Xoqonlikning tashkil topishi. VI asr o‘rtalari

Sug‘d. Mustaqil hokimliklar orasida eng yirigi Sug‘d ixshidlari – voha hukmdorlari 
edi. O‘rta asr davlatlari birlashmasi ittifoqida Sug‘d ixshidlari katta siyosiy nufuzga ega 
edi. Mazkur ittifoqda Zarafshon va Qashqadaryo vodiylarida joylashgan Samarqand, 
Buxoro, Kesh vohalarining o‘n bitta yirik mulklari birlashgan edi. Ularning har biri o‘z 
hokimi, harbiy chokarlari va mis puli birligiga ega edi.
Sug‘dda aholi gavjum yashardi. Sug‘diylar dehqonchilik va bog‘dorchilik, ayniqsa, 
uzumchilikda nihoyatda sohibkor bo‘lgan. Chorvachilikda Sug‘dning hisori qo‘ylari va 
otlari juda mashhur edi. Sug‘d shaharlari bu davrda hunarmandchilik markaziga 
aylanadi. 718-yilda hadya tariqasida Samarqanddan yuborilgan dubulg‘adan nusxa 
olib, Xitoy qurolsozlari qo‘shinni temir qalpoq (dubulg‘a)lar bilan ta’min etganlar. 
Toxariston. Hozirgi Janubiy O‘zbekiston va Janubiy Tojikiston, Shimoliy 
Afg‘onistonni o‘z ichiga olgan bu tarixiy viloyat shimolda Hisor tog‘lari, janubda 
Hindikush, g‘arbda Murg‘ob va Xerirud vodiysi, sharqda Pomir bilan chegaralangan. 
Toxariston Balx, Qunduz, Termiz, Chag‘oniyon, Xuttal va boshqa 27 ta tog‘ va tog‘oldi 
viloyatlaridan iborat bo‘lgan. Toxariston poytaxti Balx shahri bo‘lgan. Toxariston nomi 
qadimda Yunon-Baqtriya davlatini qulatgan chorvador qabila – yuechjilar nomidan 
olingan. Toxariston hukmdorlari dastlab “malikshoh”, keyinchalik “yabg‘u” nomi bilan 
atalgan. Toxariston aholisining asosiy qismi o‘troq dehqonchilik bilan shug‘ullangan. 
Hunarmandchilikda 
qurolsozlik, 
shishasozlik, 
to‘qimachilik yuksalgan. Toxariston Hindiston, Yaqin va Uzoq Sharq mamlakatlari 
bilan savdo-madaniy aloqalar o‘rnatgan, o‘z chaqa-tangalari ichki savdo muomalasida 
yurgan.