Z. N. Adizov Buxoro Neft va gaz sanoati kasb-hunar kolleji direktori

I





5.7. TAROZI DOZATORLAR
Boshqarish va rostlash tizimlarida sochiluvchan moddalar yol suyuqliklarning berilgan sarfini saqlash uchun, shuningdek, b mahsulotlarning belgilangan dozasini berish uchun mo‘ljallang;i> mashina yoki qurilmalar tarozi dozatorlar deyiladi.
Tarozi dozatorlar ikkita asosiy guruhga bo‘linadi: uzlukli v uzluksiz harakatlanadigan dozatorlar.
Uzlukli harakatlanadigan tarozi dozatorlarida dozalash belgilanga takrorlanadigan vaqt (sikl) ichida amalga oshiriladi. Eng ko‘p tarqalgii bu turdagi asboblarga sochiluvchan yoki suyuq mahsulotlarni ten miqdorda idishlarga joylashtiruvchi tarozi dozatorlar misol bo‘ladi
80

I Jzluksiz ishlaydigan tarozi dozatorlar esa to‘liq ish davomida berilgan и Ini uzluksiz avtomatik ravishda saqlab turishni ta’minlaydi. Doza-

()ziq-ovqat sanoatida uzluksiz ishlaydigan lentali tarozi dozatorlar • up, ko‘p tarqalgan (35- rasm).





Mahsulot oqimi 4 yuk qabul qiluvchi konveyer 1 ga tushadi va tini'.sa o‘lchov o‘zgartgichi 2 hamda vaqt o‘lchov o‘zgartgichi 5 Hudamida to'xtovsiz o‘lchanadi. 0‘lchash to‘g‘risidagi signal esa bu " /I'.arlgichlardan sarf integratori 3 ga beriladi. Bunday dozatorlar- hih)'. ishlash usuli yuk qabul qiluvchi konveyerda mahsulot sarfi Q(t) ni m|I (!) funksiyasi hisoblangan og^£irlik kuchi P(t)ga aylantirishiga i.if.langan. Turg‘unlashuvchi rejimda dozatorning ish unumdorligi aiividagicha aniqlanadi:
Q=C-q-V_k, (5.5)
••и yrrcla: C — yuk qabul qiluvchi qurilma turiga bog‘liq bo‘lgan
koeffitsiyent;
q — yuk qabul qiluvchi konveyerga tushadigan yukla- nish, kg/m.
V_k — konveyerning harakat tezligi, m/s.




Asbobsozlik sanoatida yuqori aniqlikni ta’minlaydigan har xil ko‘rinishdagi tarozilar, avtomatik tarozi dozatorlari o‘lchash v,i dozirovka qilish uchun ishlab chiqariladi.





NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Sath deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Miqdor deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Sath qanday birliklarda o‘lchanadi?
   
4. 
   Toraytirgich sifatida nimalardan foydalaniladi?
   
5. 
   Hisoblagichlar qanday turlarga bo‘linadi?
   
6. 
   Sochiluvchan moddalarning sathi qanday asboblar yordamida o‘lchanadi ’
   
7. 
   Induksion sarf o'lchagichlarning ishlash usuli nimaga asoslangan?
   

6- b о b. MODDANING TARKIBI УА HOLATINI
XARAKTERLOVCHI KATTALIKLARNI 0‘LCHASII
Oziq-ovqat mahsulotlarini va xomashyolarni qayta ishlab, ularni tayyor mahsulotga aylantirish jarayonida qayta ishlanayotgnn moddaning fizik-kimyoviy holati va tarkibi ko‘p marta o‘zgar;uli Bu mahsulotlarning holati va tarkibini xarakterlovchi kattaliklanii o‘lchash borayotgan jarayon rejimi haqida bevosita fikr yuritishK» imkon beradi, chunki bu kattaliklar olingan mahsulot sifatini aniqlay di. Shuning uchun bu kattaliklarni nazorat qilish oziq-ovqat va kimyn sanoatida texnologik jarayonlarni boshqaruvchi istalgan tizimniny zaruriy elementi hisoblanadi.

1.