Yogoch material p65
Download 1.11 Mb.
|
2 5319142487279808313
- Bu sahifa navigatsiya:
- Klayborit yelimlari yordamida ПВХ plyonkasi bilan yog‘och-taxtalarni qoplash ish rejalari
- Koshirlashdagi texnologik rejimlar
- Yog‘och-plitali materiallarni laminirlash usuli bilan pardozlash
Yelimlar. O‘ram plyonkalami yelimlash uchun nBA tipidagi modifikatsiya qilingan dispersion yelimlar, lateks ko‘rinishidagi elastomer asosli yelimlar, organik erituvchilarda erigan rezina asosli yelimlar yoki karbamid-formaldegid asosidagi yelimlar ishlatiladi.
Modifikatsiya qilingan nBAyelimlari yog‘och-taxtalarga, nBX asosli plyonkalarga nisbatan yuqori adgezion xossasiga ega. Vata- nimiz sanoat korxonalarida modifikatsiya qilingan nBA yelim- lari ishlab chiqarilmaydi. Shunday yelimlami ishlab chiqaradigan chet el firmalaridan «Klebximi», «Izar-Rakol-Xemi»ni (Germaniya) kohsatish mumkin. «Klebximi» firmasi ishlab chiqargan yelimning texnologik xossalari va nBX plyonkalari bilan yog‘och- taxtalami qoplash ish rejimlari 16-jadvalda keltirilgan. Klayborit yelimlari yordamida ПВХ plyonkasi bilan yog‘och-taxtalarni qoplash ish rejalari
ДММА-65ГП va ГИПК-141 rusumli yelimlar ПВХ plyon- kasini yog‘och-taxtalar va fanerga qoplashda ishlatiladi. Ulaming fizik-kimyoviy xossalari quyidagicha:
Karbamid-formaldegid yelimlari qog‘oz asosli o‘ram ko‘ri- nishidagi taxtalami yog‘och-taxtalar va fanerlarga qoplashda ishlatiladi. Bunda yelim asosi sifatida КФ-MT, КФ-Б va КФ-БЖ rusumli karbamid-formaldegid smolalaridan foydalaniladi. Asbob-uskunalar va koshirlash rejimlari. Koshirlashjarayonida asbob-uskuna o‘rnida yelim surkovchi dastgohlar (KB-9, КВ-14, КВ-18), П-713А gidravlik pressi, МФП-2 avtomat li- niyasi (yaxlit detallaming serbar yuzasi uchun), МФК-2 (yaxlit detallaming kambar yuzasi uchun) ishlatiladi. Quyida yelim surkovchi dastgohlaming ayrim asosiy ko‘rsat- kichlari keltiriladi:
Koshirlashdagi texnologik rejimlar SO‘ZBOSHI 2 1.Pardozlashda e’tiborga olinadigan yog‘och materiallarning xossalari 3 2.Yog‘och buyumlarni pardozlash usullari 5 3.Himoya-dekorativ parda qatlam turlari 5 4.Parda qatlamining himoya qilish xususiyatlari 11 5.Yog‘ochning dekorativlik xususiyatlari 12 6.Lok-bo‘yoq materiallarning turlari, ularning ishlatilishi va ahamiyati 15 7.Bo‘yovchi moddalar 16 8.To‘ldirgichlar 22 9.Erituvchilar va suyultiruvchilar 24 10.Plastifikatorlar 27 11.Parda qatlamni qotiruvchi sistemalar 29 12.Yog‘ochni bo‘yash uchun ishlatiladigan lok-bo‘yoq materiallarga nisbatan qo‘yiladigan talablar 32 13.Parda hosil qiluvchi moddalarning molekular tuzilishi va ularning parda qatlamiga ta’siri 32 14. Kimyoviy o‘zgarmas parda hosil qiluvchi moddalar asosida olingan lok-bo‘yoq materiallar 39 I 48 15. Kimyoviy o‘zgaruvchan parda hosil qiluvchi oligomerlar asosida olingan lok-bo‘yoq materiallar 52 I I 53 I 57 I 57 Poliuretan asosli lok-bo‘yoq materiallar 72 I II 72 I 73 II I I II 74 IV bob. PLYONKA VA LIST KO‘RINISHIDAGI PARDOZLASH MATERIALLARI 