Юз – жағ хирургияси тошкент – 015 муаллифлар

Сўлак безлари ўсмалари.
Мономорф аденома, полиморф аденома, мукоэпидермоид ўсма.
Клиникаси, ташхислаш ва даволаш. Аденокарцинома. Ташхислаш
ва даволаш принциплари.
Сўлак безларининг ўсма ва ўсмасимон ҳосилалари юз-жағ
соҳаси ўсмаларининг 20% ини ташкил қилади. Гистологик
тузилишига кўра, сўлак безларининг ўсмалари эпителиал ва
ноэпителиал турларга бўлинади. Эпителиал ўсмалар органик
жиҳатдан ўзига хос ўсмалар бўлиб, сўлак безлари ўсмаларининг
98%ини ташкил қилади.
Эпителиал ўсмаларнинг хавфсиз турлари – аденомалар, хавфли
турлари эса – карциномалар дейилади. Сўлак безларининг кўп
учрайдиган хавфсиз ўсмаларига мономорф аденома, полиморф
аденома, мукоэпидермоид ўсма, аденолимфома, онкоцитома,
цистаденома, 
папилляр 
цистаденомалар 
киради. 
Хавфли
ўсмаларига эса – аденокистоз рак, мукоэпидермоид рак, ацинар
ҳужайрали рак, аденокарциномалар киради. Бу ўсмалар ҳам катта,
ҳам кичик сўлак безларида учрайди.
Сўлак безларининг ноэпителиал ўсмалари мазкур соҳа
ўсмаларининг 1, 5% ини ташкил қилиб, улар бириктирувчи
тўқималардан ривожланади.
Сўлак безлари ўсмаларига ташхис қўйишда асосан клиник ва
рентген текшируви каби усуллардан фойдаланилади. Ўсмаларнинг
морфологиясини ўрганишда цитологик усуллар катта аҳамият касб
этади. Қиёсий ташхислашда йодолипол ёки бошқа рентген-контраст
моддалар билан сиалография қилинади.
Мономорф аденома сўлак безлари ўсмаларининг 6,8 %га
яқинини ташкил қилади ва у сўлак безларининг сурункали

---

207
яллиғланиш касалликлари натижасида келиб чиқиши мумкин.
Мономорф аденома хавфсиз ўсма ҳисобланади. Тўлиқ олиб
ташланмаганда рецидив бериши мумкин. Кўпроқ қулоқ олди сўлак
бези зарарланади. Ўсма оғриқсиз ва секин ўсади. Ўсишнинг
тезлашиши ва оғриқ камдан - кам ҳолатларда кузатилади.
Текширганимизда 
сўлак 
безлари 
соҳасида 
шиш 
борлиги
аниқланади.
Пайпаслаганимизда аниқ чегарали, тери билан боғланмаган,
юмшоқ ёки зич консистенцияли, силлиқ ёки ғадир - будур юзали
ўсма борлиги билинади. Юз нервларининг зарарланиши ва
метастазлар 
кузатилмайди. 
Мономорф 
аденоманинг 
клиник
кўриниши полиморф аденоманинг клиник кўринишига ўхшаб
кетганлиги учун кўп ҳолатларда патолого-гистологик текширувлар
натижасида аниқ ташхис қўйилади.
Даволашда хирургик усулдан фойдаланилади. Ўсма капсуласи
билан биргаликда олиб ташланади.