'shib, non miqdori kamaytiriladi, 
shundagina u to'laqonli hisoblanadi. 

---

Masalan: Non— 125 gr. 
Sut-200 ml. 
Tuxum — 1 ta 
Sariyog' — 25 gr. 
Shakar — 20 gr, va hokazo. 
19-jadval(b) 
Taom 
Mahsulotl
ar 
Tozala
n- 
magan 
massa, 
g 
(brutto) 
VITAMINLAR, % 
fosfor 
(mg) 
A 
karo 
tin 
B, 
B
2
C 
PP 
Nonusht
a sut 
bilan 
Jaydari 
un-dan 
qolipga 
solib yopil 
gan javdar 
non 
200 
180x200 
----------= 
100 
360 
yo'q 
yo'q 0,15x200 
----------- 
=100 
0,3 
0,07x200 
------------ = 
100 
0,14 
yo'q 
0,7x200 
---------- = 
100 
1,4 
Sut 
250 
87x250 
———= 
100 
217,5 
0,5x250 
--------- = 
100 
217,5 
yo'q 
0,05x250 -
---------- 
100 
=1,125 
1,0x250 
100 
= 2,5 
1,0x250 
---------- = 
100 
2,5 
0,7x250 
--------- = 
100 
1,75 
Jami 
450 
577,5 
1,25 
0,425 
2,64 
2,5 
3,15 
Aytaylik, sutkalik 3200 kkalni. shundan nonushta 800, tushlik 1800, kechki ovqat 600 
kkalni tashkil etadi. U holda sutkalik kalloraj nonushtaga: 
800x100 1800 x 100 
----------- = 25%; tushlikka ---------------- = 56% 
3200 3200 
600x100
kechki ovqatga ----------- = 19%  tog’ri keladi. 
3200 
Taomlarning turlicha bo'lishiga ahamiyat beriladi (bir xil taom haftada 1—2 marta 
berilishi mumkin). Kunlik ratsiondagi kaloriyasi baholanadi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun ertalabki nonushta 20-25%, tushlik ovqat 
35—40%, kechki tushlik ovqat 10%, kechki ovqat 20—25% ni tashkil qilishi shart. 
Darsning oxirida ovqatning to'liq bahosiga xulosa beriladi. Talabalar taomnomada 
ko'rsatilgan ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibini va kaloriyasini hisoblab 
chiqadilar va olingan ma'lumotlarga qarab xulosa chiqaradilar. 
 

---

Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi C vitamini 
miqdorini aniqlash 
Ovqat mahsulotlarini C vitamini bilan boyitish. C vitamini iste'mol qilinadigan 
ovqat mahsulotlarida yetishmasligining oldini olish maqsadida ovqat mahsulotlari 
tayyorlashda gigiyena tadbirlariga rioya qilish zarur. Bundan tashqari, C vitamini 
yetishmasligining oldini olish uchun oziq-ovqat mahsulotlarini C vitamini bilan 
boyitish maqsadida bolalar muassasalari, bolalar uyi, kasalxonalar, tug'ruqxonalar, 
qariyalar uyi, parhez oshxonalarida askorbat kilotasi ovqatga (yil bo'yi) qo'shib be-
rilishi kerak. 
Maktablar, o'quvchilar oromgohlari, korxona oshxonalari, oliy o'quv yurtlarida 
ovqatlarning C vitamini bilan to'la ta'minlanishi, sog'liqni saqlash tashkiloti tomonidan 
nazorat qilinadi. 
Iste'mol qilishga tavsiya qilingan ovqatlar tarkibidagi C vitamini miqdori har oyda bir 
marta laboratoriyada tahlil orqali aniqlab turiladi va natijalari daftarga yozib boriladi. 
Taom tarkibidagi C vitaminini aniqlash uchun xo'randalarga berilayotgan ovqatdan 
namuna olinadi. Namuna olingandan boshlab, tahlil qilguncha bo'lgan vaqt 1 — 1,5 
soatdan oshmasligi kerak. Oziq-ovqat mahsulotlaridagi C vitaminini aniqlash usuli 
askorbat kislota (AK) va indikator 2,6—dixlorfenolindofenol (Tilmans reaktivi) 
orasida boradigan oksidlanish-qaytarilish reaksiyasiga asoslangan. 
AK reduksiya xossasiga ega, vodorodning 2 atomini oson berib, degidroaskorbat 
kislotasigacha oksidlanadi. Tilmans reaktivi qaytariladi. Tilmans reaktivi ishqoriy va 
neytral muhitda ko'k tusga, kislotali muhitda esa qizil tusga kiradi. 
Askorbat kislotasining qaytarilishi natijasida indikator rangsiz leykoforma tusiga 
kiradi. 
C vitaminini aniqlash uchun tekshirilayotgan eritma kislotali muhitda reaktiv bilan och 
pushti rangga kirguncha titrlanadi. 
Tayyor taomdagi askorbat kislota (AK)