78 16.Polimerli plyonkalar va ularning turlari 78 17.Smola shimdirilgan qog‘oz asosli pardozlash materiallari 82 18.Qisman polikondensatsiyalangan smola shimdirilgan qog‘oz asosli plyonkalar 84 19.Shimdirilgan smola to‘liq qotgan list materiallar 86 20.Shimdirilgan smola to‘liq qotgan o‘ram materiallar 88 21.Lok-bo‘yoq materiallar va parda qatlamlarning tasniflanishi hamda belgilanishi 90 22.Qoplama va lok-bo‘yoq materiallarni qabul qilish hamda saqlashga doir talablar 93 23.Yog‘och materiallar yuzasida parda qatlam hosil bo‘lishining o‘ziga xos xususiyatlari 95 24.Lok-bo‘yoq materiallarning hoilovchanligi va yoyiluvchanligi 96 25.Yog‘ochning xossalari va ularning lok-bo‘yoq materiallarga ta’siri 99 26.Parda qatlamlarda adgezion mustahkamlik va ularga ta’sir etuvchi omillar 101 27.Lok-bo‘yoq parda qatlamlarida ichki kuchlanish 104 VI bob. PARDOZ MATERIALLARINI QOPLASH USULLARI 112 28.Yog‘och buyumlarni list hamda plyonka materiallar bilan qoplash 112 29.Yog‘och-plitali materiallarni laminirlash usuli bilan pardozlash 119 32. Lok-bo‘yoq materiallarni mexanik usulda purkash 130 33. Lok-bo‘yoqlarni yuqori kuchlanishli elektr maydonida purkash 132 34.Elektr maydonida purkash uchun ishlatiladigan asbob-uskunalar 141 35.Yog‘och buyumlarni lok-bo‘yoqlarga botirib olish usulida qoplash 144 37.Lok-bo‘yoq materiallarni quyish mashinalari yordamida qoplash 151 38.Lok-bo‘yoq materiallarni valli dastgohlar yordamida qoplash 157 39.Parda qatlam hosil bo‘lishjarayonlari 163 40.Uchuvchan erituvchilarning bugianishi hisobiga qoplamalarning qurishi (qotishi) 164 41.Qotish (qurish)jarayonlarinijadallashtirish 168 42.Lok-bo‘yoq parda qatlamlarini termoradiatsion usulda quritish 170 43.Kimyoviy tuzilishi o‘zgaruvchan lok-bo‘yoq parda qatlamlarining qotishi 174 44.Poliefirli parda qatlamlarining ultrabinafsha nur yordamida qotishi 175 45.Poliefirli parda qatlamlarining tezlashtirilgan elektronlar yordamida qurishi 178 46.Parda qatlam sirtinijilvirlash yo‘li bilan tekislash 181 47.Parda qatlam sirtinijilolash orqali silliqlash 188 VIII bob. PARDOZLASH SEXLARIDA ISHLAB CHIQARISH JARAYONLARI 198 49.Ish o‘rinlari va u yerda mehnatni tashkil etish 198 50.Texnologik asbob-uskunalar sonini hisoblash 204 51.Pardozlash texnologikjarayonlarini konveyerlash 207 52.Pardozlash jarayonlarini avtomatlashtirish 210 YOG‘OCH MATERIALLARNI PARDOZLASH TEXNOLOGIYASI 241 Uzatish tezligi, m/min 50 (ko‘pi bilan) Yog‘och-plitali materiallarni laminirlash usuli bilan pardozlash Keyingi 30—40 yil ichida bir qator mamlakatlarda yog‘och- taxtalarga termoreaktiv polimer smolalari shimdirilgan qog‘oz asosli plyonkalarni presslash yo‘li bilan yopishtirib pardozlash keng qo‘llanilmoqda. Dastlab bu usul bilan faner, yog‘och-tolali taxtalar (JIBII) pardoz qilinar edi. Keyinchalikjahon bozorida yog‘och- qirindili taxtalar paydo bo‘lgach, ular ham bu material bilan pardoz qilina boshlandi. Shimiluvchi smola o‘rnida ko‘pincha melamin-formaldegid, karbamid-formaldegid