Выпускная квалификационная работа

4-sinf matematika darslarida oʻquvchilarning fikrlash qobiliyatlarini faollashtirish usullari.
Mundarija

Kirish

1-bob
1.1 Kichik yoshdagi o'quvchilarning aqliy faolligini oshirishning didaktik asoslari

1.2 Matematika darslarida talabalar faoliyatini faollashtirish usullarining umumiy tavsifi

1.3 Kichik yoshdagi o'quvchilarning aqliy faolligini oshirish uchun matematika darsligining imkoniyatlarini tahlil qilish (Moro M.I. va Peterson L.G. darsliklari misolida)
2-bob

2.1 Tadqiqotni tashkil etish va o'tkazish

2.2 Tadqiqot natijalarini tahlil qilish
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati

Ilovalar

Kirish

Odamlarning har bir avlodi maktabga o'z talablarini qo'yadi. Agar yaqin vaqtgacha maktabning eng muhim vazifasi o`quvchilarni chuqur bilim va tushunchalar bilan qurollantirish bo`lsa, hozirda umumta`lim maktabining vazifalari boshqacha. Olimlarning fikricha, ilmiy bilimlar hajmi taxminan har o‘n yilda ikki baravar ko‘payadi, shuning uchun ham inson ilm-fandan hayotdan ortda qolmasligi uchun o‘z bilim va ko‘nikmalarini doimiy ravishda yangilab borishi, to‘ldirishi zarur. Shu munosabat bilan maktab matematika ta'limini qayta qurishning asosiy vazifalaridan biri o'qitish tizimini o'qitishning rivojlantiruvchi funktsiyasi ustuvorligiga qayta yo'naltirishdir.

