X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

0„g„itlash.
Kartoshka organik va mineral o„g„itlarga talabchan 
o„simlikdir. Azot uning palagini yaxshi o'sishiga va hosildorligining 
ko„payishiga ta‟sir etadi. Azot me‟yoridan ortiqcha beri Isa, uning 
yetilishini kechiktiradi, tuganakdagi kraxmalni kamaytiradi, hosilni 
saqlanishini susaytiradi hamda aynigan va yorilgan tuganaklar miqdorini 
ko'paytiradi.
Fosfor poyasini o„sishdan to'xtatadi, ildizini yaxshi rivojlan- tiradi, 
kartoshka yetilishini tezlashtirib, tuganaklardagi kraxmal miqdorini 
ko„paytiradi. Kaliy o'simlik tomonidan azot va fosfomi o„zlashtirishni 
yaxshilaydi, ildiz qismini rivojlantirishga ijobiy ta‟sir ko„rsatib turli 
xildagi zamburug
4
kasalliklariga hamda qurg„oqchi- likka va past 
haroratga chidamliligini oshiradi.
273

---

0„zbekistonning sug'oriladigan tuprog„i tarkibida azot va fosfor juda 
kamdir, shuning uchun bu mineral o„g„itlami yetarli miqdorda to„laligicha 
tuproqqa solish kartoshkaga ijobiy ta‟sir ko'rsatadi.
Ozuqa elementlari kam bo„lgan tuproqlarga go„ng va kompost solib 
so„ng kartoshka ekilsa, uning hosildorligi keskin ko„payadi. Organik va 
mineral o„g„itlami birgalikda qo„llash kartoshkaga ijobiy ta‟sir etadi.
Ko„p yillar mobaynida foydalanib kelinayotgan bo„z tuproqlarda 
kartoshka yetishtirilsa quyidagi miqdorda mineral o„g„itlar berish tavsiya 
etiladi (ta‟sir qiluvchi modda kg/ga): ertagi kartoshkaga azot-120-150, 
fosfor-80-100, kaliy-60, kechki kartoshkaga- 200-225, 150-160 va 90-
100; o„tloqi tuproqlarda ertagi kartoshkaga azot va fosfor-100-120, kaliy-
50-60, kechki kartoshkaga esa azot va fosfor-150-180, kaliy-70-80 kg/ga 
dan berilishi kerak.
Organik o„g„itdan gektariga 20-40 tonna berilsa, azot hamda fosfor 
o„g„itlari miqdori-20-30%, kaliy o„g„itniki esa-50-70% kamaytiriladi.
Organik hamda kaliyli o„g„itlami to„laligicha, fosfomi esa 70- 80% 
yerni shudgorlashdan oldin solish kerak. Fosforning qolgan qismi (25 -
30%) kartoshka ekilish davrida beriladi. Ertagi kartoshka ekilishi davrida 
egat tubiga azot o„g„itining 20% ni solib, so„ng ekilsa, u yaxshi natija 
beradi. Bu o„g„itni qolgan qismi kartoshka g„unchalash davrida beriladi.
Mikroelementlar (bor, molibden, marganes va boshqalar) ham 
kartoshka hosildorligini oshiradi. Buning uchun mikroo„g„itlarni
0, 
01-0,05% eritmasi bilan tuganaklar namlanadi yoki 
o„simliklar bargidan oziqlantiriladi.