va fenol-formaldegid smolalari ishlatiladi. Qizdirilgan gidravlik press taxtalari orasigajoylashtirilgan qog‘oz- smolali plyonkalar smolasi yuqori harorat ta’sirida yumshaydi. Oquvchan holatga o‘tgan smolaning bir qismi yog‘och taxtaga shimilsa, qolgani suyuq holda qog‘oz plyonka sirtida qoladi. Pressdagi bosim plyonkaning taxtaga bir tekisda tegib turishini ta’minlaydi. Presslash vaqtida qog‘ozga shimilgan smolada polikondensatlanish reaksiyasi nihoyasiga yetib, to‘liq qotadi. Natijada, plyonkaning yog‘och-taxtaga bo‘lgan adgeziyasi oshadi va plyonka sirtida yuqori fizik-mexanik xossasiga ega bo‘lgan smola-parda qatlami hosil bo‘ladi. Laminatsiya usuli bilan pardozlanadigan yog‘och materiallar ichida yog‘och-qirindili plitalar (JICtI I) mebel tayyorlashda birinchi o‘rinda turadi. Yog‘och-plitalami laminatsiya usuli bilan pardozlashning tex- nologikjarayoni quyidagi operatsiyalami o‘z ichiga oladi: qog‘oz asosga tasvir tushirish; shimiluvchi smolani tayyorlash; qog‘oz- smolali plyonkani olish; yog‘och-taxtalami qog‘oz-smolali plyonka bilan qoplash; qoplangan taxtalami bichish. Bu yerda biz faqat yog‘och-taxtalami qog‘oz-smolali plyonka bilan qoplash opera- tsiyalari va bundan keyin bajariladigan ishlar bilan tanishib chiqamiz. Yog‘och-plitalar yuzasini qoplash. Qog‘oz-smolali plyonkalar bilan yog‘och-taxtalar yuzasini qoplash, ya’ni laminirlash pardozlash texnologikjarayonida muhim operatsiyadir. Hozirgi vaqtda amalda bunday yo‘l bilan qoplashning ikki usuli mavjud: an'anaviy usai — bunda ko‘p qavatli gidravlik presslardan; qisqa taktli usai — bunda bir qavatli gidravlik presslardan foydalaniladi. Ko‘p qavatli presslarda buyum va press sovitilsa, bir qavatli presslarda buyum va press sovitilmaydi. Shuning uchun ko‘p qavatli presslar davriy rejimda, bir qavatlilari esa uzluksiz ravishda ishlaydi. Yog‘och-plitalami ko‘p qavatli presslarda laminatsiya usuli bilan pardozlash texnologiyasi an’anaviy usuldir. Bu usul bilan pardozlashning dastlabki sexlari xorijiy davlatlarda o‘tgan asr- ning 50-yillarida bir qavatli presslardan foydalanib, laminirlash texnologiyasi esa undan 15 yil keyin (1967-1969-yillar) paydo bo‘ldi. Har ikki usulning o‘ziga xos kamchilik va afzalliklari bor. Ko‘p qavatli presslash liniyasi bir qavatli pressga qaraganda katta ishlab chiqarish maydonini va shipi baland bo‘lgan binolami talab qiladi. Shuningdek, press fundamenti yuk ortish va tushirish etajerkalari harakatlanishi uchun chuqur xandaqlar talab etiladi. Ulaming sig‘imi katta bo‘lib, ko‘p issiqlik va elektr energiyasi sarf bo‘ladi. Liniyada avtomat elementlari tez ishdan chiqadigan qismlar juda ko‘p; yordamchi xodimlar soni ham anchagina. Texnologiyaga ko‘ra, presslangan paketni sovitish talab etilgani uchun issiqlik agentini sovitish uchun maxsus qurilmalar quriladi. Isitish-sovitish siklida ishlatiladigan issiqlik uzatuvchi — moy qimmat turadi va unga bo‘lgan talab hamjuda yuqori. Yog‘och- qirindili