Taniqli mahalliy psixolog V.A. Krutetskiy maktab o'quvchilarining matematik qobiliyatlarini rivojlantirishni o'rganib, "maktabda nafaqat matematikani, balki matematik fikrlash usullarini, matematik tahlilning umumiy tamoyillarini ham o'rgatish kerak" degan xulosaga keladi [20, p. 115].
Yuqorida aytilganlarga asoslanib, talabalarga ta'lim berishda pedagogik jarayonda o'quvchilarning mustaqilligi va faol tafakkurining namoyon bo'lishini, shuningdek, ularning aqliy rivojlanishini oshirishga imkon beradigan sharoitlarni topish kerak. Boshqacha qilib aytganda, maktab o'quvchilarining aqliy faoliyatida ham, umuman aqliy rivojlanishda ham siljishlarga erishish uchun qanday mashg'ulot bo'lishi kerak degan savol tug'iladi.
Faqat bilim to‘plashdan iborat bo‘lgan, bolaning fikrlash qobiliyatini shakllantirmaydigan ta’lim o‘sha aqliy operatsiyalarni (tahlil, sintez, taqqoslash, umumlashtirish va hokazo) o‘rgatmaydi, ular yordamida mazmunli bilimlar olinadi. , aqliy rivojlanish uchun samarasiz. Ammo, hozirgi vaqtda ta'lim jarayonida bolalarning aqliy faoliyatining asosiy predmeti o'zlashtirilishi kerak bo'lgan mazmun bo'lib qolmoqda va bolalarga aqliy faoliyatning umumiy usullarini o'rgatish bo'yicha etarli ish olib borilmayapti , chunki aqliy faoliyat texnikasini rivojlantirish uchun maxsus dastur mavjud emas. Bilimlarni o'zlashtirish va aqliy faoliyat usullarini shakllantirishning yagona organik jarayoniga birlashishi o'qituvchilar va psixologlar Yu.K. tomonidan ishlab chiqilgan dolzarb muammolardan biridir. Babanskiy, D.B. Xudo oyavlenskiy, P.Ya. Galperin, I.Ya. Lerner, A.N. Leontiev, HA Menchinskaya, AA Joiner, N.F. Talyzina va boshqalar.
Talabalarning o'quv faoliyatida ikki tomon mavjud: bilimlarni shakllantirish (tushunchalar, g'oyalar va boshqalar) va o'quv materiali bilan ishlash usullarini (texnikasini) shakllantirish. Mehnat usullari deganda ular aqliy faoliyat usullarini tushunadi, ularni o'zlashtirish bilimlarni shakllantirishning zaruriy tarkibiy qismidir. Aqliy faoliyat metodi deganda, uni o`quvchilarning amalga oshirish usullari (taqqoslash, mavhumlashtirish, umumlashtirish va boshqalar) va harakatlar ro`yxatida ifodalanishi mumkin bo`lgan usullar tushuniladi. Shakllangan texnikaning ikki tomoni bor: harakat usuli va ushbu usulga egalik qilish to'g'risida umumlashtirilgan bilim.
O'qitish texnikasi bilimlarni shakllantirish bilan bir vaqtda amalga oshirilishi kerak. Narsa va hodisalarning mohiyatini bilish aqliy faoliyat usullari yordamida amalga oshiriladi, shuning uchun ularni ta'lim mazmuniga kiritish kerak. Maktab amaliyotida esa aqliy faoliyat usullari maxsus assimilyatsiya ob'ekti sifatida harakat qilmaydi, ularning shakllanishi o'z-o'zidan, alohida o'quv fanlarini o'rganish jarayonida davom etadi. An'anaviy boshlang'ich ta'limda o'quvchilarning harakatlarini namuna bo'yicha tashkil etish keng tarqalgan bo'lib qolmoqda, bu fikrlash mustaqilligi va faolligini shakllantirishga, demak, aqliy faoliyat texnikasini rivojlantirishga yordam bermaydi.
Fikrlashning oqilona usullarini shakllantirish maktab oldida turgan eng muhim savollardan biri - "bolalarni aqlli o'qishga qanday o'rgatish kerak" degan savolga bevosita javob beradi, chunki o'rganilgan usullar o'quvchining mulkiga, ta'limni o'z-o'zini egallashning "vositasiga" aylanadi. material .
Ta'limning asosiy psixologik kontseptsiyasi sifatida biz psixologlar (P.Ya.Galperin, N.A.Leontiev, S.L.Rubinshteyn va boshqalar) tomonidan ishlab chiqilgan faoliyat yondashuvini olamiz.
Aqliy faoliyat texnikasini kichik yoshdagi o'quvchilarga o'rgatish kerak, chunki. ularsiz o'quv dasturining materialini to'liq o'zlashtirib bo'lmaydi. Ammo mantiqiy fikrlashning rivojlanishi "umuman" - zarur usullar tizimini bilmasdan, ularning mazmuni va shakllanish ketma-ketligini bilmasdan ketadi. Bu mantiqiy fikrlashning o'z-o'zidan rivojlanishiga olib keladi, shuning uchun ko'pchilik o'rta maktab o'quvchilari fikrlashning asosiy usullarini ham o'zlashtirmaydilar.
Bir qator tadqiqotlarda mualliflar aqliy faoliyatning individual usullarini shakllantirishning turli uslubiy yondashuvlarini ko'rib chiqadilar (AA Lyublinskaya, HA Menchinskaya, A. Ya. Savchenko va boshqalar).
Boshlang'ich sinf o'qituvchisi, eng avvalo, bolalarni bilim olishga o'rgatishi, o'quvchilarning yangi bilimlarni egallashga bo'lgan ehtiyojini rivojlantirishi kerak. O`qituvchi aqliy faoliyatning mohiyati va kelib chiqishi nimadan iboratligini, u qanday usullardan iboratligini, bu usullar qanday tartibda shakllantirilishi kerakligini bilsagina bu muammolarni hal qilish mumkin.
Yuqoridagi barcha mualliflarning ishlari katta nazariy va amaliy ahamiyatga ega bo'lib, tadqiqotda o'qituvchilar oldida turli fanlarni o'rganishda fikrlashni shakllantirish vazifasi turibdi. Biroq, muammoning bu formulasi etarli emasligi aniq. Tafakkurni hech qanday usuldan shakllantirish mumkin emas, ular ichki mantiq bilan o'zaro bog'langan, shuning uchun ular faqat ma'lum bir ketma-ketlikda shakllanishi mumkin. Yana bir muhim jihat shundaki, aqliy faoliyat usullari nafaqat boshlang'ich sinflarda, balki umumta'lim maktablari bitiruvchilarida ham sezilarli darajada maktab o'quvchilari tomonidan o'zlashtirilmaydi.
Ko'rib chiqilgan tadqiqotlarda texnikani shakllantirish ma'lum bir tarkib materiali bo'yicha amalga oshiriladi. Boshlang'ich maktabning dasturiy materiali asosida maktab o'quvchilarining tafakkurini qanday rivojlantirish kerak ? Ushbu asarlarda bu masala ko'rib chiqilmagan.
Yuqorida aytilganlarga asoslanib, biz tadqiqotimizning maqsadini belgilab oldik: matematika darslarida kichik yoshdagi o'quvchilarning aqliy faoliyatini faollashtirish usullarini muvaffaqiyatli shakllantirish uchun zarur bo'lgan pedagogik shartlarni aniqlash .