Выпускная квалификационная работа

1 -bob


1.1 Kichik yoshdagi o'quvchilarning aqliy faolligini oshirishning didaktik asoslari

Ta'lim - tizimli ta'lim olishning eng muhim va ishonchli usuli. Pedagogik jarayonning barcha muhim xususiyatlarini (ikki tomonlama, shaxsni har tomonlama rivojlantirishga yo'naltirilganligi, mazmuni va protsessual jihatlarining birligi) aks ettiruvchi mashg'ulotlar bir vaqtning o'zida o'ziga xos sifat farqlariga ega.

Voqelikni talaba ongida aks ettirishning murakkab va ko'p qirrali, maxsus tashkil etilgan jarayoni bo'lib, o'rganish o'qituvchi tomonidan boshqariladigan o'ziga xos bilish jarayonidan boshqa narsa emas. Aynan o‘qituvchining rahbarlik roli o‘quvchilar tomonidan bilim, ko‘nikma va malakalarni to‘liq o‘zlashtirishni, ularning aqliy kuchi va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishni ta’minlaydi.
Kognitiv faoliyat - bu hissiy idrok, nazariy fikrlash va amaliy faoliyatning birligi. U hayotning har bir bosqichida, barcha faoliyat turlarida va o'quvchilarning ijtimoiy munosabatlarida (mahsulotli va ijtimoiy foydali mehnat, qiymatga yo'naltirilgan va badiiy-estetik faoliyat, muloqot), shuningdek, turli xil mavzuli amaliy harakatlarni bajarish orqali amalga oshiriladi. o'quv jarayoni (tajriba qilish, loyihalash, tadqiqot muammolarini hal qilish va boshqalar). Ammo tafakkur faqat o'rganish jarayonida, faqat shaxsga xos bo'lgan maxsus o'quv-kognitiv faoliyat yoki o'qitishda aniq shaklga ega bo'ladi.
O'rganish har doim muloqotda sodir bo'ladi va og'zaki-faol yondashuvga asoslanadi. So'z ayni paytda o'rganilayotgan hodisaning mohiyatini ifodalash va anglash vositasi, muloqot va o'quvchilarning amaliy bilish faoliyatini tashkil etish vositasidir.
O'rganish, boshqa jarayonlar kabi, harakat bilan bog'liq. U, yaxlit pedagogik jarayon kabi, vazifa tuzilmasiga ega, shuning uchun o'quv jarayonidagi harakat bir ta'lim muammosini hal qilishdan boshqasiga o'tadi, talabani bilish yo'li bo'ylab harakat qiladi: jaholatdan bilimga, so'ngra to'liq bo'lmagan bilimdan to'liqroqgacha. va aniq. Ta'lim bilim, ko'nikma va malakalarni mexanik "o'tkazish" bilan chegaralanmaydi, chunki ta'lim - bu o'qituvchilar va talabalar yaqindan o'zaro ta'sir qiladigan ikki tomonlama jarayon: o'qitish va o'qitish.
Talabalarning o'qituvchining darsiga munosabati odatda faollik bilan tavsiflanadi . Faoliyat (o'rganish, o'zlashtirish, mazmun va boshqalar) o'quvchining o'z faoliyati sub'ekti bilan "aloqa" darajasini (intensivligini, kuchini) belgilaydi.
Faoliyat tarkibida quyidagi tarkibiy qismlar ajralib turadi:

• 
  o'quv topshiriqlarini bajarishga tayyorlik;
  
• 
  mustaqil faoliyatga intilish;
  
• 
  vazifalarni vijdonan bajarish;
  
• 
  tizimli o'qitish;
  
• 
  shaxsiy darajasini va boshqalarni yaxshilash istagi.
  

O`quvchilarni bilim olishga undashning yana bir muhim jihati faoliyat bilan bevosita bog`liq bo`lib, u faoliyat ob`ektini, vositalarini belgilash, uni kattalar va o`qituvchilar yordamisiz o`quvchining o`zi amalga oshirish bilan bog`liq bo`lgan mustaqillikdir. Aqliy faoliyat va mustaqillik bir-biridan ajralmas: faolroq maktab o'quvchilari, qoida tariqasida, ko'proq mustaqil; o'quvchining o'z faoliyatining etarli emasligi uni boshqalarga qaram qiladi va uni mustaqillikdan mahrum qiladi.
Talabalar faoliyatini boshqarish an'anaviy ravishda faollashtirish deb ataladi. Faollashtirishni talabalarni baquvvat, maqsadli o'rganishga undash, passiv va stereotipik faoliyatni, aqliy mehnatdagi turg'unlik va turg'unlikni engib o'tishning doimiy davom etadigan jarayoni sifatida aniqlash mumkin . Faollashtirishning asosiy maqsadi talabalar faolligini shakllantirish, o'quv jarayoni sifatini oshirishdir.
Pedagogik amaliyotda aqliy faoliyatni faollashtirishning turli usullari qo'llaniladi, ularning asosiylari turli xil shakllar, usullar, o'qitish vositalari, ularning kombinatsiyalarini tanlash, yuzaga keladigan vaziyatlarda talabalarning faolligi va mustaqilligini rag'batlantiradi. .
Sinfda eng katta faollashtiruvchi ta'sir o'quvchilarning o'zlari bajarishi kerak bo'lgan vaziyatlar bilan ta'minlanadi:

• 
  fikringizni himoya qilish;
  
• 
  munozara va munozaralarda qatnashish;
  
• 
  o'rtoqlari va o'qituvchilariga savollar berish;
  
• 
  o'rtoqlarning javoblarini ko'rib chiqing;
  
• 
  o'rtoqlarning javoblari va yozma ishlarini baholash;
  
• 
  zaifroq o'quvchilarga tushunarsiz joylarni tushuntirish;
  
• 
  amalga oshirilishi mumkin bo'lgan vazifani mustaqil ravishda tanlash;
  
• 
  muammoning (muammoning) mumkin bo'lgan yechimining bir nechta variantini topish;
  
• 
  o'z-o'zini tekshirish, shaxsiy harakatlarini tahlil qilish holatlarini yaratish;
  
• 
  muammolarni ularga ma'lum bo'lgan yechish usullarini kompleks qo'llash orqali hal qilish.
  

Aytish mumkinki, mustaqil ta'limning yangi texnologiyalari, birinchi navbatda, o'quvchilarning faolligini oshirishni anglatadi: o'z kuchlari bilan erishilgan haqiqat katta ahamiyatga ega.
Bundan xulosa qilish mumkinki, ta’lim muvaffaqiyati pirovard natijada o‘quvchilarning o‘qishga bo‘lgan munosabati, ongli va mustaqilligi, faolligi, bilim, ko‘nikma va malakalarni egallashi bilan belgilanadi.
Boshlang'ich sinf o'quvchilarining aqliy faoliyati turli darajalarda amalga oshirilishi mumkin.
Birinchi daraja - takror ishlab chiqarish faoliyati.
Bu talabaning bilimni tushunish, eslab qolish va takrorlash, uni namuna bo'yicha qo'llash usulini o'zlashtirish istagi bilan tavsiflanadi. Bu daraja talabaning ixtiyoriy harakatlarining beqarorligi, o‘quvchilarning bilimni chuqurlashtirishga qiziqishi yo‘qligi, “Nima uchun?” kabi savollarning yo‘qligi bilan tavsiflanadi.
Ikkinchi daraja - izohlovchi faoliyat .
Bu o‘quvchining o‘rganilayotgan mazmun mazmunini aniqlashga intilishi, hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi bog‘lanishlarni bilish, o‘zgargan sharoitlarda bilimlarni qo‘llash usullarini o‘zlashtirish istagi bilan tavsiflanadi.
Xarakterli ko'rsatkich: ixtiyoriy sa'y-harakatlarning yanada barqarorligi, bu talabaning boshlagan ishni oxiriga etkazishga intilishida, qiyinchilik tug'ilganda topshiriqni bajarishdan bosh tortmasligida, balki uni hal qilish yo'llarini izlashda namoyon bo'ladi.
Uchinchi daraja - ijodiy faoliyat.
Bu nafaqat hodisalarning mohiyatiga va ularning munosabatlariga chuqur kirib borish, balki bu maqsadning yangi yo'lini topishga qiziqish va xohish bilan tavsiflanadi.
Xarakterli xususiyat - o'quvchining yuksak aqliy fazilatlarining namoyon bo'lishi, maqsadga erishishdagi qat'iyatlilik va qat'iyatlilik, keng va doimiy bilim qiziqishlari. Faoliyatning bunday darajasi talaba o'z tajribasida o'qni allaqachon uchratganini bilgan narsa va yangi ma'lumotlar, yangi hodisa o'rtasidagi yuqori darajadagi nomuvofiqlikning qo'zg'alishi bilan ta'minlanadi. Faoliyat, shaxs faoliyatining sifati sifatida, har qanday ta'lim tamoyilini amalga oshirishning muhim sharti va ko'rsatkichidir.
Ta'limning u yoki bu usulini tanlashda, birinchi navbatda, samarali natijaga intilish kerak. Bunda talabadan; O'zlashtirilgan bilimlarni nafaqat tushunish, eslab qolish va qayta ishlab chiqarish, balki ular bilan ishlash, amaliy faoliyatda qo'llash, rivojlantirish ham talab qilinadi, chunki ta'lim samaradorligi darajasi ko'p jihatdan o'quvchining faollik darajasiga bog'liq. aqliy faoliyat.
Agar nafaqat tushunish va eslab qolish, balki bilimlarni amalda o'zlashtirish kerak bo'lsa, unda o'quvchining aqliy faoliyatini faqat o'quv materialini o'zlashtirishga hissa qo'shadigan mantiqiy operatsiyalarni rivojlantirishga qisqartirish mumkin emasligi tabiiydir. U darhol yangi olingan bilimlarni aqlan qo'llashga harakat qiladi, uni o'z amaliyotida qo'llaydi va shu bilan kasbiy faoliyatning yangi qiyofasini shakllantiradi. Ushbu o'ylangan va amaliy o'quv va kognitiv jarayon qanchalik faol bo'lsa, uning natijasi shunchalik samarali bo'ladi. Talaba yangi e'tiqodlarni rivojlantiradi va kasbiy yukini to'ldiradi. Shuning uchun ham ta'lim jarayonida aqliy faoliyatni faollashtirish juda muhimdir.
Tadqiqot muammosi bo'yicha ilmiy manbalarni nazariy tahlil qilish asosida biz kichik yoshdagi o'quvchilarning aqliy faoliyatini faollashtirish tamoyillarini aniqladik va tahlil qildik.