taxtalar ust va tag tomonlariga plyonkalarni presslab yopishtirishda ular ma’lum vaqt davomida bosim ostida qoldiriladi. Bu kirishish kuchlanishini kamaytirishning birdan bir yo‘lidir. Ko‘p qavatli presslarda laminatsiya usulining afzalligi quyi- dagilardan iborat: yaltiroqligi yuqori bo‘lgan qoplama olish mum- kin; har xil qalinlikdagi, shujumladan, qalinligi minimal (8 mm. dan kichik) bo‘lgan taxtalarni qoplash mumkin; shuningdek, bir necha qavat qog‘oz-plyonka qo‘yib qoplamalar olish mumkin. Ko‘p qavalll press o‘rnatilgan liniya. Awal aytganimizdek, dastlab faner va yog‘och-tolali taxtalar ko‘p qavatli presslarda laminirlab pardozlangan. Keyinchalik yog‘och-qirindili taxtalar ham liniyada laminirlana boshlandi. Bu usul endigina tatbiq etil- gan vaqtlarda plyonkani presslash uchun 20—50 minut vaqt ketgan edi. Tez qotuvchi smolalar retsepti yaratilgandan so‘ng, presslash vaqti 10—12 minutgacha qisqaradi va bundan ham kamayishi uchun shart-sharoitlar mavjud ekanligi ko‘rsatib berildi. Quyida pressning asosiy texnik tavsifi keltirilgan:
12-13-rasmlarda presslash liniyasi va paket yig‘ish sxemasi ko‘rsatilgan. 13-rasmda ko‘rsatilgandek, yig‘ilgan press paketlar tik yo‘nalishda harakatlanadigan pressning qavatlari orasigajoylash- tiriladi. Pressning barcha qavatlari yuklash tugashi bilan bir-biriga zich tutashguncha yopiladi. Press taxtalar bu vaqtda 80—100°C gacha qizigan bo‘ladi va yopilgandan keyin qizdirish davom etti- riladi. Press taxtalari qizigandan keyin 1 minut oralig‘ida presslash solishtirma bosimi l,8—2,2 MPa.ga, press taxtaning harorati 1,5—2 minut ichida 160—190 °C ga yetkaziladi. Bunda plyonkadagi termoreaktiv smola yumshab eriy boshlaydi, uning bir qismi yog‘och-taxtaning yuza qatlamlariga shimiladi, qolgan qismi esa sirti bo‘ylab bir tekisda yoyiladi. Harorat ta’siri ostida qattiq to‘rsi- mon holatga o‘tadi, plyonka yog‘och-taxta bilan mustahkam birikadi. Natijada, plyonka sirtida yupqa va tekis smola qavati hosil bo‘ladi, sirtning silliqligi press-qistirma sirtiga aynan o‘xshash bo‘ladi. 12-rasm. Presslash liniyasi chizmasi: 7—yuklovchi rolikli konveyerlar; 2—ko‘tarma stol; 3, 22—oslki va ustki serbar yuzalarga plyonka to‘shaydigan stol; 4—yuqori serbar yuzaga plyonka to‘shovchi vakuum moslama; 5, 13, M—vmnasiga. joylashgan konveyerlar sistemasi; 6—yuk ortuvchi konveyer; 7, 18, 27—vakuumli olib-qo‘ygichlar; 6—yuk ortish etajerkasi; P—gidravlik press; 70—yuk tushirish etajerkasi; 77—chiqarib (tortib) oluvchi moslama; 12, 7P—ko‘ndalang joylashgan konveyerlar; 15, 77—tashuvchi aravachalar; 76—ko‘tarma stol-yig‘gich; 20—vakuum moslama; 22—bo‘ylama konveyer; 24—cho‘tka. if... ■■■ . ! { 2 SO‘ZBOSHI 2 1.Pardozlashda e’tiborga olinadigan yog‘och materiallarning xossalari 3 2.Yog‘och buyumlarni pardozlash usullari 5 3.Himoya-dekorativ parda qatlam turlari 5 4.Parda qatlamining himoya qilish xususiyatlari 11 5.Yog‘ochning dekorativlik xususiyatlari 12 6.Lok-bo‘yoq materiallarning