Xalqaro huquq

DAVLATLARNING SUVEREN TENGLIGI PRINSIPI:

1945-y. BMT Nizomi

_ davlatlarning yuridik jihatdan tengligi
—	har bir davlat odatdagi butun suverenitetlik huquqidan foydalanadi
	har bir davlat boshqa davlatning qonuniy subyektligini hurmat qilishga majbur
	davlatlarning hududiy yaxlitligi va siyosiy mustaqilligi daxlsizdir
	har bir davlat o*zining xalqaro maiburiyatini bajarishi va boshqa davlatlar bilan tinch-totuv yasliashi lozim
	davlatlar xalqaro shartomalaming ishtirokchrsi bo'lishlari yoki bo‘lmasliklari mumkin
	davlat betaraflik huquqiga ega

BMT Nizomiga asosan Davlatlar ■ o’rtasidagi do’stona munosobatlarga oid hamkorlik Xalqaro huquq prinsiplari to’g'risidagi deklaiatsiya, 197-y.

Yevropada xavfslik va hamkorlik
Kengashininj^yakuniy hujjati,

EXHKga a'zo davlatlarning Vena
uclrrashuvida^i^akuniy hujjati,

Yangi Yevropa uchun Parij
xartiyasi. 1990-y.


Teng huquqlilik prinsipining keng tarqalganlik ifodasi xalqaro tashkilotlarda ishtirok etish formulas! hisoblanadi, ya’ni bitta davlat - bitta ovoz, vakillar (delegadar)ning teng tarkibi hisoblanadi.
Xalqaro huquq prinsiplari to'g'risidagi Deklaratsiya va 1975-yilgi Yakuniy hujjatning mazmuniga ko‘ra har bir davlat boshqa davlatning xavfsizligiga ziyon yetkazmasdan o‘z xavfsizligini ta’minlashda bir xil huquqqa ega bo'ladi. Davlatlaming suveren tengligi prinsipining namoyon bo'lishi deb boshqa bir davlat yurisdiksiyasidan har bir davlatning daxlsizligi hisoblanadi.
Davlat huquqi tenglik prinsipi tufayli hamkorlikning barcha qonuniy turlariga barcha bilan teng holda kirishish huquqi xalqaro mexanizm orqali teng himoya qilinishida namoyon bo'ladi.
Davlatlaming majburiyati shartnomalami tuzishda yuridik jihatdan tenglikni ozaro tan olishlik, unda subyektlar huquq va majburiyatlarini bir xildaligini ta’minJash, bir-birlarining xalqaro huquqiy subyektligini hurmat qilishlari, kamsitishning har qanday holatlariga yo‘l qo'ymasliklari va boshqalardan iborat.
Zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo'llashdan o'zini tiyish prinsipi
1919-yilgi Millatlar ligasi Nizomi davlatlaming urushni ishga solish huquqiga cheklovlarni o'rnatdi. Mazkur Uga agressiv urushni qoralovchi qator hujjatlarni qabul qildi. Briana-Kelloga Paktining 1-moddasiga muvofiq uning ishtirokchilari '‘xalqaro nizolarni hal qilishda urushni ishga solishni qoralaydi va milliy siyosatining dastagi (vositasi) sifatida o'zlarining o'zaro munosabatlarida bunday unsurdan voz kechadilar”. BMT Nizomining 2-moddasi 4-bandiga asosan BMTning barcha a’zo davlatlari BMT maqsadlariga zid bo'lgan zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni hududiy daxlsizlikkka yoxud har qanday davlatning siyosiy mustaqilligiga qarshi qo'llashdan o'zini tiyadilar.
Kuch ishlatniasiik va kuch bilan tahdid solmaslik prinsipi davlatlaming zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni hududiy daxlsizlikkka yoxud har qanday davlatning siyosiy mustaqilligiga qarshi qo'llashdan o'zini tiyishlarini anglatadi.
Mazkur prinsip Xalqaro huquqning prinsiplari to’g'risidagi Deklaratsiyada, 1975-yilgi Yakuniy hujjatda, 1987-yilgi Zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo'llashdan o'zini tiyishlari
prinsipini samaradorligini kuchaylirish to‘g‘risidagi Deklaratsiyada mustahkamlangan.