X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Yetishtirish texnologiyasi 
0„tmishdosh.
Marjumak kuzgi boshoqli ekinlardan, dukkakli- don 
ekinlaridan bo„shagan yerga ekilsa, hosili 40% gacha oshadi. 
Marjumak, g„o„za, kanop, sholi, soya, mosh kabi ekinlardan bo'shagan 
yerlarga ekiladi. Marjumakdan bo„shagan yerlarga don, kartoshka, 
moyli va boshoqli ekinlarni ekish mumkin.
Yerni tayyorlash.
Marjumak bahorda ekiladigan boisa, yer kuzda 
haydaladi, rejalashtirilgan o„g„it solinadi, bahorda borona qilib ekiladi.
Takroriy ekin sifatida ekiladigan boisa, o„tmishdoshning hosili 
yigishtirilgandan keyin yer haydaladi, borona qilinadi, mola
181

---

bostiriladi va so„ngra yig„ishtirishga bir hafta qolganda sug„orilsa yaxshi 
haydaladi.
0„g„itlash.
Marjumak o„simligi o„g„itga ta‟sirchan. Biologik 
tomonidan ozuqa elementlariga talabchan. Masalan, 10 ts don va tegishli 
somon yetishtirish uchun 44 kg azot, 25 kg fosfor, 75 kg kaliy 
sarflanadi. Gullashgacha azot 61%, kaliy 62% va fosfor 40% sarflanadi 
(o„zlashtiriladi). Umuman fosforli va kaliyli o„g„itlar yetarli bo„lsa 
qiyg„os gullaydi va guli tarkibidagi nektar ortadi.
Qumoq yengil tuproqda organik va mineral o„g„itlar yaxshi natija 
beradi. 0„zbekiston sharoitida bu masala to„la o„rganilmagan. 0„rtacha 
bir gektarga 10-20 t chirigan go„ng, 100-150 kg fosfor va 50-70 kg kaliy 
solish tavsiya qilinadi. Ammo o„g„it normasi yetishtirish sharoitiga, 
tuproq unumdorligiga qarab o„zgaradi. O g„itlardan go„ng 100%, fosfor 
70%, kaliy 100% yer haydashdan oldin, azot 50%, fosfomi 30% 
ekishdan oldin va qolgan 50% azot gullash davrida qo„llansa, maqsadga 
muvofiq bo„ladi.
Ekish
. Marjumakning mevasi urug
1
sifatida ishlatiiadi. Mevaiari 
bir tekisda emas, shuning uchun ekishdan oldin urug„i saralanadi. Bu ish 
maxsus saralovchi PSS-25 rusumli mashinada bajariladi.
Mayda yengil urug„lar 10-15% osh tuzi yoki ammiakli selitra 
eritmasida ajratib olinadi. 0„tkazilgan tajribalarda mayda urug
1
ekiiganda 12,3 s. don olingan, yirik va og„ir urug
1
ekiiganda 19,1 s/ga 
olingan. Zamburug
1
kasaliga qarshi urug
4
80% TMTD bilan dorilanadi. 
Bir sentner urug„ga 200 g dori sarflanadi.
Marjumak bahorda va yozning ikkinchi yarmida ekiladi. Bahorda 
ekilgan marjumakning gullashi 25 °C dan oshmagan sharoitda o„tsa, 
yaxshi hosil olish mumkin. Toshkent viloyatida o„tkazilgan tajribalarda 
marjumak 25 iyuldan to 10 avgustgacha ekiiganda 15-17 s/ga dan hosil 
olingan.
24
Samarqand QXI da o„tkazilgan tajribalar bo„yicha rnarjumakni 10-
20 iyulgacha ekilgani ma‟qul deb xulosa qilingan. Respub- likamizning 
shimoliy zonasida bu muddatdan ertaroq, janubiy tumanlarda kechroq 
ekilishi mumkin.
Marjumak ikki usulda ekiladi:
24