turlari, ularning ishlatilishi va ahamiyati 15 7.Bo‘yovchi moddalar 16 8.To‘ldirgichlar 22 9.Erituvchilar va suyultiruvchilar 24 10.Plastifikatorlar 27 11.Parda qatlamni qotiruvchi sistemalar 29 12.Yog‘ochni bo‘yash uchun ishlatiladigan lok-bo‘yoq materiallarga nisbatan qo‘yiladigan talablar 32 13.Parda hosil qiluvchi moddalarning molekular tuzilishi va ularning parda qatlamiga ta’siri 32 14. Kimyoviy o‘zgarmas parda hosil qiluvchi moddalar asosida olingan lok-bo‘yoq materiallar 39 I 48 15. Kimyoviy o‘zgaruvchan parda hosil qiluvchi oligomerlar asosida olingan lok-bo‘yoq materiallar 52 I I 53 I 57 I 57 Poliuretan asosli lok-bo‘yoq materiallar 72 I II 72 I 73 II I I II 74 IV bob. PLYONKA VA LIST KO‘RINISHIDAGI PARDOZLASH MATERIALLARI 78 16.Polimerli plyonkalar va ularning turlari 78 17.Smola shimdirilgan qog‘oz asosli pardozlash materiallari 82 18.Qisman polikondensatsiyalangan smola shimdirilgan qog‘oz asosli plyonkalar 84 19.Shimdirilgan smola to‘liq qotgan list materiallar 86 20.Shimdirilgan smola to‘liq qotgan o‘ram materiallar 88 21.Lok-bo‘yoq materiallar va parda qatlamlarning tasniflanishi hamda belgilanishi 90 22.Qoplama va lok-bo‘yoq materiallarni qabul qilish hamda saqlashga doir talablar 93 23.Yog‘och materiallar yuzasida parda qatlam hosil bo‘lishining o‘ziga xos xususiyatlari 95 24.Lok-bo‘yoq materiallarning hoilovchanligi va yoyiluvchanligi 96 25.Yog‘ochning xossalari va ularning lok-bo‘yoq materiallarga ta’siri 99 26.Parda qatlamlarda adgezion mustahkamlik va ularga ta’sir etuvchi omillar 101 27.Lok-bo‘yoq parda qatlamlarida ichki kuchlanish 104 VI bob. PARDOZ MATERIALLARINI QOPLASH USULLARI 112 28.Yog‘och buyumlarni list hamda plyonka materiallar bilan qoplash 112 29.Yog‘och-plitali materiallarni laminirlash usuli bilan pardozlash 119 32. Lok-bo‘yoq materiallarni mexanik usulda purkash 130 33. Lok-bo‘yoqlarni yuqori kuchlanishli elektr maydonida purkash 132 34.Elektr maydonida purkash uchun ishlatiladigan asbob-uskunalar 141 35.Yog‘och buyumlarni lok-bo‘yoqlarga botirib olish usulida qoplash 144 37.Lok-bo‘yoq materiallarni quyish mashinalari yordamida qoplash 151 38.Lok-bo‘yoq materiallarni valli dastgohlar yordamida qoplash 157 39.Parda qatlam hosil bo‘lishjarayonlari 163 40.Uchuvchan erituvchilarning bugianishi hisobiga qoplamalarning qurishi (qotishi) 164 41.Qotish (qurish)jarayonlarinijadallashtirish 168 42.Lok-bo‘yoq parda qatlamlarini termoradiatsion usulda quritish 170 43.Kimyoviy tuzilishi o‘zgaruvchan lok-bo‘yoq parda qatlamlarining qotishi 174 44.Poliefirli parda qatlamlarining ultrabinafsha nur yordamida qotishi 175 45.Poliefirli parda qatlamlarining tezlashtirilgan elektronlar yordamida qurishi 178 46.Parda qatlam sirtinijilvirlash yo‘li bilan tekislash 181 47.Parda qatlam sirtinijilolash orqali silliqlash 188 VIII bob. PARDOZLASH SEXLARIDA ISHLAB CHIQARISH JARAYONLARI 198 49.Ish o‘rinlari va u yerda mehnatni tashkil etish 198 50.Texnologik asbob-uskunalar sonini hisoblash 204 51.Pardozlash texnologikjarayonlarini konveyerlash 207 52.Pardozlash jarayonlarini avtomatlashtirish 210 YOG‘OCH MATERIALLARNI PARDOZLASH TEXNOLOGIYASI 241 2 6 1 13-rasm. Paket yig‘ish chizmasi: Ishlatilayotgan press-qistirma- ning ko‘rinishiga qarab yaltiroq, xira qoplamalar olish mumkin. Taxtalar bosim va haroratning ma’lum qiy- matlarida l,5—3,5 minut ushlab turilgandan keyin, bu miqdor asta- sekin pasaytiriladi. Bosimni ka- maytirish bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Press taxtalardagi haroratni tushirish uchun ulaming kanallari ichiga sovuq moy yubo- riladi. Jilolangan press-qistirmalar ishlatilganda press taxtalar 60°C gacha sovitiladi, bunda yuqori yaltiroq qoplama hosil bo‘ladi. Ko‘p qavatli presslarda yog‘och-qirindili plitalami pardozlash jarayoni dia- grammasi 14-rasmda kohsatilgan. 7—press taxtasi; 2—asbest qistirma; 2—latunli xromlangan asos; 4—qog‘oz-smolali plyonka; 5-yog‘och- qirindili taxta; 6—yuk tashuvchi asos. Lok-bo‘yoqlarni pnevmatik purkashdan oldin isitib beradi- gan yrO-2MB, yrO-4M, yrO-5 kabi qurilmalar mavjud. Ular havo va lok-bo‘yoqni be- rilgan haroratda avtomat ravishda ushlab turish uchun maxsus as- bob-uskunalar bilan jihozlangan. yrO-4M qurilmasida esa boshqa qurilmalardan farqli ravishda, qiz- dirilgan materialni shlang bo‘ylab uzluksiz sirkulatsiyada bodishini ta’minlovchi moslama bor. 23-rasm. Lok-bo‘yoq material va havoni isitísh konstruksiyasining prinsipial sxemasi: 7—jo‘mrak; 2—bak; 3, 4—burama naycha (zmeyevik)lar; 5—quvur; ó—termometr; 7—patrubok; á’—kollektor. Giprodrevprom tomonidan yaratilgan konstruksiya qurilmasi bak (2) va uning ichidan o‘ta- digan 2 ta burama naycha (4) dan lok oqib o‘tadi. Ular bug‘ bilan isitiladigan suv yordamida qizdiriladi. Bug‘ bak ichiga kollektor (8) orqali kirib, patrubok (7) dan chiqib ketadi. Suv bak ichiga magistralga ulangan quvur (5) orqali quyiladi. Suv harorati termometr (6) yordamida nazorat qilib turiladi. Lok- bo‘yoq material hamda havoning bakka kirish va chiqish yo‘l- lari 23-rasmda strelkalar bilan ko‘rsatilgan. Jo‘mrak (1) bak- dagi suvni chiqarib tashlash uchun xizmat qiladi. Lok-bo‘yoq va havo harorati beriladigan bug‘ miqdori bilan rostlab turiladi. 17-jadvalda yT0-2MB va yT0-4M qurilmalarining texnik tavsifi keltirilgan. Buyumlami lok-bo‘yoq purkab pardozlash usuli samaralidir. Har xil materialni ishlatish mumkinligi, tekis parda qatlam hosil bo‘lishi va parda qatlam hosil bo‘lishidagi yaxshi sharoit, istalgan buyumlarga pardoz berish mumkinligi bu usulning afzalligi hisoblanadi. Lok-bo‘yoq ko‘p isrof bo‘lishi (40—45 % gacha), pardozlash ishlari maxsusjihozlangan purkash kameralari hamda maxsus asbob-uskunalar yordamida olib borilishi, pardoz beriladigan xonalardagi havoning erituvchi va suyultirgich bug‘lari bilan ifloslanishi, elektr quwatining ko‘p sarf bodishi kabilar bu usulning kamchiligi hisoblanadi. 17-jadval Download 1.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling